@article{article_1700446, title={ÜSKÜDAR VÂLİDE SULTAN CÂMİİ İMAMI ŞEYHÜLKURRÂ HÂCI HÜSEYİN EFENDİ VE SÜBHATÜ’S-SIBYÂN FÎ TECVÎDİ’L-KUR’ÂN ADLI ESERİ}, journal={Littera Turca Journal of Turkish Language and Literature}, volume={11}, pages={355–382}, year={2025}, DOI={10.20322/littera.1700446}, author={Donuk, Suat}, keywords={Reisülkurrâ Hâcı Hüseyin Efendi, Sübhatü’s-sıbyân fî Tecvîdi’l-Kur’ân, Tecvid, Osmanlı Nesri}, abstract={Osmanlı müellifleri tarafından XV ile XX. yüzyıl arasında çok sayıda tecvid konulu eser yazılmıştır. Bu eserlerin bir kısmı manzum bir kısmı da mensur niteliktedir. Tecvid konulu mensur eserlerden biri Vâlide Sultan Câmii İmâmı Reisülkurrâ Hâcı Hüseyin Efendi’nin Sübhatü’s-sıbyân fî Tecvîdi’l-Kur’ân adlı kitabıdır. Hüseyin Efendi, Ayasofya Hatîbi Şa‘bân b. Mustafa Efendi’nin baş halifesidir. Üsküdar’da bulunan Vâlide Sultan Câmii’nde imamlık yapmıştır. 14 Zilhicce 1127 (13 Aralık 1715) tarihinde vefat etmiştir. Onun Sübhatü’s-sıbyân fî Tecvîdi’l-Kur’ân adlı eserinin ünik nüshası Bosna Hersek Milli ve Üniversite Kütüphanesi numara RS 138’de kayıtlıdır. Safer 1122 (Mart-Nisan 1710) tarihinde yazımı tamamlanan Sübhatü’s-sıbyân Kur’ân’a yeni başlayanlara tecvid kurallarını öğretmek için yazılmıştır. Sade ve sanatsız bir dil ve anlatım kullanılan eser son kısmında pedagojik öğütler barındırması yönüyle aynı türdeki diğer kitaplardan ayrılmaktadır. Sübhatü’s-sıbyân’da öğretmenlere öğrencilerini hakir görmemeleri, az ödev verip çok ders anlatmaları, öğrencilerin yapamayacakları ödevler vermemeleri, büyük öğrencileri küçük öğrencilere musallat etmemeleri, ıslah odaklı olmaları, öğrencilerinin yüzüne ve başına vurmamaları nasihatlerini vermektedir. Öğrencilere ise hocalarının rızasını gözetmelerini, hocaları onları cezalandırdığında kin gütmemelerini, hocalarına küçük hediyeler almalarını, alt sınıftaki öğrencilere destek olmalarını, ikiyüzlülük, kibir, cimrilik, kıskançlık vb. kötü huyları terk etmelerini, boş işlerin konuşulduğu meclislerden uzak durmalarını, az yiyip az uyuyup az konuşmalarını öğütlemektedir. Edebiyat tarihi kaynaklarımızda hakkında bilgi bulunmayan Sübhatü’s-sıbyân fî Tecvîdi’l-Kur’ân Osmanlı eğitimcilerinin 18. yüzyıl başlarındaki pedagojik kabullerini yansıtması yönüyle değerlidir. Bu makalede Reisülkurrâ Hâcı Hüseyin Efendi’nin yaşamı hakkında bilgi verilmiş, Sübhatü’s-sıbyân fî Tecvîdi’l-Kur’ân adlı eseri tanıtılmış, Sübhatü’s-sıbyân’ın mukaddimesinin ve nasihatnâme özelliği taşıyan son bölümünün çevriyazılı metni ilim âlemiyle paylaşılmıştır.}, number={3}, publisher={Bahir SELÇUK}