@article{article_1700859, title={Kütahya Mustafa Hakkı Yeşil Kütüphanesindeki 4 Numaralı Cönk ve Yeni Bir “Destân-ı Geyik” Nüshası}, journal={Folklor Akademi Dergisi}, volume={8}, pages={747–763}, year={2025}, DOI={10.55666/folklor.1700859}, author={Demircan, Ahmet}, keywords={Cönk, Halk Edebiyatı, Geyik Destanı, Halk Hikâyesi, Kütahya}, abstract={Cönkler, halk edebiyatının en büyük ve en önde gelen kaynaklarından-dırlar. Barındırdıkları metinler itibariyle Türk Edebiyatı araştırmalarının yanın-da halk bilimi araştırmaları için de önemli eserlerdir. Bu bağlamda cönklerin çok daha fazla araştırmaya konu edilerek ilmi tetkiklere tabi tutulması mühim bir zorunluluktur. Bu düşünceden hareketle, Kütahya Mustafa Hakkı Yeşil Kütüp-hanesinde bulunan 4 numaralı cönk incelenerek içindeki Geyik Destanı bilim aleminin dikkatine sunulmuştur. Bu cönk 1845-90 yılları arasında birkaç kişi tarafından yazılmıştır. İmla hatalarının yoğunluğuna bakılınca eğitim seviyesi düşük kişilerce kaleme alınmıştır. Cöngün Korkuteli kaynaklı olup oradan Kü-tahya’ya Mustafa Hakkı Yeşil tarafından getirildiği düşünülmektedir. Cönkte toplam 54 farklı metin vardır. Bu metinlerin 18’i düzyazı, 36’sı şiirdir. 17 şiirin şairi belirsiz olmakla birlikte cönkte 10 farklı şairin şiiri vardır. Bu şairlerden Âşık Ömer’in dört; Kirdeci Ali’nin üç, Âşık Azmî, Âşık Garîb, Kerem Dede ve Mazlûmî’nin iki, Âşık Esrârî, Âşık Kerem, Kul Mustafa ve Râzî’nin ise birer şiiri vardır. Şiirlerin 6 tanesinin ölçüsü bozuktur. 24 şiir hece ölçüsü ile yazılmış olup bunların biri hariç hepsi de 11’li hece ölçüsüyledir. Mensur metinlerin on dördü halk hekimliği yöntemi, biri rüya tabiri, biri tarih düşme, biri boya yapımı ve biri de cönge kötülük edecek olanlara uyarı mahiyetindeki metinlerdir. Kirdeci Ali tarafından 14 veya 15. yüzyıllarda kaleme alındığı düşünülen Destân-ı Geyik adlı manzum dinî hikâye cöngün 15b-19b sayfaları arasında olup 98 beyitten oluşmaktadır. Eski Anadolu Türkçesi’nin dil özelliklerini taşıyan Geyik Destanı, Hazret-i Muhammet’in iyi ahlakını, dini terbiyeye dayalı serüvenlerini ve muci-zelerini konu alan manzum dini hikâye örneklerindendir. Dini içerikli bu hikâye-ler, köken itibarıyla Arap ve Fars kültürlerine dayansa da Türk edebiyatında kendine özgü bir üslup ve yapı kazanarak orijinal eserler halini almıştır. Latin harflere aktarılan Geyik destanının giriş bölümü besmele ve peygambere övgü beyitleriyle başlamakta ardından hikâyeye geçilmektedir. Hikâyenin sonu da manzum dini hikâye okuma ve dinleme geleneğine uygun olarak okuyana, yazana ve dinleyene dua edilerek bitirilmektedir. Bu çalışmayla halk arasında büyük bir ilgi gören farklı zamanlarda farklı kişilerce tekrar oluşturulan Geyik Destanı’nın yeni bir nüshası bilim dünyasına tanıtılacaktır.}, number={3}, publisher={İsmail Abalı}