TY - JOUR T1 - Tanzimat Döneminde Sivil Devlet Memurlarının İşledikleri Zimmet Suçu TT - The Crime of Embezzlement Committed by Civil Servants in the Tanzimat Period AU - Durmuş, Mine PY - 2025 DA - November Y2 - 2025 JF - Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi JO - TKİD PB - Kültür Ocağı Vakfı WT - DergiPark SN - 2822-2466 SP - 165 EP - 212 IS - 54 LA - tr AB - Tanzimat Fermanı’nda belirtilen herkesin can, mal, ırz ve namusunun korunması ilkesinden yola çıkılarak hemen akabinde ceza kanunları ihdas edilmiştir. Osmanlı memurlarının yargılanmaları bu kanunlar çerçevesinde yapılmıştır. Bu dönem en üst yargı organı Meclis-i Vâlâ’dır. İstanbul’daki davalara bidayeten bakan meclis, taşradaki davaları temyizen görmekteydi. Meclis-i Vâlâ’da memurlarla ilgili görülen davalarda zimmet suçları birinci sırayı almaktadır. Dolayısıyla araştırmada merkez ve taşra ayrımı yapılmadan Tanzimat Dönemi’nde Osmanlı sivil memurlarının işledikleri zimmet suçu incelenecektir. Osmanlı Devleti’nde memurların devlet malını hangi yöntemlerle zimmetlerine geçirdikleri ve sonrasında bu malın memurlardan nasıl geri tahsil edildiğinden bahsedilecektir. KW - Osmanlı Devleti KW - Tanzimat Fermanı KW - Meclis-i Vâlâ KW - Osmanlı memurları KW - ceza kanunları KW - İstanbul KW - taşra. CR - Arşiv Kaynakları CR - Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA) CR - Bâb-ı Ali Evrak Odası Tasnifi CR - Bâb-ı Ali Evrak Odası Ayniyat Defterleri (BEOAYN.d) CR - Bâb-ı Ali Evrak Odası Vilayet Gelen-Giden Defterleri (BEOVGG.d) CR - Cevdet Tasnifi CR - Cevdet Dahiliye (C.DH) CR - Cevdet Maliye (C.ML) CR - Deâvi Nezareti Tasnifi CR - Deâvi Nezareti (DV) CR - Hariciye Nezareti Tasnifi CR - Hariciye Nezareti Mektubi Kalemi Evrakı (HR.MKT) CR - Hariciye Nezareti Siyasi (HR.SYS) CR - Hariciye Nezareti Tercüme Odası (HR.TO) CR - İrade Tasnifi CR - İrade Dahiliye (İ.DH) CR - İrade Maliye (İ.ML) CR - İrade Meclis-i Mahsus (İ.MMS) CR - İrade Meclis-i Vâlâ (İ.MVL) CR - Kâmil Kepeci Tasnifi CR - Kâmil Kepeci Defterleri (KK.d) CR - Maliye Nezareti Tasnifi CR - Maliye Nezareti Masarifat Defterleri (ML.MSF.d) CR - Meclis-i Vâlâ Tasnifi CR - Meclis-i Vâlâ Evrakı (MVL) CR - Meclis-i Vâlâ Defterleri (MVL.d) CR - Sadaret Tasnifi CR - Sadaret Amedi Kalemi Evrakı (A.AMD) CR - Sadaret Divân Kalemi Evrakı (A.DVN) CR - Sadaret Mektubi Kalemi Evrakı (A.MKT) CR - Sadaret Mektubi Kalemi Deâvi Evrakı (A.MKT.DV) CR - Sadaret Mektubi Kalemi Mühimme Kalemi Evrakı (A.MKT.MHM) CR - Sadaret Mektubi Kalemi Meclis-i Vâlâ Evrakı (A.MKT.MVL) CR - Sadaret Mektubi Kalemi Nezaret ve Devair Evrakı (A.MKT.NZD) CR - Sadaret Mektubi Kalemi Umum Vilayet Evrakı (A.MKT.UM) CR - Sadaret Teşrifat Kalemi Evrakı (A.TŞF) CR - Şûrâ-yı Devlet Evrakı CR - Şûrâ-yı Devlet (ŞD) CR - Taşra Evrakı Tasnifi CR - Bosna Müfettişliği Evrakı (TŞRBNM) CR - Kaynak Eser ve İncelemeler CR - AKYILDIZ, Ali, Osmanlı Merkez Bürokrasisi (1836-1856), Timaş Yayınları, İstanbul 2018. CR - AKYILDIZ, Ali, “Meclis-i Vâlâ-yı Ahkâm-ı Adliyye’’, DİA, Ankara 2003, XXVIII, 250. CR - AKYILDIZ, Ali, “Memur Yargılamasında İdari Süreç”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, V, (2001), sayı: 2, (sayfa numarası yok) CR - AKÇAKAYA, Murat, Weber’in Bürokrasi Kuramının Bugünü ve Geleceği, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Özel Sayı, Aralık 2016. CR - AYDIN, Mehmet Akif, Türk Hukuk Tarihi, Beta Yayınları, İstanbul 2021. CR - AYDIN, Mehmet Akif, “Batılılaşma’’ (Hukuk), DİA, İstanbul 1992, V, 162-167. CR - AYDIN, Mehmet Akif, “Mehir”, DİA, Ankara 2003, XXVIII, 389-391. CR - BERKES, Niyazi, Türkiye’de Çağdaşlaşma, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2009. CR - BOYNUKALIN, Mehmet, “Suç’’, DİA, İstanbul 2009, XXXVII, 453-457. CR - CİN, Halil, AKGÜNDÜZ, Ahmet, Türk Hukuk Tarihi, Osmanlı Araştırmaları Vakfı, İstanbul 2011. CR - ÇETİNSAYA, Gökhan, “Kalemiye’den Mülkiye’ye Tanzimat Zihniyeti’’, Modern Türkiye’de Siyasî Düşünce (Cumhuriyet’e Devreden Düşünce Mirası Tanzimat ve Meşrutiyet’in Birikimi), ed. Tanıl Bora, Murat Gültekingil, İletişim Yayınları, I, İstanbul 2017, 54-71. CR - DEMİR, Fatih, “Bürokrasi-Demokrasi İlişkisi ve Bürokratların Seçilmişlerce Kontrolü Sorunu’’, Yönetim ve Ekonomi, XVIII, (2011), sayı: 2, 63-84. CR - DURMUŞ, Mine, Osmanlı Devleti’nde Tanzimat Dönemi Memur Yargılamaları (1839-1868), Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Doktora Tezi, İstanbul 2025. CR - EKİNCİ, Ekrem Buğra, Osmanlı Hukuku Adalet ve Mülk, Arı Sanat Yayınları, İstanbul 2008. CR - GÜLTEPE, Necati, İlk Türk-İslam Devletlerinde ve Osmanlılarda Bürokrasi, Ötüken Yayınları, İstanbul 2009. CR - GÜNEŞ, Mehmet, Osmanlı Taşra İdaresinin Değişim Sürecinde Kaymakamlık Kurumu (1842-1871), Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Doktora Tezi, İstanbul 2013. CR - HEPER, Metin, Bürokratik Yönetim Geleneği, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, İdari Bilimler Fakültesi Yayınları, Ankara 1974. CR - HEPER, Metin, Türk Kamu Bürokrasisinde Gelenekçilik ve Modernleşme (Siyaset Sosyolojisi Açısından Bir İnceleme), Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, İstanbul 1977. CR - HEPER, Metin, Türkiye’nin Siyasal Hayatı (Tarihsel, Kuramsal ve Karşılaştırmalı Açıdan), Doğan Kitap, İstanbul 2011. CR - İNALCIK, Halil, “Tanzimat Nedir?’’, Tanzimat (Değişim Sürecinde Osmanlı İmparatorluğu), ed. Halil İnalcık, Mehmet Seyitdanlıoğlu, Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul 2011, 13-35. CR - İNALCIK, Halil, Tanzimat ve Bulgar Meselesi, Eren Yayıncılık, İstanbul 1992. CR - KANAR, Mehmet, Arapça-Türkçe Sözlük, Say Yayınları, İstanbul 2009 CR - KUNDAKÇI, Deniz, KUNDAKÇI, Sibel, “Kamu Bürokrasisi’’, Kamu Yönetimi (Temel Kavramlar), ed. Erol Turan, Palet Yayınları, Konya 2016, 129. CR - KUNERALP, Sinan, Son Dönem Osmanlı Erkân ve Ricali (1839-1922), İsis Yayınları, İstanbul 1999. CR - MUSTAFA NURİ PAŞA, Netâyicü’l- Vukuât, IV, Uhuvvet Matbaası, 1327. CR - MUTÇALI, Serdar, Arapça-Türkçe Sözlük, (el-Mu’cemü’l-‘Arabiyyü’l-Hadîs), Dağarcık Yayınları, İstanbul 1995. CR - ONAR, Sıddık Sami, İdare Hukukunun Umumî Esasları, Marifet Basımevi, İstanbul 1952. CR - ORTAYLI, İlber, İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı, Timaş Yayınları, İstanbul 2010. CR - ORTAYLI, İlber, Türkiye Teşkilat ve İdare Tarihi, Cedit Neşriyat, Ankara 2020. CR - ÖZCAN, Tahsin, “Muhallefât”, DİA, Ankara 2020, XXX, 405-406. CR - ÖZSEMERCİ, Kemal, Türk Kamu Yönetiminde Yolsuzluklar, Nedenleri, Zararları ve Çözüm Önerileri, Türkiye Cumhuriyeti Sayıştay Başkanlığı, Ankara 2003. CR - PAKALIN, Mehmed Zeki, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, I, Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul 1993. CR - PAKALIN, Mehmed Zeki, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, III, Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul 1993. CR - SEZEN, Tahir, Osmanlı Yer Adları, Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, Ankara 2017. CR - TANÖR, Bülent, Osmanlı-Türk Anayasal Gelişmeleri (1789-1980), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2011. CR - Türk Hukuk Lûgatı, Başbakanlık Basımevi, Ankara 1991. CR - Yeni Hukuk Lûgatı ve Hukuk Terimleri Sözlüğü, Site Yayınları, İstanbul 1964. CR - Vak’anüvîs Ahmet Lûtfî Efendi Tarihi, yeni yazıya aktaran; Yücel Demirel, Tarih Vakfı-Yapı Kredi Yayınları, IV-V, İstanbul 1999. UR - https://dergipark.org.tr/tr/pub/tkidergi/issue//1701110 L1 - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4878156 ER -