@article{article_1701330, title={Türk İslam Edebiyatinda Bir Tür Olarak Düvâz-deh ve Sirâcî’nin Düvâz-dehleri}, journal={Kastamonu Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi}, volume={9}, pages={1–15}, year={2025}, author={Çakır, Maruf}, keywords={Türk İslam Edebiyatı, Düvâz-deh, Bektaşî, Alevî, On İki İmam, Sirâcî}, abstract={Edebî eserler yazarının hayatı, edebî kişiliği, aldığı eğitim, inancı, düşünce dünyası, duyguları ve yaşadığı dönemin mühim olayları gibi çok önemli bilgileri yanı sıra müellifin dinî-tasavvufi görüşlerinin de birer taşıyıcısıdır. Şairlerin manzumeleri, bağlı olduğu mezhep veya tasavvufi görüşün etkisiyle muhteva ve tür yönünden diğer şairlerin eserlerinden farklılıklar arz edebilmektedir. Bu bağlamda Alevî ve Bektaşî şairlerin dinî-tasavvufi görüşlerini yansıtan türlerinden biri düvâz-dehtir. Düvaz, düvâz-deh imam, düvaz imam, düvazmam gibi farklı isimlerle anılan bu tür, on iki imamın adlarının sırasıyla anılması, onların faziletlerinin sayılması ve onlara övgülerde bulunulması maksadıyla kaleme alınmaktadır. Bu yönüyle Anadolu sahasında özellikle Alevî ve Bektaşî şairlerce tercih edilmektedir. Bu çalışmada türün genel vasıfları ve tarihî gelişim süreci incelenmiş, ardından 16. yüzyıl şairlerinden Sirâcî’nin düvâz-deh manzumeleri tahlil edilmiştir. Çalışmanın hazırlık aşamasında literatür taraması yapılarak klasik edebiyat, halk edebiyatı ve musikî sahasında tür üzerine yapılan çalışmalar bir araya getirilmiş, araştırmacıların tespit ettiği örnekler incelenmiştir. Türün tanımları, özellikleri ve asırlara göre dağılımları ortaya konmuştur. Yapılan değerlendirmede türün ekseriyetle Alevî ve Bektaşî şairlerce tercih edildiği ancak farklı tarikatların müntesibi olan şuarâca da düvâz-dehler yazıldığı tespit edilmiştir. Çalışma, düvâz-dehleri tahlil edilen Sirâcî’nin (ö. ?/?) on sekiz manzumesiyle bu türde en fazla şiir yazan şairlerden biri olduğunu da göstermektedir.}, number={2}, publisher={Kastamonu Üniversitesi}