@article{article_1702455, title={İbn Cüzey’in Tefsirinde Siyâk: Anlamı ve İşlevi Üzerine Bir İnceleme}, journal={Tefsir Araştırmaları Dergisi}, volume={9}, pages={741–757}, year={2025}, DOI={10.31121/tader.1702455}, author={Güloğlu, Nazife Vildan}, keywords={Tefsir, Siyâk, Bağlam, İbn Cüzey, et-Teshîl.}, abstract={Tefsir literatürü incelendiğinde herhangi bir âyetle ilgili birden fazla yorumla karşılaşılabilir. Çeşitli sebeplerden kaynaklanan bu farklı yorumlar karşısında ise bunlardan hangisinin tercih edilmesi gerektiğiyle ilgili bazı ölçütlerin geliştirilmesi söz konusu olmuştur. Tefsirinde tercih kriterlerine yer veren müfessirlerden biri de İbn Cüzey’dir (ö. 741/1340). Aynı zamanda bir Mâlikî fakîhi olan İbn Cüzey’in tercih ölçütleri arasında siyâka özel bir önem atfettiği görülmektedir. Bu çalışma, İbn Cüzey’in tefsirinde siyâkı ne manada kullandığını ve bu kullanımlarında siyâka ne gibi işlevler yüklediğini tespit etmeyi amaçlamıştır. Literatürde bazı müfessirlerin siyâk kullanımları hakkında farklı değerlendirmelerin yapıldığı görülmektedir. İbn Cüzey’in tefsirinde siyâkı hangi anlamda kullandığı ise özel olarak ele alınmamıştır. Dolayısıyla araştırmanın siyâk kavramının tarihi serüvenini belirleme açısından literatüre katkı sunması beklenmektedir. Nitel araştırma yöntemlerinden doküman tarama ve içerik analizi tekniği kullanılan bu makalede, öncelikle İbn Cüzey’in tefsirinde geçen siyâk kelimeleri araştırılmıştır. Buna göre müellifin tefsirinde harf-i tarifsiz olarak otuz iki yerde siyâk kelimesini kullandığı; bunlardan ikisine mukaddimede, diğerlerine ise âyetlerin izahında yer verdiği görülmüştür. Bunların bir kısmında “siyâk” kavramını, ilgili pasajın öncesini veya sonrasını ifade eden bir metin içi bağlam manasında kullandığı tespit edilmiştir. Onun bazen siyâk kavramını, metin dışı bağlam anlamında kullandığı söylenebilir. İbn Cüzey, bu türdeki siyâk kullanımlarında zamirlerin kime ait olduğunu belirlemede siyâktan yararlanmıştır. Müfessirin kullanımlarında siyâk kavramına yüklediği işlevler ise şu şekilde özetlenebir: Siyâk, çeşitli cümlelerde geçen zamirlerle kimlerin kastedildiğini belirlemede ve müphem ifadeleri açıklamada işlev gören önemli bir tevil aracıdır. Yine metin dışı bağlam kapsamında değerlendirilebilecek olan tefsir rivayetlerini kabul etmeye veya reddetmeye yönelik de önemli bir kriterdir. Bunlara ek olarak fıkhî çıkarımlara vesile olan bir mahiyet de arz edebilmektedir.}, number={2}, publisher={Ali KARATAŞ}