@article{article_1703100, title={ONTOLOJİ, YENİDEN? NESNE YÖNELİMLİ ONTOLOJİ VE ELEŞTİRİLER}, journal={FLSF Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi}, pages={107–124}, year={2025}, DOI={10.53844/flsf.1703100}, author={Güler, Öner}, keywords={Graham Harman, Nesne Yönelimli Ontoloji, Spekülatif Realizm, ontoloji}, abstract={Bu makalede öncelikle günümüzün etkili felsefi hareketlerinden spekülatif realizmin bir alt dalı olarak gelişen Nesne Yönelimli Ontoloji düşüncesinin genel hatları ve onun ortaya çıkışını hazırlayan düşünsel temeller ele alınacaktır. Bu amaçla bu düşünce hareketinin merkezinde yer alan isim olarak Graham Harman ve onun dört kutuplu nesne görüşü incelenecektir. Bütün felsefenin gerçekçilik karşıtı bir tavırdan mustarip olduğunu düşünen Harman bunu aşmanın tek yolunun nesnelerin merkezde olduğu bir ontolojinin kurulması olduğunu savunmaktadır. Harman bu amaçla nesnenin dörtlü yapısı kavramı aracılığıyla nesneleri tanımlamakta, ardından dolaylı nedensellik kavramı ile nesneler arası ilişkiler sorununa değinmekte ve son olarak metafor kavramından yararlanarak nesnelerin nasıl bilinebileceği sorununu ele almaktadır. İlk bölümde bu kavramlar aracılığıyla Nesne Yönelimli Ontoloji düşüncesi serimlenecektir. Makalenin ikinci kısmındaysa Harman’ın görüşlerine yöneltilen eleştiriler ele alınacaktır. Bu eleştiriler temelde Harman’ın temel amaçlarından biri olan insan merkezci düşünceyi aşmakta başarısız olduğuna yöneliktir. Harman’ın üç temel kavramını -nesnelerin dörtlü yapısı, dolaylı nedensellik ve metafor- da hedef alan bu eleştiriler bu bölümde detaylı olarak ortaya konacaktır. Ayrıca yine bu problemle ilişkilendirilebilecek etik, politik eksiklik ve panpsişizm eleştirilerine de değinilecektir. Bu bölümde aynı zamanda eleştirilerin haklılığı ve Harman’ın bu eleştirilere doyurucu cevaplar verip vermediği de değerlendirilecektir. Nihayetinde de bu kavramlar aracılığıyla Harman’ın görüşlerinin felsefi olanakları değerlendirilecektir.}, number={41}, publisher={Hamdi BRAVO}