TY  - JOUR
T1  - RUSYA’NIN UKRAYNA MÜDAHALESİ SONRASI NATO VE AB GÜVENLİK PERSPEKTİFİ
TT  - ПЕРСПЕКТИВЫ БЕЗОПАСНОСТИ НАТО И ЕС ПОСЛЕ ВМЕШАТЕЛЬСТВА РОССИИ В УКРАИНУ
AU  - Dizman, Mücahit
PY  - 2025
DA  - September
Y2  - 2025
DO  - 10.17498/kdeniz.1705172
JF  - Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi
JO  - Karadeniz | Black Sea | чёрное море
PB  - Hayrettin İVGİN
WT  - DergiPark
SN  - 1308-6200
SP  - 39
EP  - 59
IS  - 67
LA  - tr
AB  - Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik 2022 yılı Şubat ayında başlattığı saldırılar, birçok devleti ve uluslararası örgütü güvenlik konusunda oldukça endişelendirmiştir. Rusya’nın adımlarının NATO’nun yanı sıra AB’yi de derinden etkilediği ve bu kapsamda her iki yapının da köklü hedef güncellemeleri gerçekleştirdiği görülmektedir. Böyle bir süreçte NATO, caydırıcılık gücü bağlamında etkinliğini artırmaya odaklanırken AB ise stratejik özerklik sağlama yolunda planladığı bir dizi hedefi gerçekleştirmeye çalışmaktadır. Çalışmanın amacı, realizm/neorealizm, güvenlik ikilemi ve caydırıcılık teorileri bağlamında NATO ve AB’nin uluslararası güvenlik perspektiflerinin nasıl değiştiğini ortaya koymaktır. Şubat 2022-Aralık 2024 dönemini kapsayan incelemede, NATO’nun Stratejik Konsepti (2022) ile AB’nin Stratejik Pusulası (2022) başta olmak üzere çok sayıda ikincil kaynak nitel yöntemlerle içerik analizine tâbi tutulurken bazı bölümlerde nicel veriler de (askeri istatistikler) analize dâhil edildiği için çalışma karma bir tasarıma sahiptir. Çatışma henüz sonlanmadığı için bazı veriler değişkenliğe sahip olsa da mevcut bulgular, NATO’nun doğu kanadındaki askeri hareketliliği “bugünün caydırıcılığına” odaklanıldığını; AB’nin ise kurguladığı ortak savunma projeleri “yarının stratejik özerkliğinin” inşa edilmeye çalışıldığını göstermektedir. Ayrıca her iki kurum, Rusya’yı birincil tehdit olarak tanımlarken Çin hususunda belirgin bir strateji farkı söz konusudur. Sonuç olarak Rusya’nın saldırısı sadece mevcut güvenlik mimarisini etkilemekle kalmamış, NATO ve AB’nin kurumsal reflekslerinde de kalıcı bir dönüşüm sürecini tetiklemiştir. Bu tespit, uluslararası güvenlik alanına güncel ve özgün bir katkı sunmayı amaçlamaktadır.
KW  - Rusya-Ukrayna
KW  - NATO
KW  - Avrupa Birliği
KW  - Caydırıcılık
KW  - Güvenlik ikilemi
KW  - Stratejik özerklik
KW  - Realizm/Neorealizm
N2  - Нападения, которые Россия начала на Украину в феврале 2022 года, вызвали серьезную обеспокоенность многих государств и международных организаций по поводу безопасности. Похоже, что шаги России оказали глубокое влияние как на НАТО, так и на ЕС, и в этом контексте обе структуры достигли радикальных обновлений целей. В ходе такого процесса НАТО сосредотачивается на повышении своей эффективности в контексте сил сдерживания, в то время как ЕС стремится достичь ряда целей, которые он планирует на пути к обеспечению стратегической автономии. Цель исследования - показать, как изменились перспективы международной безопасности НАТО и ЕС в контексте реализма / неореализма, дилеммы безопасности и теорий сдерживания. Февраль декабря 2022 г. - декабрь 2024 г. В обзоре, охватывающем период с февраля 2022 г. по декабрь 2024 г., большое количество вторичных источников, в частности Стратегическая концепция НАТО (2022 г.) и Стратегический компас ЕС (2022 г.), подвергаются контент-анализу качественными методами, в то время как в некоторых разделах количественные данные (военная статистика) также включены в анализ, поэтому исследование имеет смешанный дизайн. Хотя некоторые данные различаются, поскольку конфликт еще не закончился, имеющиеся данные свидетельствуют о том, что НАТО сосредоточено на “сдерживании сегодняшних” военных действий на восточном фланге, в то время как совместные оборонные проекты, разработанные ЕС, направлены на создание “стратегической автономии завтрашнего дня”. Кроме того, в то время как оба агентства определяют Россию как главную угрозу, существует явная разница в стратегии в отношении Китая. Следовательно, нападение России не только повлияло на существующую архитектуру безопасности, но и вызвало длительный процесс трансформации институциональных рефлексов НАТО и ЕС. Это определение призвано внести актуальный и оригинальный вклад в сферу международной безопасности.
CR  - Akşemsettinoğlu, G. (2023). AB’nin bağımsız bir güvenlik ve savunma politikası geliştirme düşüncesi ve Stratejik 
Pusula. Güvenlik Bilimleri Dergisi, 12(1), 45-68.
CR  - Al Jazeera. (2022). No other option: Excerpts of Putin’s speech declaring war. Retrieved May 22, 2025, from 
https://www.aljazeera.com/news/2022/2/24/putins-speech-declaring-war-on-ukraine-translated-excerpts
CR  - Aliyev, P. (2023). Rusya-Ukrayna savaşı ve Afrika’da gıda güvenliği. Africania, 3(1), 36-50.
CR  - Allison, R. (2014). Russian “Deniable” intervention in Ukraine: How and why Russia broke the rules. International 
Affairs, 90(6), 1255–1297.
CR  - Antonov, D., Balmforth, T. & Lewis, S. (2022). Russia, U.S. keep door open to Ukraine diplomacy, but big gaps 
remain. Reuters. Retrieved June 18, 2025, from https://www.reuters.com/world/europe/russia-sees-some-
room-dialogue-after-us-security-response-2022-01-27/
CR  - Aras, H. & Yıldırım, Y. (2022). Rusya’nın 2014 Ukrayna krizi’ndeki hibrit savaş stratejisi. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 
29(3), 499-516.
CR  - Arick, R. & Brezinski, I. (2025). Issue brief: A NATO strategy for countering Russia. Atlantic CounciL. Retrieved July 
11, 2025, from https://www.atlanticcouncil.org/wp-content/uploads/2025/02/A-NATO-strategy-for-countering-
Russia.pdf
CR  - Avrupa Komisyonu. (2021). EU-Russia relations: Commission and high representative propose the way forward. 
Retrieved May 10, 2025, from https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/et/ip_21_3010
CR  - Avrupa Komisyonu. (2025). Sanctions adopted following Russia’s military aggression against Ukraine. Finance. 
Retrieved July 9, 2025, from https://finance.ec.europa.eu/eu-and-world/sanctions-restrictive-
measures/sanctions-adopted-following-russias-military-aggression-against-ukraine_en
CR  - Bilgiç, A. (2011). Güvenlik ikilemini yeniden düşünmek: Güvenlik çalışmalarında yeni bir perspektif. Uluslararası 
İlişkiler Dergisi, 8(29), 123-142.
CR  - Booth, K. & Wheeler, N. J. (2008). The security dilemma. fear, cooperation and trust in world politics. Basingstoke 
and New York: Palgrave Macmillan.
CR  - Borrell, J. (2020). Why European strategic autonomy matters. European Union External Action. Retrieved July 12, 
2025, from https://www.eeas.europa.eu/eeas/why-european-strategic-autonomy-matters_en
CR  - Brozowski, A. (2021). Turkey’s participation request in EU military project apprehended as ‘Trojan horse’. Euractiv. 
Retrieved July 12, 2025, from https://www.euractiv.com/section/defence/news/turkeys-participation-request-
in-eu-military-project-apprehended-as-trojan-horse/
CR  - Buyar, C. & Şener, U. (2022). Tarihi perspektiften, sosyo-ekonomik değerler açısından Rusya-Ukrayna savaşı ve 
Orta Asya ülkelerine etkileri. Uluslararası Medeniyet Çalışmaları Dergisi, 7(2), 136-149.
CR  - Chotiner, I. (2022). Why John Mearsheimer blames the U.S. for the crisis in Ukraine. The New Yorker. Retrieved 
May 12, 2025, from https://www.newyorker.com/news/q-and-a/why-john-mearsheimer-blames-the-us-for-
the-crisis-in-ukraine
CR  - Cin, G. & Tekin, H. H. (2021). Rusya’nın Hibrit Savaş Kapasitesinin Kırım ve Donbas Vakaları Üzerinden Analizi. 
Güvenlik Stratejileri Dergisi 7(37), 203-246.
CR  - Clapp, S. (2022). Implementation of the Strategic Compass opportunities, challenges and timeless. European 
Parliament. Retrieved May 10, 2025, from 
https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/STUD/2022/739249/EPRS_STU(2022)739249_EN.pdf
CR  - Çalışkan, F. (2022). Adım adım Rusya Ukrayna savaşı ve üçüncü tarafların sürece etkisi. EURO Politika (14), 35-47.
CR  - Çelik, S. (2022). 2022 Rusya’nın Ukrayna’yı işgali: AB entegrasyonu için yeni dönem. Uluslararası Anadolu Sosyal 
Bilimler Dergisi, 6(2), 521-533.
CR  - Çiftçi, O. (2025). İnsansız hava araçları ve modern savaşın anatomisi: Rusya-Ukrayna Savaşı. Karadeniz 
Araştırmaları 22(85), 383-405.
CR  - Demiralp, O. (2023). Silahsızlanma ve silahların kontrolü hukuku. Uluslararası Suçlar ve Tarih, 24, 17-27.
CR  - Demirbaş, Ç. E. & Güneş, B. (2023). Russia’s intervention in Ukraine from the perspective of legalıty and 
legitimacy dilemma. Yönetim Bilimleri Dergisi, 21(50), 1227-1245.
CR  - Demirci, C. (2022). The main difference between NATO’s 2022 Strategic Concept and its previous Strategic 
Concepts. Orion Policy. Retrieved May 1, 2025, from https://orionpolicy.org/the-main-difference-between-
natos-2022-strategic-concept-and-its-previous-strategic-concepts/
CR  - Demirkıran, M., Hekim, M., Çetin Kılıç, N. & Eser, G. (2022). Rusya- Ukrayna savaşının Türkiye’deki turizm sektörüne 
etkileri: Kriz yönetimi stratejileri açısından Antalya ili örneği incelemesi. Journal of Economics Business and 
International Relations-JEBI, 1(1), 68-87.
CR  - Dizman, M. (2025). Kritik Enerji Altyapısı. TESPAM TV Enerji Köşe Yazısı. Retrieved June 14, 2025, from 
https://www.tespam.org/enerji-guvenligi-3/
CR  - Dolan, C. (2022). NATO, the Russian invasion of Ukraine and the 2022 Strategic Concept. Georgetown University 
Journal of International Affairs. Retrieved June 3, 2025, from https://gjia.georgetown.edu/2022/11/09/nato-the-
russian-invasion-of-ukraine-and-the-2022-strategic-concept/
CR  - Driedger, J. J. & Krotz, U. (2024). Preference constellations in EU–Russian crisis bargaining over Syria and 
Ukraine. JCMS: Journal of Common Market Studies, 62(2), 487-507.
CR  - Dummett, M. (1982). Realism. Synthese, 52(1), 55–112. http://www.jstor.org/stable/20115760
CR  - Durkalec, J., Henderson, C. & Rand, L. (2022). Extended deterrence and the two-war problem.  Centre for Global 
Security Research (April 6-7, 2022). Retrieved July 9, 2025, from https://cgsr.llnl.gov/sites/cgsr/files/2024-
08/Workshop_Extended_Deterrence_and_Two_War_Problem_CGSR_Summary.pdf
CR  - Durmuş, A. (2023). Sosyal medyada propaganda: Rusya-Ukrayna savaşı örneği. Academic Journal of 
Information Technology, 14(52), 41-69.
CR  - Düzgün, D. M. (2020). Realizm teorisinin ortaya çıkışı ve gelişme evreleri. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, 
(47), 256-276.
CR  - EU. (2022). A Strategic Compass for security and defence. AB Parlamentosu. Retrieved May 2, 2025, from 
https://www.eeas.europa.eu/sites/default/files/documents/strategic_compass_en3_web.pdf
CR  - EU. (2023). A Strategic Compass for the European Union. Retrieved June 8, 2025, from 
https://www.eeas.europa.eu/sites/default/files/documents/2023/2023-03-Strategic%20Compass.pdf
CR  - EU. (2024). Annual progress report: On the implementation of the Strategic Compass for Security and Defence. 
European Union External Action. Retrieved July 7, 2025, from 
https://www.eeas.europa.eu/sites/default/files/documents/2024/StrategicCompass_2ndYear_Report_0.pdf
CR  - EU. (2025). A Strategic Compass for security and defence. The Diplomatic Service of the European Union. 
Retrieved June 6, 2025, from https://www.eeas.europa.eu/eeas/strategic-compass-security-and-defence-
1_en
CR  - Freedman, L. (2022). Ukraine and the art of strategy. Oxford: Oxford University Press.
CR  - Gartzke, E. & Lindsay, J. R. (2019). Cross-domain deterrence: Strategy in an era of complexity. Oxford University 
Press.
CR  - Graham, T. (2024). From the Ukraine conflict to a secure europe. Council on Foreign Relations. Retrieved May 23, 
2025, from https://www.cfr.org/report/ukraine-conflict-secure-europe
CR  - Guihai, G. (2024). A Chinese scholar’s perspective on the Russia-Ukraine war. Council of Councils. Retrieved 
June 29, 2025, from https://www.cfr.org/councilofcouncils/global-memos/chinese-scholars-perspective-
russia-ukraine-war
CR  - Hebda, W. (2025). EU sanctions against Russian energy resources and the fossil fuel market in Poland. 
Jagiellonian University Repository, 1-7.
CR  - Hennigan, W.J. (2022). ‘This Is Not a Bluff.’ Putin raises specter of nuclear weapons following battlefield losses. 
Time. Retrieved June 22, 2025, from https://time.com/6215610/putin-nuclear-weapons-threat/ (E.T: 23.05.2025).
CR  - Hernández, G. I. R. (2023). Russia formally withdraws from CFE Treaty. Arms Control Association. Retrieved May 
27, 2025, from https://www.armscontrol.org/act/2023-06/news/russia-formally-withdraws-cfe-treaty
CR  - Herz, J. H. (1950). Idealist internationalism and the security dilemma. World Politics, 2(2), 157–180.
CR  - Hill, W. (2021). The Post-Cold War European security order is gone: what will replace it?. Valdai Discussion Club. 
Retrieved June 3, 2025, from https://valdaiclub.com/a/highlights/the-post-cold-war-european-security-
order-is-gone/
CR  - Jervis, R. (1978). Cooperation under the security dilemma. World Politics, 30(2), 167–214.
CR  - Kalyoncu İlhan, Ş. (2022). Rusya’nın güvenlik stratejisi çift sınır ve Rusya-Ukrayna savaşı örneği. Novus Orbis: 
Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Dergisi, 4(2), 180-203.
CR  - Köse, T. (2022). Bolder steps required for peace in Ukraine war. SETA Vakfı. Retrieved July 12, 2025, 
https://www.setav.org/en/opinion/bolder-steps-required-for-peace-in-ukraine-war
CR  - Lin, F., Li, X., Jia, N., Feng, F., Huang, H., Huang, J., ... & Song, X. P. (2023). The impact of Russia-Ukraine conflict on 
global food security. Global Food Security, 36, 100661.
CR  - Lippert, B., Ondarza, N. V. & Perthes, V. (2019). European strategic autonomy: actors, issues, conflicts of interests. 
Berlin. https://www.ssoar.info/ssoar/handle/document/62346
CR  - Louisa, B. H. (2024). NATO enlargement: Finland and Sweden. UK Home Parliament. Retrieved July 2, 2025, from 
https://researchbriefings.files.parliament.uk/documents/CBP-9574/CBP-9574.pdf
CR  - Mearsheimer, J. J. (2001). The tragedy of great power politics. New York: W. W. Norton & Company. Retrieved July 
9, 2025, from https://samuelbhfaure.com/wp-content/uploads/2015/10/s2-mearsheimer-2001.pdf
CR  - Mearsheimer, J. J. (2014). Why the Ukraine crisis is the West’s fault: The liberal delusions that provoked Putin. 
Foreign Affairs, 93(5), 77–89. http://www.jstor.org/stable/24483306
CR  - Milli İstihbarat Akademisi. (2025). Rusya-Ukrayna savaşı’nda iha kullanımı: Modern savaşın yeni oyuncuları ve 
geleceğin teknolojik dönüşümü. Ankara: Milli İstihbarat Akademisi Yayınları.
CR  - Morgan, P. M. (1979). Deterrence: A conceptual analysis. The Journal of Politics, 41(1) s. 245-247. 
https://www.jstor.org/stable/2129606
CR  - Morgenthau, H. J. (1948).  Politics among nations: The struggle for power and peace. New York: Alfred A. Knopf.
CR  - NATO. (2022a). NATO 2022 Strategic Concept. https://www.nato.int/strategic-concept/ (E.T: 02.05.2025).
CR  - NATO. (2022b). NATO conveys written proposals to Russia. NATO/OTAN. Retrieved May 12, 2025, from 
https://www.nato.int/cps/en/natohq/news_191252.htm
CR  - NATO. (2022c). Doorstep statement. Retrieved June 10, 2025, from 
https://www.nato.int/cps/en/natohq/opinions_234074.htm?selectedLocale=en
CR  - NATO. (2022d). NATO leaders approve new Strategic Concept. NATO. Retrieved May 22, 2025, from 
https://www.nato.int/cps/en/natohq/news_197281.htm
CR  - NATO. (2023a). NATO’s nuclear deterrence policy and forces. Retrieved May 29, 2025, from 
https://www.nato.int/cps/en/natohq/topics_50068.htm
CR  - NATO. (2023b). Finland joins NATO as 31st ally. NATO. Retrieved May 22, 2025, from 
https://www.nato.int/cps/en/natohq/news_213448.htm
CR  - Nevitt, M. (2022). The Russia-Ukraine conflict, the Black Sea and the Montreux Convention. Just Security. 
Retrieved June 23, 2025, from https://www.justsecurity.org/80384/the-russia-ukraine-conflict-the-black-sea-
and-the-montreux-convention/
CR  - Oğuz, Ş. & Oral, F. (2022). AB’nin stratejik özerklik çabaları, Stratejik Pusula ve Türkiye’ye muhtemel yansımaları. 
Bölgesel Araştırmalar Dergisi, 6(1), 67-95.
CR  - Onuch, O. & Sasse, G. (2016). The Maidan in movement: Diversity and the cycles of protest. Europe-Asia Studies, 
68(4), 556-587. https://doi.org/10.1080/09668136.2016.1159665
CR  - Orhan, E. (2022). The effects of the Russia-Ukraine war on global trade. Journal of International Trade, Logistics 
and Law, 8(1), 141-146.
CR  - Öçal, B. & Öztürk, M. S. (2022). Rusya-Ukrayna savaşının Türkiye ile Ukrayna arasındaki dış ticarete etkisi. 
Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 14(27), 577-596.
CR  - Öncel, R. & Yeşiltaş, M. (2025). Amerikan sınırlaması altında Avrupa güvenliği. Ankara: SETA Yayınları. 
https://www.setav.org/assets/uploads/2025/04/a440.pdf
CR  - Özdoğan, M. (2019). Realizm ve Neorealizm bağlamında Soğuk Savaş sonrası güvenlik anlayışının 
değerlendirilmesi. Güvenlik Bilimleri Dergisi, 8(1), 1-24.
CR  - Pier, S. (2021). Russia’s draft agreements with NATO and the United States: Intended for rejection?. Brookings. 
Retrieved June 12, 2025, from https://www.brookings.edu/articles/russias-draft-agreements-with-nato-and-
the-united-states-intended-for-rejection/#:~:text=Draft%20NATO
CR  - Prokop, M. (2024). Non-Military involvement of the EU and the US in the Russian–Ukrainian War and Re-
Definition of UE, UK, US Countries' Security Policy. The Economics of Russia’s War in Ukraine içinde (pp. 142-161). 
Routledge.
CR  - Remler, P. (2019). Russia and cooperative security in Europe: Times change, tactics remain. Carnegie 
Endowment For International Peace. Retrieved May 1, 2025, from 
https://carnegieendowment.org/research/2019/08/russia-and-cooperative-security-in-europe-times-
change-tactics-remain?lang=en
CR  - Schelling, T. C. (1966). Arms and influence. New Haven: Yale University Pres.
CR  - Sezer, S. (2024). Rusya-Ukrayna Savaşının jeopolitik sonuçları. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari 
Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(1), 158-180.
CR  - SIPRI. (2023). SIPRI Yearbook 2023. https://www.sipri.org/yearbook/2023
CR  - T.C. Dışişleri Bakanlığı. (2022). No: 98, 22 Mart 2022, AB Tarafından Onaylanan “Stratejik Pusula” Başlıklı Belge Hk. 
Retrieved May 17, 2025, from https://www.mfa.gov.tr/no_-98_-ab-tarafindan-onaylanan-stratejik-pusula-
baslikli-belge-hk.tr.mfa
CR  - The Economist. (2019). Emmanuel Macron warns Europe: NATO is becoming brain-dead. Retrieved June 18, 
2025, from https://www.economist.com/europe/2019/11/07/emmanuel-macron-warns-europe-nato-is-
becoming-brain-dead
CR  - Tokatlı, S. G. (2024). 21. Yüzyıl’da Transatlantik yapı içerisinde güç dengelerinde yaşanan değişim. İstanbul 
Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2), 478-492.
CR  - Toktaş, Ş., Çiftçi, O., Baygeldi, M. R., Beşgül, B. Dinçel,Y. & Öztürk E. (2023). 21. yüzyılın ilk yarısında yeni güvenlik 
tehditleri. Ankara: Polis Akademisi Yayınları.
CR  - Tulun, T. E. (2022). NATO Is not brain-dead: How can OSCE and NATO help stop the war in Ukraine?. Center for 
Eurasian Studies (AVİM). Retrieved May 19, 2025, from https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?
abstract_id=4228016
CR  - Turaç, B. S. (2022). Stratejik konseptler bağlamında NATO ve 2022 Stratejik Konsepti. Premium E-Journal of 
Social Sciences (PEJOSS), 6(22), 294–302.
CR  - Tüysüzoğlu, G. (2011). Ukrayna'da Turuncu Devrim'in sonu. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü 
Elektronik Dergisi, 2(3). 62-79.
CR  - UN. (2022a). General Assembly overwhelmingly adopts Resolution demanding Russian Federation immediately 
end illegal use of force in Ukraine, withdraw all troops. Meetings Coverage and Press Releases. Retrieved May 12, 
2025, from https://press.un.org/en/2022/ga12407.doc.htm
CR  - UN. (2022b). Russia blocks Security Council action on Ukraine. UN News. Retrieved May 12, 2025, from 
https://news.un.org/en/story/2022/02/1112802
CR  - Waever, O. (2009). Waltz’s theory of theory. International Relations. 23(2), 201-222. 
https://www.researchgate.net/publication/237967730_Waltz's_Theory_of_Theory
CR  - Walt, S. M. (2022). Does anyone still understand the ‘Security Dilemma’?. Foreign Policy. Retrieved July 3, 2025, 
from https://foreignpolicy.com/2022/07/26/misperception-security-dilemma-ir-theory-russia-ukraine/
CR  - Willett, M. (2023). The cyber dimension of the Russia-Ukraine war. Survival: October-November 2022 içinde (pp. 
7-26). Routledge.
CR  - Yenginar, A. (2022). Rusya-Ukrayna savaşının bir sonucu olarak imzalanan Tahıl Koridoru Anlaşmasının Montrö 
Boğazlar Sözleşmesi çerçevesinde değerlendirilmesi. Journal of Marine and Engineering Technology, 2(2), 101-
110.
CR  - Yıldız, M. (2022). Rusya-Ukrayna Savaşında Rusya’yı Anlamak: Tek Sorumlu Putin Mi?. Akademik Hassasiyetler, 
9(19), 143-168.
CR  - Yiğit Gülseven, A. (2019). Geçmişten günümüze Russkiy Mir (Rus Dünyası): Bir kimlik projesinden uluslararası 
politikaya. Avrasya Etüdleri, 56(2), 33-52.
UR  - https://doi.org/10.17498/kdeniz.1705172
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4896606
ER  -