@article{article_1706369, title={Ahmet Midhat Efendi’nin Esrâr-ı Cinâyât Romanında Hak Duygusu, Kanun, Adalet ve Mahkemeler}, journal={YAZIT Kültür Bilimleri Dergisi}, volume={5}, pages={179–191}, year={2025}, DOI={10.59902/yazit.1706369}, author={Meç, Tuğçe}, keywords={Hak, kanun, adalet, mahkemeler, polisiye roman}, abstract={Ahmet Midhat Efendi’nin Esrâr-ı Cinâyât romanı, Tercümân-ı Hakîkat gazetesinde 8 Mart-28 Mayıs 1884 tarihlerinde 66 sayıda tefrika edilmesinin ardından 1884 yılında kitaplaştırılır. Türk edebiyatının ilk polisiye romanı olarak kabul edilen Esrâr-ı Cinâyât, kendi türünde dünya edebiyatında da ilk örnekler arasındadır. Ahmet Midhat Efendi, sözü edilen romanda polisiye edebiyata dair unsurları kullanmanın yanı sıra Tanzimat ile birlikte yenileşen hukuk sistemindeki belli kavramlara da değinerek olanı ve olması gerekeni tartışır. Modern hukuk sistemindeki yargı mekanizmaları, adlî memurların mahiyeti, eski hukuk sistemi ile yeni hukuk sisteminin mukayesesi roman boyunca ele alınan hususlardır ve bu çerçevede ideal bir hukuk sistemi ortaya konulur. Romanda yazarın, toplumun, okurun adalet bağlamında mahiyeti değerlendirilir. Bu değerlendirme esnasında gazetenin kamuoyu oluşturmadaki gücüne ve yargı mekanizmalarına etkisine değinilir. Ahmet Midhat Efendi’nin diğer romanlarında olduğu gibi Esrâr-ı Cinâyât’ta da ilahî adalet vurgusu dikkat çeker. Yazar, romanda kısas konusunu İslam hukuku açısından ele almakla kalmaz, roman karakterlerinin fenası ve bekası noktasında da eserin kurgusunda işler; bir yargıç şeklinde konumlanan yazar, iyileri ödüllendirir, kötüleri cezalandırır. Makalede, Ahmet Midhat Efendi’nin Esrâr-ı Cinâyât romanında yenileşme sürecinde Osmanlı hukuk sistemine dair görüşleri ve mukayeseleri değerlendirilecektir.}, number={1}, publisher={TOKÜAD-Toplum ve Kültür Araştırmaları Derneği}, organization={Bu çalışma için herhangi bir kurum ve kuruluştan destek alınmamıştır.}