@article{article_1709596, title={Normatif Kabulden Yeni Normale: Beden-Giyim Kuşam ve Mahremiyet Algısının Kuşaklararası Dönüşümü}, journal={Rize İlahiyat Dergisi}, pages={47–63}, year={2025}, DOI={10.32950/rid.1709596}, author={Gürbüz Tepeler, Semanur and Macit, Mustafa}, keywords={Din Sosyolojisi, Mahremiyet, Beden Mahremiyeti, Beden Mahremiyetinin Dönüşümü, Kuşaklararası Karşılaştırma}, abstract={Beden, yalnızca biyolojik ya da fizyolojik bir varlık olmanın ötesinde; toplumsal ilişkiler içerisinde anlam kazanan, kültürel ve ideolojik kodlarla biçimlenen çok katmanlı bir olgudur. Beden ile mahremiyet arasındaki ilişki, bedenin toplumsal normlar ve kültürel temsiller aracılığıyla şekillenen kamusal sunumunun, mahremiyetin sınırlarını ve algı biçimlerini belirlediği dinamik bir etkileşim olarak karşımıza çıkmaktadır. Günümüzde beden mahremiyetine ilişkin çeşitli anlayışlar; modernleşme, sekülerleşme, tüketim kültürü gibi çeşitli toplumsal dönüşümler çerçevesinde yeniden şekillenmekte, bu da konuyu hem medya ve gündelik yaşam pratiklerinde hem de akademik tartışmalarda güncel ve dikkat çekici bir araştırma alanı hâline getirmektedir. Bu çalışma toplumsal değişim süreçleri bağlamında farklı kuşakların giyim kuşam tercihleri üzerinden beden mahremiyeti algılarının ne olduğu ve beden mahremiyetinin kuşaklararası düzlemde nasıl dönüştüğü problemi çerçevesinde; beden mahremiyeti olgusunun farklı kuşaklarda nasıl anlamlandırıldığını ortaya koymayı ve bu dönüşümün ardında yatan sosyo-kültürel motifleri analiz etmeyi amaçlamaktadır. İlgili literatürün genel bir gözlemi beden mahremiyeti ve onun dönüşümünü inceleyen çeşitli alanlardaki (sağlık, hukuk, eğitim, din bilimleri) çalışmaların yanı sıra sosyolojide ve din sosyoloji alanında ilgili konunun çoğunlukla dijitalleşme, sosyal medya, teşhir ve gözetim konuları çerçevesinde incelendiğini ancak beden mahremiyetinin sosyo-tarihsel gerçekliği içinde kuşaklararası bir karşılaştırma ile ele alındığı bütünlüklü çalışmalara rastlanmadığı yönündedir. Bu araştırma ise beden mahremiyetinin kuşaklar arası farklılaşmasını sosyolojik bağlamda derinlemesine inceleyerek, mevcut literatürdeki boşluğu doldurarak beden mahremiyeti olgusunu yalnızca dini referanslarla veya dijital kültürle sınırlamadan, tarihsel, kültürel ve toplumsal bağlamları içinde değerlendirmeyi hedeflemektedir. Bu açıdan araştırmamız, beden mahremiyetine ilişkin mevcut tartışmalara katkı sunmakla birlikte; toplumdaki normların, değerlerin ve bireysel sınırların dönüşümüne bağlı olarak ortaya çıkan kuşak çatışmalarını ve kültürel etkileşimleri anlamaya yönelik bir çerçeve geliştirmesi bakımından öneme sahiptir. Araştırmada nitel durum çalışması yöntemi kullanılmış olup; temel durum beden mahremiyetinin dönüşümü, alt durumlar ise annelerin beden mahremiyeti algısı ve kızların beden mahremiyeti algısı şeklinde yapılandırılmıştır. Araştırmada her iki kuşaktan (anneler ve kızları) kadın katılımcılar ölçüt örnekleme yöntemi ile belirlenmiş olup 28 katılımcı ile standartlaştırılmış açık uçlu görüşme formuna dayalı mülakatlar gerçekleştirilmiş ve elde edilen veriler karşılaştırmalı durum analizine tabi tutulmuştur. Elde edilen sonuçlar beden mahremiyetinin kuşaklar arasında çeşitli açılardan değişim ve süreklilik göstererek bir dönüşüm süreci içinde olduğunu ortaya koymaktadır. Toplumsal değişimle birlikte beden mahremiyeti, geleneksel normlara bağlı kolektif anlayıştan bireysel özerklik, estetik tercih ve mekânsal esnekliğe dayalı yeni yorumlara evrilmiştir. Özellikle genç kuşak (kızlar), annelerinin temsil ettiği örtünme pratiklerini sorgulamakta ve bu pratikleri modern yaşam tarzlarına uyarlayarak yeniden müzakere etmektedir. Bu dönüşüm, beden mahremiyetinin sabit sınırlar yerine toplumsal cinsiyet, mekân, din ve modernlik eksenlerinde sürekli yeniden kurulan, üretilen çok boyutlu bir olgu olduğunu göstermektedir.}, number={29}, publisher={Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi}