@article{article_1712509, title={NEFSİN MERTEBELERİ VE KAHRAMANIN DÖNÜŞÜMÜ: “DİBİ GÖRÜNMEYEN KUYU” MASALI ÜZERİNE BİR ÇÖZÜMLEME}, journal={Littera Turca Journal of Turkish Language and Literature}, volume={11}, pages={542–554}, year={2025}, DOI={10.20322/littera.1712509}, author={Günaltay Başak, Merve}, keywords={Tasavvuf, masal, nefis, sembol, dönüşüm.}, abstract={Çorum yöresinden derlenen ve Anadolu’nun çeşitli yerlerinde farklı isimlerle anlatılan, “Dibi Görünmeyen Kuyu” adlı halk masalının, tasavvufî nefis terbiyesi yaklaşımı doğrultusunda incelenmesi bu çalışmanın amaçlarındandır. Bu masal, bireysel ruh terbiyesi, sosyal sorumluluk ve kültürel bellek arasında kurulabilecek çok katmanlı bir bağın anlatı formunu temsil etmektedir. Masalda yer alan kuyunun dibine düşen genç kahramanın devlerle savaşması, kendi etinden kurban vermesi ve sonunda kardeşlerini affetmesi gibi olay örgüleri; tasavvufta yer alan nefsin mertebelerine karşılık gelecek biçimde çözümlenmiştir. Kahramanın içsel yolculuğu, klasik tasavvuf öğretisinde zikredilen “nefs-i emmâre”den “nefs-i mutmainne”ye uzanan bir seyrin halk anlatısı biçiminde temsiline işaret etmektedir. Masalda geçen kuyu, koyun, saç teli, kuş ve ışıklı dünya gibi ögeler ise, halkbilimi bağlamında hem metaforik hem pedagojik işlevler üstlenmektedir. Masalda geçen ögelerin, halkbilimi bağlamında anlatı unsurları olarak kullanılırken aynı zamanda pedagojik ve metafizik anlam katmanları taşıyan kültürel birer simge olduğu görülmüştür. Kahramanın düşüş, mücadele, özveri ve bağışlama eylemleri hem anlatısal ilerleme noktaları hem de bireyin iç dünyasındaki psikospiritüel değişimin dışavurumları olarak değerlendirilmiştir. Bu bağlamda, masalın olay örgüsü semboller aracılığıyla işleyen bir etik eğitim süreci olarak yorumlanırken, metin merkezli sembolik çözümlemeye yer verilmiştir. Tasavvufî yaklaşımın merkezinde yer alan “benlikten ayrılma” ve “hakikate yönelme” süreci, masalda kahramanın fiziksel mekânlar arasında geçirdiği geçişlerle anlatı düzleminde somutlaştırılmıştır.}, number={4}, publisher={Bahir SELÇUK}