@article{article_1713311, title={Bitlis Halk Meteorolojisi Üzerine Bir İnceleme}, journal={MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi}, volume={14}, pages={1406–1424}, year={2025}, DOI={10.33206/mjss.1713311}, author={Ergöz, Ramazan}, keywords={Bitlis, kültür, bilgi, halk meteorolojisi, gelenek}, abstract={İnsan, deneyime dayalı gözlem sonucu yaşadığı çevrenin bilgisine sahip olmuş ve bu bilgiyi de nesilden nesille aktarmıştır. Bu birikim, gelenekselleşerek ekoloji bilgisi adını almıştır. Geleneksel ekolojik bilgi olarak kavramsallaştıran ekolojik bilgi unsurlarının içerisinde; gelenek ve görenekler, halk tıbbı, halk mutfağı ve halk meteorolojisi gibi konular yer alır. Özellikle halk meteorolojisi mitik düşünce sisteminden kaynağını alan insan-doğa ve gökyüzü ilişkisini biçimlendiren inanış ve uygulamalara dayalı kültürel bellekten beslenir. Geçimini tarım ve hayvancılığa bağlı olarak sürdüren toplumlar, hava olayları ile sıkı bir ilişki içerisindedir. Halk meteorolojisinden beslenen geleneksel bilgiler, hava olaylarının öngörülmesinde kullanılmakta ve bu öngörüler, toplumların çevresel koşullara karşı önlemler almasına olanak tanımaktadır. Böylece halk meteorolojisine dayalı veriler, toplumların atmosferik koşullara karşı kendilerini güven duygusu içinde hissetmelerini sağlayan epistemolojik kaynaklara dönüşür. Bitlis yöresinde temel geçim kaynaklarının başında tarım ve hayvancılık gelmektedir. Topografik şartların da etkisiyle insanların yöneldiği bu geçim kaynakları, meteorolojik olayların etkisinin en çok hissedildiği meslekler arasındadır. Bitlis yöresinde hava olaylarının önceden tahmin edilmesine yönelik olarak kültürel belleğe işlenen ritüelleri, inanışları, sözlü kültüre yansıyan anlatıları görmek mümkündür. Bu çalışmanın amacı Bitlis’in kültürel belleğinde yer alan ancak teknolojiye dayalı meteorolojik bilginin yaygınlaşmasıyla yok olup gitme tehlikesinde olan bu kültürel birikimi kayıt altına almaktır. Alan araştırması yöntemi, görüşme tekniği ve yazılı kaynak taraması yoluyla edilen veriler nitel bir bakış açısıyla analiz edilmiştir.}, number={4}, publisher={Kırgızistan Türkiye Manas Üniversitesi}