TY  - JOUR
T1  - DİJİTALLEŞMENİN SÜRDÜRÜLEBİLİR MODA ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ
TT  - THE IMPACT OF DIGITALIZATION ON SUSTAINABLE FASHION
AU  - Atalay Onur, Duygu
AU  - Varol, Hatice
PY  - 2025
DA  - June
Y2  - 2025
DO  - 10.20488/sanattasarim.1717840
JF  - Sanat ve Tasarım Dergisi
PB  - Anadolu Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 2146-9059
SP  - 565
EP  - 589
VL  - 15
IS  - 1
LA  - tr
AB  - Moda endüstrisi, dünya çapında önemli bir sektör olmanın yanı sıra, çeşitli çevresel, sosyalve ekonomik sorunlara geniş ölçüde etki yapmaktadır. Sanayileşme sürecinden doğan hızlımoda sistemi, aşırı tüketime yol açmakta ve malzemelerin değersiz eşyalara dönüşmesineneden olmaktadır. Bu durumla mücadele 1987’de Brundtland Komisyonu’nda sunulansürdürülebilirlik fikri ile başlamış ve 2010'larda döngüsel ekonomi modeline dönüşmüştür.Ayrıca bu dönemde dijitalleşmenin getirdiği olumlu ve olumsuz yönlerle birlikte sektördeönemli bir dönüşüm yaşanmıştır. Dijital teknolojiler tasarım ve üretim süreçlerini hızlandırmapotansiyeline sahip olmalarına rağmen, atıkları ve kaynak kullanımını azaltma yeteneğinede sahiptirler. Bu makale, hızlı modanın çevresel, sosyal ve ekonomik sonuçlarınave bu etkileri hafifletme çabalarına özel bir vurgu yaparak, dijitalleşmenin moda endüstrisiüzerindeki etkilerini araştırmaktadır. Temelde “Dijital teknolojiler moda sektöründe atıkazaltma ve kaynakların daha etkin kullanılmasına nasıl katkı sağlamaktadır?” araştırmasorusuna yanıt aranmıştır. Literatür taraması ve uygulama temelli araştırma yöntemlerininuygulandığı makalede dijital teknolojilerin sürdürülebilir modadaki rolünü tartışmakve sonuçları ortaya koymak hedeflenmiştir. Bu nedenle, literatürdeki bulgular araştırıldıktansonra bir uygulama çalışması yapılmıştır. Makale, sürdürülebilirliği dijital entegrasyonbağlamında incelemesi açısından yenilikçi bir bakış sunmuş ve yapılan uygulama neticesindeönemli sonuçlara ulaşılmıştır.
KW  - Sürdürülebilir moda
KW  - Döngüsel ekonomi
KW  - Dijital moda
KW  - Sıfır atık
KW  - Modüler
Tasarım.
N2  - In addition to being an important sector worldwide, the fashion industry significantlycontributes to various environmental, social, and economic issues. The fast fashion systemarising from the industrialization process leads to overconsumption and causes materialsto turn into worthless items. The Brundtland Commission introduced the concept of sustainabilityin 1987 to combat this situation, which evolved into the circular economy modelin the 2010s. Additionally, during this period, significant transformation has occurred inthe industry, along with the positive and negative aspects brought by digitalization. Digitaltechnologies, despite having the potential to accelerate design and production processes,also possess the ability to reduce waste and increase resource utilization. This article investigatesthe impact of digitalization on the fashion industry with a special emphasis on theenvironmental, social, and economic consequences of fast fashion and efforts to mitigatethese effects. The fundamental research question is: "How do digital technologies contributeto waste reduction and more efficient resource use in the fashion industry?". The articleapplies literature review and practice-based research methods to discuss the role of digitaltechnologies in sustainable fashion and present the results. Consequently, following ananalysis of the literature, an empirical investigation was undertaken. The article provides afresh viewpoint on sustainability within the framework of digital integration, and its implementationhas yielded noteworthy outcomes.
CR  - Ali, N. S., Khairuddin, N. F. ve Zainal Abidin, S. (2013, 5-6 Eylül). Upcycling: Re-use and recreate functional interior space using waste materials. Internatioanl Conference on Engineering and Product Design Education, Dublin, Dublin Institute of Technology, s. 798-803. http://dx.doi.org/10.13140/2.1.2643.3603
CR  - Atalay Onur, D. (2020). Moda tasarımında döngüsel ekonomi kavramı ve farklı tasarım seviyelerinde benimsenen stratejiler. Sanat ve Tasarım Dergisi, 10(1), 24-40.
CR  - https://doi.org/10.20488/sanattasarim.828900
Başaran, F. N. (2022). Dokuma tasarımında kullanılan CAD sistemleri. Tekstil ve Mühendis, 29(127), 168-184. https://doi.org/10.7216/1300759920222912707
Beazley, A. ve Bond, T. (2003). Computer-aided pattern design and product development. Oxford: Blackwell Publishing.
CR  - Biliakovych, L., Derman, L., Oborska, S., Naumenko, O. ve Vovk, A. (2024). Genesis, features and prospects fort he development of Digital fashion. Preservation, Digital Technology & Culture, 53(1), 5-14. https://doi.org/10.1515/pdtc-2023-0043
CR  - Black, S. (2012). The sustainable fashion handbook. London: Thames & Hudson.
CR  - Bozkurt, A., Hamutoğlu, N. B., Liman Kaban, A., Taşçı, G, ve Aykul, M. (2021). Dijital bilgi çağı: Dijital toplum, dijital dönüşüm, dijital eğitim ve dijital yeterlilikler. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi. 7(2), 35-63. https://doi.org/10.51948/auad.911584
Brown, S. (2010). Eco fashion. London: Laurence King Publishing.
CR  - Burke, S. (2006). Fashion computing: Design techniques and CA
D. Burke Publishing.
CR  - Bursalıgil, G. (2019). Giysi tasarımında sıfır atık yöntemlerinin ve uygulamalarının incelenmesi. Uluslararası Disiplinlerarası ve Kültürlerarası Sanat, 4(7), 81-100. https://doi.org/10.29228/ijiia.7.75
Casciani, D., Chkanikova, O. ve Pal, R. (2022). Exploring the nature of digital transformation in the fashion industry: Opportunities for supply chains, business models, and sustainability-oriented innovations. Sustainability: Science, Practice and Policy, 18(1), 773-795. https://doi.org/10.1080/15487733.2022.2125640
CR  - Casciani, D. ve Wang, H. (2023, 17-18 Kasım). Practicing the work of a sustainable digital fashion designer/maker 4.0: Design of an organic and modular clothing system based on the industry 4.0 approach. GFC 22 – Global Fashion Conference 2022, Germany. https://hdl.handle.net/11311/1249882
ANADOLU ÜNİVERSİTESİ SANAT & TASARIM DERGİSİ 583
Sanat&Tasarım Dergisi,15 (1), 2025: 565-586
CR  - Chase, R. W. (1997). CAD for fashion design. New Jersey: Prentice Hall.
CR  - Crewe, L. (2017). The geographies of fashion: Consumption, space and value. London: Bloomsbury.
CR  - Çivitçi, Ş., Özeren, F. ve Ölçer, H. (2010). Assyst CAD programında giysi kalıbı hazırlama. Ankara: Detay Yayıncılık.
CR  - Dana, L. P. ve Brandstrup, M. (2024). Fashion and environmental sustainability. L. P. Dana, R. Boardman, A. Salamzadeh, V. Pereira ve M. Brandstrup, (Ed.), Fashion and environmental sustainability: Entrepreneurship, innovation and technology içinde (ss. 3-9). Berlin, Boston: De Gruyter. https://doi.org/10.1515/9783110795431
Danaher, S. (2004). The complete guide to digital 3D design. Lewes: Ilex Press.
CR  - Doba Kadem, F. ve Özdemir, Ş. (2024). Dijital tekstil baskı makine özelliklerine genel bir bakış. OKÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7(2), 889-901. https://doi.org/10.47495/okufbed.1183791
Ece Çokmutlu, M. (2022). Sürdürülebilir kalkınma temelinde döngüsel ekonomi performansı. Verimlilik Dergisi, Döngüsel Ekonomi ve Sürdürülebilirlik Özel Sayısı, 151-170. 
https://doi.org/10.51551/verimlilik.1111745
CR  - Ellen MacArthur Foundation. (2017). A new textiles economy: Redesigning fashion’s future. https://archive.ellenmacarthurfoundation.org/assets/downloads/A-New-Textiles-Economy.pdf
Enes, E. (2021). Sıfır atık moda tasarımı ve yapboz, mozaik ve çıkarma kesim yöntemlerinin incelenmesi. Star Sanat ve Tasarım Araştırmaları Dergisi, 2(2), 116-128.
CR  - Fletcher, K. (2008). Sustainable fashion & textiles: Design journeys. London: Earthscan.
CR  - Fletcher, K. (2010). Fashion and sustainability. M. F. Schultz, (Ed.). Sustainable fashion-Issues to be addressed içinde (ss. 34-41). Denmark: Design Skolen Kolding.
CR  - Fletcher, K. ve Grose, L. (2012). Moda & Sustentabilidade: Design para mudança. São Paulo: Senac São Paulo.
CR  - Fuad-Luke, A. (2002). The eco-design handbook: a complete sourcebook for the home and office. Thames & Hudson.
CR  - Fuad-Luke, A. (2020). Yavaşülke’yi yeniden düşünmek. Ş. Kipöz, (Ed.). Modada yavaşlık içinde (1.baskı, ss. 23-39). Yeni İnsan Yayınevi.
CR  - Gür Üstüner, S. G. (2017). Tekstil tasarım tarihine genel bir bakış. Sanat – Tasarım Dergisi, (8), 49-56. https://doi.org/10.17490/Sanat.2018.21
CR  - ANADOLU ÜNİVERSİTESİ SANAT & TASARIM DERGİSİ 584
Sanat&Tasarım Dergisi,15 (1), 2025: 565-586
CR  - Gürcüm, B. H. ve Tanyer, S. (2021). Moda tasarımında sürdürülebilirlik ile yeniden doğuş. İdil Sanat ve Dil Dergisi, 10(80), 549-562. https://doi.org/10.7816/idil-10-80-01
Harris, J. M. (2000). Basic principles of sustainable development. Global Development and Environment Institute, Tufts University, (4), 1-24.
CR  - Hethorn, J. (2008). Consideration of consumer desire. J. Hethorn ve C. Ulasewichz, (Ed.). Sustainable fashion: Why now? A conversation about issues, practices, and possibilities içinde (ss. 53-76). 
New York: Fairchild Books.
CR  - İşmal, Ö. E. ve Yıldırım, L. (2012). Tekstil tasarımında çevre dostu yaklaşımlar. Akdeniz Sanat, 4(8), 9-13.
CR  - Kipöz, Ş. (2020). Modada yavaşlık (1.baskı). İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi.
CR  - Loker, S. (2008). A technology-enabled sustainable fashion system: Fashion’s future. J. Hethorn ve C. Ulasewichz, (Ed.), Sustainable fashion: Why now? A conversation about issues, practices, and possibilities içinde (ss. 95-126). New York: Fairchild Books.
CR  - Merriam-Webster. (t.y.). Digital. Merriam-Webster.com Dictionary içinde 24 Mayıs, 2024, tarihinde https://www.merriam-webster.com/dictionary/digital adresinden erişilmiştir.
CR  - Oakdene Hollins Research & Consulting. (2013). Closing the loop for clothing: Closed loop fibre recycling - current status and future challenges. 
https://www.oakdenehollins.com/reports/2013/4/9/closing-the-loop-for-clothing
Öğülmüş Özkum, E. ve Üreyen, M. E. (2020). Dijital giysi tasarım yazılımları ve kadın giyiminde kullanım olanakları. International Journal of Interdisciplinary and Intercultural Art, 5(11), 29-49. 
http://dx.doi.org/10.29228/ijiia.130
Öndoğan, Z. (1999). Hazır giyim işletmelerinde kullanılan CAD sistemlerinin verimliliğinin kullanıcıya ve işletmeye uygunluğu üzerine bir araştırma. Tekstil ve Konfeksiyon Dergisi, 9(4), 338-343.
CR  - Öndoğan, Z., Pamuk, O, Topal, E., Çelikkaş, M., Ünver, O. ve Işıklıoğlu, P. (2007). Giysi tasarımı, vücut ölçülendirme ve giysi pazarlaması konularında simülasyon sistemlerinin incelenmesi. Tekstil ve Konfeksiyon Dergisi, 17(4), 265-272.
CR  - Özeren, F. (2022). Kadın ve çocuk giysi kalıbı hazırlamada temel bilgiler. B. Çileroğlu. (Ed.). Kalıp hazırlama II içinde (ss. 2-19). Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayını.
CR  - ANADOLU ÜNİVERSİTESİ SANAT & TASARIM DERGİSİ 585
Sanat&Tasarım Dergisi,15 (1), 2025: 565-586
CR  - Periyasamy, A. P. ve Periyasamy, S. (2023). Rise of Digital fashion and metaverse: influence on sustainability. Digital Economy and Sustainable Development, 1(16), 156-171.
 https://doi.org/10.1007/s44265-023-00016-z
CR  - Pixelans. (t.y.). Adobe Illustrator nedir, neler yapılabilir? Pixelans web design. https://www.pixelans.com/tr/blog/adobe-illustrator-nedir-neler-yapilabilir.html adresinden erişilmiştir.
CR  - Salamzadeh, Hadizadeh, M., Yazdanpanah, Y. ve Agu, A. G. (2024). Marketing innovation drivers: Toward reusing and recycling. L. P. Dana, R. Boardman, A. Salamzadeh, V. Pereira ve M. Brandstrup (Ed.). Fashion and environmental sustainability: Entrepreneurship, innovation and technology içinde (ss. 203-221). Berlin, Boston: De Gruyter. https://doi.org/10.1515/9783110795431
CR  - Sayem, A. S. M., Chakraborty, S., Hoque, S. M. A., Saha, K., Mica, M. T. ve Ahsan, M. (2023). Defining Digital fashion and tracking the developments in relevant Technologies. A. S. M. Sayem (Ed.). Digital fashion innovations: Advances in design simulation, and industry içinde (1. baskı, ss. 3-14). Florida: CRC Press. http://dx.doi.org/10.1201/9781003264958-2
Sezgin, Ş. ve Önlü, N. (1992). Tekstilde tasarım olgusu. Tekstil ve Mühendis. 6(32), 84-89.
CR  - Tatman, D., Soydan, A. S. ve Gümüş, B. (2022). Konfeksiyonda dijital numune ile fiziksel numune üretim süreçlerinin verimlilik ve sürdürülebilirlik açısından karşılaştırılması. Verimlilik Dergisi, 156-171. https://doi.org/10.51551/verimlilik.989352
CR  - Tekin Akbulut, A. S. (2012). Türkiye’de etik moda üzerine bir araştırma. Akdeniz Sanat Dergisi, 5(8), 39-43.
CR  - Tüdam. (2016). Geri dönüşüm sektörü teşvik raporu. https://silo.tips/download/ger-dnm-sektr-tevk-raporu
Türkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakanlığı (2024). Türkiye’de e-ticaretin görünümü. https://ticaret.gov.tr/data/66506fa313b87685dc0dbce8/2023%20y%C4%B1l%C4%B1%20Tu%CC%88rkiye’de%20E-Ticaretin%20Go%CC%88ru%CC%88nu%CC%88mu%CC%88%20Raporu.pdf
CR  - Wang, C. C. L., Wang, Y. ve Yuen, M. M. F. (2005). Design automation for customized apparel products. Computer-Aided Design, 37(7), 675-691. https://doi.org/10.1016/j.cad.2004.08.007
CR  - ANADOLU ÜNİVERSİTESİ SANAT & TASARIM DERGİSİ 586
Sanat&Tasarım Dergisi,15 (1), 2025: 565-586
Yıldırım, L. (2017). Geri dönüşüm/ileri dönüşüm/tekrar kullanım kapsamında ikinci el giysiler ve sürdürülebilirlik. Art-E Sanat Dergisi, 10(20), 484-503. https://doi.org/10.21602/sduarte.305698
Yücel, S. ve Tiber, B. (2018).
 Hazır giyim endüstrisinde sürdürülebilir moda. Tekstil ve Mühendis, 25(112), 370-380. https://doi.org/10.7216/1300759920182511211
UR  - https://doi.org/10.20488/sanattasarim.1717840
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4951087
ER  -