@article{article_1722209, title={Matematiği Nazımla Yazmak: Kitâb-ı Verdiyye ve Matematiksel Değerlendirmesi}, journal={FSM İlmi Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi}, pages={1–31}, year={2025}, DOI={10.16947/fsmia.1722209}, author={Bilgin, Zehra and Eryılmaz, Sümeyye}, keywords={Matematik tarihi, Kitâb-ı Verdiyye, cebir, nazım, urcuze}, abstract={İslam bilim tarihinde matematik ilimlerin öğretiminde nazım, yani ölçülü ve kafiyeli şiirsel anlatım, didaktik amacıyla sıkça kullanılmıştır. İlk bakışta edebiyata ait gibi görünse de nazım, ezberlemeyi kolaylaştırması nedeniyle aritmetik, geometri ve astronomi gibi alanlarda öğretim aracı olarak tercih edilmiştir. Özellikle «urcûze» türündeki didaktik şiirler, klasik dönemden itibaren geniş bir coğrafyada rağbet görmüştür. Bu eserlerin ezber amacıyla çoğaltıldığı, hatta anlaşılması güç olanların şerhlerle açıklandığı görülmektedir. Bu bağlamda, matematik eğitiminin iki aşamalı yapısı -ezber ve şerh- manzum eserlerin öğretimdeki önemini açıkça ortaya koyar. Bahâuddîn el-‘Âmilî’nin Hulâsat el-Hisâb adlı eserindeki cebir bölümünü manzum olarak Osmanlı Türkçesine tercüme eden Sâlih b. Mehmed’in çalışması Kitâb-ı Verdiyye Tercüme-i Cebr ve Mukābele-i Bahâiyye başlığını taşır. Bu eserin bilinen iki nüshası mevcuttur: Biri Milli Kütüphane’de (A 2295/1), diğeri İstanbul Üniversitesi’nde (TY 6845) kayıtlıdır. Eserin bölümleri arasında hamdele, sebeb-i telif, ıstılahlar, altı cebir meselesi, hâtime ve tarih düşürme yer alır. Verdiyye’ye dönemin üç önemli âlimi Mustafa Sıdkı, Feyzullah Sermed ve Mustafa Harsovî takriz yazmıştır. Özellikle Feyzullah Sermed’in övgü dolu manzumesi, eserin XVIII. yüzyıl sonlarında Osmanlı matematik geleneğindeki değerini göstermektedir. Bu çalışmanın amacı, Kitâb-ı Verdiyye’nin nüshalarını tanıtmak, eserin matematiksel içeriğini değerlendirmek ve tanımlar ile cebirsel denklemler bölümlerinin tenkitli neşrini sunmaktır.}, number={25}, publisher={Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi}