TY  - JOUR
T1  - ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN OBEZİTE KAVRAMINA YÖNELİK METAFORİK ALGILARI
AU  - Aksoy, Zeynep
AU  - Öztürk, Bilge
PY  - 2025
DA  - August
Y2  - 2025
JF  - Uluslararası Eğitim Bilim ve Teknoloji Dergisi
JO  - UEBT
PB  - Ahmet AKÇAY
WT  - DergiPark
SN  - 2458-8628
SP  - 137
EP  - 152
VL  - 11
IS  - 2
LA  - tr
AB  - Günümüzde sağlıksız beslenme alışkanlıkları, fiziksel hareketsizlik ve yaşam tarzındaki değişimler, özellikle çocuklar ve gençler arasında obezite sorununu giderek yaygınlaştırmaktadır. Obezite yalnızca bireysel bir sağlık problemi olmanın ötesinde, toplumsal sağlık politikalarını da doğrudan etkileyen küresel bir sorun haline gelmiştir. Bu bağlamda, bireylerin özellikle erken yaşlarda obezite kavramına ilişkin düşüncelerinin ve algılarının anlaşılması, hem koruyucu sağlık hizmetlerinin hem de eğitim programlarının etkinliği açısından büyük önem taşımaktadır. Öğrencilerin bu kavrama yükledikleri anlamları metaforlar yoluyla ortaya koymak, onların zihinsel temsillerini anlamaya yönelik özgün ve derin bir yaklaşım sunmaktadır. Bu araştırmada 4. Sınıf Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı içerisinde yer alan obezite kavramına ilişkin ortaokul öğrencilerinin görüşlerini metaforlar aracılığıyla belirlemek amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Bayburt il merkezindeki bir ortaokulun 5, 6, 7 ve 8. sınıflarında öğrenim gören 130 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırma, nitel araştırma yöntemlerinden olgubilim desenine uygun olarak yürütülmüştür. Verilerin toplanması için her öğrenciye “Obezite………. gibidir, çünkü ……….” cümlesinin yazılı olduğu yarı yapılandırılmış formlar dağıtılmış ve öğrencilerden cümledeki boşlukları doldurmaları istenmiştir. Çalışma verilerinin analizi ve yorumlanması için içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Öğrenciler obezite kavramına ilişkin 49 farklı metafor üretmiş ve bu metaforlar dört farklı kategoride değerlendirilmiştir. Bu metaforlar içerisinde en çok ‘düşman’, ‘davul’ ve ‘şişman’ metaforları kullanılmıştır. Bu metaforlardan dış görünüşteki yansıma olarak obezite, yaşam tarzına yansıma açısından obezite, duygusal etki bakımından obezite, sağlığı tehdit eden unsur olarak obezite olmak üzere toplam dört farklı kategoriye ulaşılmıştır.
KW  - Ortaokul öğrencileri
KW  - obezite
KW  - metafor
KW  - olgubilim deseni
CR  - Achat, H. M., & Stubbs, J. M. (2014). Socio‐economic and ethnic differences in the prevalence of overweight and obesity among school children. Journal of Paediatrics and Child Health, 50(10), 77-84. https://doi.org/10.1111/j.1440-1754.2012.02474.x
CR  - Adıyaman, F. (2016). Dünya Sağlık Örgütü Avrupa obezite ile mücadele bakanlar konferansının öncesi ve sonrasında obezitenin gazetelerde sunumu. Selçuk İletişim, 9(3), 204-223. https://doi.org/10.18094/si.77372
CR  - Akturan, U., & Esen, A. (2008). Fenomenoloji. T. Baş & U. Akturan (Ed.), Nitel araştırma yöntemleri içinde (ss. 83-98). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
CR  - Ata, R. N., & Thompson, J. K. (2010). Weight bias in the media: A review of recent research. Obesity Facts, 3(1), 41-46. https://doi.org/10.1159/000276547
CR  - Bekerman, Z., & Zembylas, Mi. (2023). Reflecting on metaphors and the possibilities of ‘language change’ in teaching and teacher education. European Journal of Teacher Education, 1-17. https://doi.org/10.1080/02619768.2023.2282372
CR  - Bray, G. A., Kim, K. K., & Wilding, J. P. H. (2017). Obesity: A chronic relapsing progressive disease process. Obesity Reviews, 18(7), 715-723.  https://doi.org/10.1111/obr.12551
CR  - Browning, H. F., Laxer, R.E., & Janssen, I. (2013). Food and eating environments: In Canadian schools. Canadian Journal of Dietetic Practice and Research, 74(4), 160-166. https://doi.org/10.3148/74.4.2013.160
CR  - Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö.A., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri (16. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
CR  - Caballero, B. (2007). The global epidemic of obesity: An overview. Epidemiologic Reviews, 29(1), 1-5. https://doi.org/10.1093/epirev/mxm012
CR  - Ceylan Çapar, M., & Ceylan,M. (2022). Durum çalışması ve olgubilim desenlerinin karşılaştırılması. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(Özel sayı 2), 295-312. https://doi.org/10.18037/ausbd.1227359
CR  - Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2007). Research methods in education (6th Ed.). New York: Routledge. 
Çeçen, Z., & Eke, E. (2024). Kuşaklar ve obezite ilişkisi üzerine bir araştırma. Pamukkale Üniversitesi İşletme Araştırmaları Dergisi, 11(2), 404-424. https://doi.org/10.47097/piar.1566950
UR  - https://dergipark.org.tr/tr/pub/uebt/issue//1722686
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4972298
ER  -