@article{article_1725408, title={Türkiye Türkçesinde fiil türeten yapım eklerinin dizilim biçimleri}, journal={Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi}, volume={15}, pages={1527–1541}, year={2025}, DOI={10.30783/nevsosbilen.1725408}, author={Karataş, Mustafa and Çiçek, Esma}, keywords={Yapım Eki Dizilim Biçimleri, Yapım Eki Dizilim Biçimleri Kataloğu, Eklenme Ağacı, Kökteş Sözcük Ailesi, Yapım/Türetim Ekleri.}, abstract={Başta iletişim olmak üzere birçok işlevi olan dil; ses, sözcük, ek, sözcük grubu, cümle ve anlamın yer aldığı birbirine bağlı çeşitli düzlemlerden oluşan dizgeler bütünüdür. Bunlardan biri de biçimbirimlerin bulunduğu biçim düzlemidir. Türkçenin kendine özgü biçimbilim özelliklerinin başında eklemelilik gelmektedir. Türkçedeki yapımlık biçimbirimler (ekler), sözcük tabanlarına belli kurallar çerçevesinde eklenerek yeni sözcük türetimini gerçekleştirirler. Türkçede, yeni sözcük türetmek için farklı yollar bulunmaktadır. Bunlardan en temel ve yaygın olanı yapımlık biçimbirimlerle yeni sözcükler oluşturmaktır. İsim veya fiil tabanlarına getirilen yapım ekleriyle çok sayıda sözcük türetilebilmektedir. Bu yöntemle yapılan türetmeler sonucunda, ortak kökten türetilmiş “kökteş sözcük aileleri” oluşur. Dolayısıyla bu sözcük kümesini meydan getiren farklı yapım eki dizilimleri bulunmaktadır. Yapım ekleriyle yeni sözcük türetme, Türkçe dil bilgisi çalışmalarında dikkat çeken, üzerinde çok çalışılmış bir konudur. Ancak bu yapım eklerinin işleyiş sistemi ve bu sistemle oluşan dizilim biçimleri üzerinde ayrıntılı çalışmalar yapılmamıştır. Bu çalışmada; Türkçe Sözlük (TDK, 2019) taranarak belirlenen 6775 türemiş fiilin biçimbirim çözümlemeleri eş zamanlı yöntemle yapılmış, yapım eki dizilimleri belirlenerek sınıflandırılmış ve bu fiillerin 40 farklı yapım eki dizilimine sahip olduğu görülmüştür. Böylece Türkiye Türkçesindeki türemiş fiilleri oluşturan yapım eklerinin dizilim biçimleri, diğer bir deyişle “yapım eki dizilim kataloğu” oluşturulmaya başlanmıştır. Bu tür fiillerin “eklenme ağacı” adı verilen bir şemayla da incelenebileceği örnek üzerinde gösterilmiştir.}, number={3}, publisher={Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi}