TY  - JOUR
T1  - Investigation of the Effect of Fear and Anxiety During the COVID-19 Pandemic on Eating Habits
TT  - COVID-19 Pandemisi Sürecinde Duyulan Korku ve Kaygının Beslenme Alışkanlıkları Üzerine Etkisinin İncelenmesi
AU  - Ayhan, Şule
AU  - Kaya, Neşe
PY  - 2025
DA  - November
Y2  - 2025
DO  - 10.35232/estudamhsd.1728032
JF  - Eskişehir Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Halk Sağlığı Dergisi
JO  - ESTUDAM Public Health Journal
PB  - Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 2564-6311
SP  - 313
EP  - 329
VL  - 10
IS  - 3
LA  - en
AB  - This study aimed to evaluate the effects of COVID-19 fear and anxiety on dietary habits during the COVID-19 pandemic. This cross-sectional study employed an online questionnaire comprising the COVID-19 Fear Scale (FCV-19S), Coronavirus Anxiety Scale (CAS), and Generalized Anxiety Disorder-7 (GAD-7) Test to assess demographic characteristics, eating habits, and levels of fear and anxiety. While meal skipping decreased after the pandemic compared to before the pandemic, snack consumption increased (p
KW  - Anxiety of COVID-19
KW  - fear of COVID-19
KW  - nutrition
N2  - Bu çalışmada COVID-19 pandemisi sırasında COVID-19 korku ve kaygısının beslenme alışkanlıkları üzerine etkilerinin değerlendirmesi amaçlanmıştır. Bu kesitsel çalışmada, demografik özellikleri, beslenme alışkanlıklarını ve korku ve kaygı düzeylerini değerlendirmek için COVID-19 Korku Ölçeği (COVID-19 KÖ), Koronavirüs Anksiyete Ölçeği (KAÖ) ve Yaygın Anksiyete Bozukluğu-7 (YAB-7) Testinden oluşan çevrimiçi bir anket kullanılmıştır. Pandemi sonrasında öğün atlama pandemi öncesine göre azalırken ara öğün tüketimi artmıştır (p
CR  - T.C. Sağlık Bakanlığı. COVID-19 (SARS-CoV-2 Enfeksiyonu) Genel Bilgi, Epidemiyoloji ve Tanı. Ankara: T.C. Sağlık Bakanlığı; 2020.
CR  - Dikmen AU, Kına M, Özkan S, İlhan MN. COVID-19 epidemiyolojisi: Pandemiden neler öğrendik. J Biotechnol Strateg Health Res. 2020;4:29–36. DOI:10.34084/bshr.715153.
CR  - Doğan MM, Düzel B. COVID-19’a özgü korku-anksiyete düzeyleri. Turkish Stud. 2020;15(4):739–52.	DOI:10.7827/TurkishStudies.44678.
CR  - Qiu J, Shen B, Zhao M, Wang Z, Xie B, Xu Y. COVID-19 epidemisi sırasında Çin halkında psikolojik sıkıntının ulusal çapta araştırılması: Çıkarımlar ve politika önerileri. Gen Psychiatr. 2020;33(2):e100213. DOI:10.1136/gpsych-2020-100213.
CR  - Torres SJ, Nowson CA. Stres, yeme davranışı ve obezite arasındaki ilişki. Nutrition. 2007;23(11-12):887–94. DOI:10.1016/j.nut.2007.08.008.
CR  - Macht M. Öfke, korku, üzüntü ve neşe sırasında yeme davranışının özellikleri. Appetite. 1999;33(1):129–
39.	DOI:10.1006/appe.1999.0236.
CR  - Mikolajczyk RT, El Ansari W, Maxwell AE. Üç Avrupa ülkesindeki öğrencilerde yiyecek tüketim sıklığı ile algılanan stres ve depresif belirtiler arasındaki ilişki. Nutrition J. 2009;8(1):1–8. DOI:10.1186/1475-2891-8-31.
CR  - Mestre ZL, Melhorn SJ, Askren MK, Tyagi V, Gatenby JC, Young LL, et al. Kadın ve erkeklerde anksiyetenin kalori alımı ve toklukla ilgili beyin aktivasyonu üzerindeki etkileri. Psychosom Med. 2016;78(4):454. DOI:10.1097/PSY.0000000000000299.
CR  - Kaya N, Çapar AG, Başmısırlı E, Durmuş H, Aykut M, İnanç N. Yeni epidemiler kapıda: COVID-19’dan beslenme üzerine beklenmedik dersleri değerlendirmek. Gümüşhane Univ Sağlık Bilim Derg. 2024;13(3):1009–20. DOI:10.37989/gumussagbil.1459128.
CR  - Başmısırlı E, Çapar AG, Kaya N, Durmuş H, Aykut M, İnanç N. COVID-19 pandemi döneminde beslenme alışkanlıklarındaki değişimler korkunun bir göstergesi olabilir mi? Nutr Food Sci. 2024;54(7):1176–89. DOI:10.1108/NFS-12-2023-0305.
CR  - Negrão LD, Natacci LC, Alfino MCZ, Marchiori VF, Oliveti DH, Carioca AAF, et al. NuMoOS–COVID-19 Beslenme ve Ruh Hali Çevrimiçi Anketi: Sosyal izolasyon sırasında diyet, stres, anksiyete ve depresyon algısı. Clin Nutr ESPEN. 2022;50:101–10.	DOI:10.1016/j.clnesp.2022.06.017.
CR  - Landaeta-Díaz L, González-Medina G, Agüero SD. Şili’de COVID-19 karantinası sırasında anksiyete, anhedoni ve yiyecek tüketimi. Appetite. 2021;164:105259. DOI:10.1016/j. appet.2021.105259.
CR  - Kaya S, Uzdil Z, Cakiroğlu FP. Türkiye’de COVID-19 pandemisi sırasında korku ve anksiyetenin beslenme üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesi. Public Health Nutr. 2021;24(2):282–9. DOI:10.1017/S1368980020003845.
CR  - Li Z, Zhao A, Li J, Ke Y, Huo S, Ma Y. COVID-19 pandemisi sonrası karantina dönemi yiyecek ve beslenme ile ilgili kaygılar ve bunların diyet davranışları ile ilişkisi. Foods. 2021;10(11):2858. DOI:10.3390/foods10112858.
CR  - Ahorsu DK, Lin CY, Imani V, Saffari M, Griffiths MD, Pakpour AH. COVID-19 korku ölçeği: geliştirilmesi ve ilk geçerlilik çalışması. Int J Ment Health Addict. 2022;20(3):1537–45. DOI:10.1007/s11469-020-00270-8.
CR  - Satici B, Gocet-Tekin E, Deniz M, Satici SA. COVID-19 Korku Ölçeği’nin uyarlanması: Türkiye’de psikolojik sıkıntı ve yaşam doyumu ile ilişkisi. Int J Ment Health Addict. 2021;19(6):1980–8. DOI:10.1007/s11469-020-00294-0.
CR  - Lee SA. Coronavirus anxiety scale: COVID-19 ile ilişkili anksiyeteyi ölçen kısa ruh sağlığı tarama aracı. Death Stud. 2020;44(7):1–9. DOI:10.1080/07 481187.2020.1748481.
CR  - Biçer İ, Çakmak C, Demir H, Kurt ME. Coronavirus Anxiety Scale kısa formu: Türkçe geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Anatolian Clinic J Med Sci. 2020;25(Special Issue on COVID-19):216–25. DOI:10.21673/anadoluklin.731092.
CR  - Spitzer RL, Kroenke K, Williams JB, Löwe B. Yaygın anksiyete bozukluğunu değerlendirmek için kısa bir ölçek: GAD-7. Arch Intern Med. 2006;166:1092–97. DOI:10.1001/archinte.166.10.1092.
CR  - Konkan R. Genel Anksiyete Bozukluğu-7 (GAD-7) testinin Türkçe uyarlaması, geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Arch Neuropsychiatry. 2013;50:53–8.
CR  - Alpar R. Spor, sağlık ve eğitim bilimlerinden örneklerle uygulamalı istatistik ve geçerlik-güvenirlik. Ankara: Detay Yayıncılık; 2022. 7. baskı. s. 444
CR  - Hur S. Doğal bağışıklıkta çift zincirli RNA sensörleri ve modülatörleri. Annu Rev Immunol. 2019;37:349–75.	DOI:10.1146/annurev-immunol-042718-041356.
CR  - Garcia-Larsen V, Potts JF, Omenaas E, Heinrich J, Svanes C, Garcia-Aymerich J, et al. Diyetsel antioksidanlar ve ECRHS anketine katılan yetişkinlerde 10 yıllık akciğer fonksiyonu düşüşü. Eur Respir J. 2017;50(6):1602286. DOI:10.1183/13993003.02286-2016.
CR  - Park HS, Kim SR, Lee YC. Oksidatif stresin akciğer hastalıkları üzerindeki etkisi. Respirology. 2009;14(1):27–38. DOI:10.1111/j.1440-1843.2008.01447.x.
CR  - Macit MS. Yetişkin bireylerin COVID-19 pandemisi sonrası beslenme alışkanlıklarındaki değişimlerin değerlendirilmesi. Mersin Univ J Health Sci. 2020;13(3):277–88. DOI:10.26559/mersinsbd.769698.
CR  - Quiles JL, Rivas-García L, Varela-López A, Llopis J, Battino M, Sánchez-González C. Besinlerden alınan besin öğeleri ve diğer biyoaktif moleküller COVID-19 tedavisinde bir rol oynar mı?Environ Res. 2020;191:110053. DOI:10.1016/j. envres.2020.110053.
CR  - Gökırmaklı Ç, Guzel Seydim ZB, Budak HN. Sirkenin sağlık üzerindeki etkileri. Food. 2019;44(6):1042–58.	DOI:10.15237/gida.GD19079.
CR  - Magzoub M. Zencefilin (Zingiber officinale) koronavirüs (SARS-CoV-2) enfeksiyonu (COVID-19) için profilaksi ve tedavi olarak yaşam tarzı rehberi. Saudi J Biomed Res. 2020;5(6):125–7. DOI:10.36348/sjbr.2020.v05i06.006.
CR  - Charron CS, Dawson HD, Albaugh GP, Solverson PM, Vinyard BT, Solano-Aguilar GI, et al. İnsanlarda tek bir öğün halinde çiğ, ezilmiş sarımsak tüketimi, tam kanda bağışıklık ve kanserle ilgili genlerin ekspresyonunu etkiler. J Nutr. 2015;145(11):2448–2455. DOI:10.3945/jn.115.215392.
CR  - Garipoğlu G, Bozar N. COVID-19 pandemisi sırasında sosyal izolasyondaki bireylerin beslenme alışkanlıklarındaki değişimler. Pearson J Soc Sci & Humanities. 2020;6(6):100–13. DOI:10.46872/pj.62.
CR  - Ismail LC, Osaili TM, Mohamad MN, Al Marzouqi A, Jarrar AH, Zampelas A, et al. Orta Doğu ve Kuzey Afrika bölgesinde COVID-19 pandemisi sırasında beslenme alışkanlıkları ve yaşam tarzının değerlendirilmesi: kesitsel bir çalışma. Br J Nutr. 2021;126(5):757–66. DOI:10.1017/S0007114520004547.
CR  - Mascherini G, Catelan D, Pellegrini-Giampietro DE, Petri C, Scaletti C, Gulisano M. İtalyan COVID-19 pandemi karantinası sırasında fiziksel aktivite düzeyleri, beslenme alışkanlıkları ve psikolojik iyi oluşta değişimler: Floransa akademik popülasyonu üzerinde sosyodemografik faktörlerin etkisi. PLoS One. 2021;16(5):e0252395. DOI:10.1371/journal. pone.0252395.
CR  - Pendergast FJ, Livingstone KM, Worsley A, McNaughton SA. Genç yetişkinlerde öğün atlamanın ilişkili faktörleri: sistematik bir derleme. Int J Behav Nutr Phys Act. 2016;13(1):1–15. DOI:10.1186/s12966-016-0451-1.
CR  - Kowalczuk I, Gębski J. COVID-19’a yakalanma korkusu ve izolasyon kurallarına uyumun Polonyalı yetişkinlerin beslenme davranışlarına etkisi. Int J Environ Res Public Health. 2021;18(4):1631. DOI:10.3390/ijerph18041631.
CR  - Haddad C, Zakhour M, Haddad R, Al Hachach M, Sacre H, Salameh P. COVID-19 salgını sırasında beslenme davranışı ile karantina/izolasyon stresörleri arasındaki ilişki. J Eat Disord. 2020;8(1):1–12. DOI:10.1186/s40337-020-00317-0.
CR  - Chenarides L, Grebitus C, Lusk JL, Printezis I. COVID-19 pandemisi sırasında yiyecek tüketim davranışı. Agribusiness. 2021;37(1):44–81. DOI:10.1002/agr.21679.
CR  - Rosenstock IM. Sağlık inancı modelinin tarihsel kökenleri. Health Educ Monogr. 1974;2(4):328–35.
CR  - Alhusseini N, Alqahtani A. COVID-19 pandemisinin Suudi Arabistan’daki beslenme alışkanlıklarına etkisi. J Public Health Res. 2020;9(3):12–8. DOI:10.4081/jphr.2020.1868.
CR  - Tolun BG, Bulut N. COVID-19 pandemisi sürecinde tüketicilerin gıda ürünü satın alma davranışı üzerine bir araştırma. Pamukkale Univ J Inst Soc Sci. 2021;(45):15–31. DOI:10.30794/pausbed.799595.
CR  - Coulthard H, Sharps M, Cunliffe L, van den Tol A. COVID-19 pandemisi sırasında karantina sürecinde beslenme; kendi bildirilen yeme davranışı değişiklikleri ve BKİ, yeme tarzı, başa çıkma ve sağlık kaygısı ile ilişkiler. Appetite. 2021;1(161):105082. DOI:10.1016/j.appet.2020.105082.
CR  - Hill D, Conner M, Clancy F, Moss R, Wilding S, Bristow M, et al. Sağlıklı yetişkinlerde stres ve yeme davranışları: sistematik derleme ve meta-analiz. Health Psychol Rev. 2021;16(2):280–304. DOI:10. 1080/17437199.2021.1923406.
CR  - Zellner DA, Loaiza S, Gonzalez Z, Pita J, Morales J, Pecora D, et al. Stres altında yiyecek seçimi değişiklikleri. Physiol Behav. 2006;87(4):789–93. DOI:10.1016/j.physbeh.2006.01.014.
CR  - Shimpo M, Akamatsu R, Kojima Y, Yokoyama T, Okuhara T, Chiba T. Japonya’da COVID-19 salgını sonrası beslenme alışkanlıklarındaki değişimle ilişkili faktörler. Nutrients. 2021;13(6):2039.
CR  - Chopra S, Ranjan P, Malhotra A, Sahu A, Dwivedi SN, Baitha U, et al. COVID-19’un yaşam tarzı ile ilişkili davranışlar üzerindeki etkisini değerlendirmek için anket geliştirme ve doğrulama: beslenme alışkanlıkları, aktivite ve uyku davranışı. Public Health Nutr. 2021;24(6):1275–90. DOI:10.1017/S1368980020004656.
CR  - Alenko A, Agenagnew L, Beressa G, Tesfaye Y, Woldesenbet YM, Girma S. COVID-19 ile ilişkili anksiyete ve Etiyopya’daki sağlık çalışanlarının beslenme çeşitliliği puanı ile ilişkisi: çevrimiçi bir anket çalışması. J Multidiscip Healthc. 2021;14:987. DOI:10.2147/JMDH.S305164.
CR  - Matsungo TM, Chopera P. COVID-19 kaynaklı karantinanın Zimbabve’de yetişkinlerde beslenme, sağlık ve yaşam tarzı düzenleri üzerindeki etkisi. BMJ Nutr Prev Health. 2020;3(2):205–9. DOI:10.1136/bmjnph-2020-000124.
UR  - https://doi.org/10.35232/estudamhsd.1728032
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4994176
ER  -