@article{article_1729101, title={Üniversite Felsefesi: Üniversitenin Epistemolojik, Ontolojik, Etik Temelleri ve Felsefi Gerekliliği}, journal={Eğitim Ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori Ve Uygulama}, volume={16}, pages={117–140}, year={2025}, DOI={10.58689/eibd.1729101}, author={Yayla, Ahmet}, keywords={Üniversite felsefesi, hakikat, insan-ı kâmil}, abstract={Bu makale, üniversitenin yalnızca bilgi aktaran teknik bir kurum değil; aynı zamanda hakikati arayan, anlam üreten ve insanı bütün yönleriyle geliştirmeyi amaçlayan felsefi bir yapı olduğunu savunmaktadır. Üniversitenin epistemolojik boyutu, bilginin ne olduğu, nasıl üretildiği ve hakikatle ilişkisi üzerine düşünmeyi gerektirirken; ontolojik boyut, bireyin varlıkla kurduğu ilişkiyi ve anlam arayışını ön plana çıkarır. Etik perspektif ise, bilginin hangi değerler temelinde üretildiği ve topluma nasıl bir sorumlulukla sunulduğu sorularına odaklanır. Makale, modern üniversitelerin neoliberal dönüşümle birlikte bu felsefi boyutlardan uzaklaştığını; bilgi üretiminin giderek ekonomik fayda ve performans ölçütlerine indirgenerek anlamdan, erdemden ve hakikatten koptuğunu tartışmaktadır. Bu bağlamda çalışma, üniversitenin yeniden felsefi bir zeminde inşa edilmesini, bilgelik, erdem ve insan-ı kâmil gibi kavramlar temelinde yeniden düşünülmesini önermektedir. İbn Sînâ, Farabî, Gazzâlî ve Mevlânâ gibi düşünürlerin yanı sıra Batı düşüncesinden Heidegger, Jaspers, Derrida ve Kant gibi filozofların görüşleri bağlamında üniversite hem entelektüel hem de ahlaki bir olgunlaşma mekânı olarak ele alınmaktadır. Sonuç olarak, felsefesi olmayan üniversite insanı bütüncül biçimde eğitme misyonundan uzaklaşacak ve anlam krizine sürüklenecektir. Derleme niteliğindeki bu çalışma, nitel araştırma desenlerinden doküman analizi ile hermenötik yorumlama yöntemlerini bir araya getirerek gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın yöntemi, doğası gereği felsefi ve kuramsal olup herhangi bir nicel veri ya da istatistiksel analiz içermemektedir. Kullanılan kaynaklar birincil (klasik felsefi metinler) ve ikincil (çağdaş akademik yayınlar, makaleler ve kuramsal analizler) olmak üzere sınıflandırılmış; bu kaynaklardan elde edilen düşünceler, felsefi içerik çözümlemesi ile değerlendirilmiştir.}, number={Özel Sayı: Türkiye’de Yükseköğretimin Yeniden Yapılandırılması: Yeniklikler, Sorunlar ve Çözüm Önerileri Kongresi}, publisher={Eğitim-Bir-Sen}