@article{article_1731079, title={Güneyyayla (Burdur) Çevresinde Genç Karstik Şekillerin (Dolin ve Uvalaların) Morfometrik Özellikleri}, journal={Jeomorfolojik Araştırmalar Dergisi}, pages={73–99}, year={2025}, DOI={10.46453/jader.1731079}, author={Yuka Sancar, Pakize and Tuncer, Kadir and Seven, Osman}, keywords={Karst Jeomorfolojisi, Dolin, Dolin Morfometrisi, Uvala, Morfometrik Analiz}, abstract={Türkiye’nin en ihtişamlı yüzey ve derinlik karstına sahip kesimi Toros Dağları karst kuşağıdır. Bu kuşak üzerinde çok sayıda ve değişik boyutlarda dolin bulunmaktadır. Çalışma alanı da bu kuşağın, Batı Toros karst alanı içerisinde kalmaktadır. Güneyyayla (Burdur) çevresinde karstik şekillerden en yaygın olarak dolinler ve uvalalar görülmektedir. Çalışmanın sahasını yüzey karstı açısından incelemek, sahanın karstik gelişimini açıklamak, dolinlerin alansal dağılımı ve morfometrik özelliklerinin belirlenmesi çalışmanın amacını oluşturmaktadır. 66,40 km²lik alana sahip olan sahada 1/25000 ölçekli topoğrafya haritaları ve arazi çalışmalarında 771 dolin ve 21 uvala bulunmuştur. Sahada belirlenen dolin ve uvalalar Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) kullanılarak sayısallaştırılmıştır. Sayısallaştırılan poligonlar sonucunda her şeklin merkez nokta değerleri, yükseklik (m), uzun eksen ve kısa eksen uzunlukları (m), alan (m²), uzun/kısa eksen oranı (uzama oranı), çevre uzunluğu (m), dairesellik indisi, uzun eksen çizgisinin kuzey ile yapmış olduğu açı (°) hesaplanmış ve haritalandırılmıştır. Yapılan haritalama çalışmalarına göre dolinler 1201-1950 metreler arasında dağılış göstermektedir. Maksimum yoğunluğun 163 adete ulaştığı kütlede dolinlerin %21,1’si 1401-1450 metreler arasında bulunmaktadır. 1351-1600 metreler arasında toplamda 611 dolin yer almaktadır. Kernel Yöntemiyle yapılan dolin yoğunluğu sınıflamasına göre düşük dolin yoğunluğuna sahip alanlar %41,1 km2 iken orta yoğunluktaki alanlar 20,7 km²lik alan kaplamaktadır. Yüksek ve çok yüksek dolin yoğunluğuna sahip alanlar ise 4 km²lik alan kaplamaktadır. Dolinlerin uzama oranında ortalama değeri 2,29’dur. Uzama oranı sınıflamasına göre dolinlerin %8,8’i dairesel, %8,2’si Yarı dairesel, %53’ü yarı eliptik, %30’u uzamış şekillere sahiptir. Çalışma alanındaki dolinlerin çukurlaşma oranı 21,7 iken dolin alan oranı 0,04 olarak hesaplanmıştır. Dolin alanlarının ortalama değeri 3965,6 m2 ve çevre uzunluklarının ortalama değeri 231,6 m iken çevre uzunlukları 18,9-2162,2 m arasında değişmektedir. Dolinlerin dairesellik indisi değerinin ortalaması 1,82’dir. Dolinlerin uzun eksen yönelimlerinde ise hâkim doğrultu KD-GB’dır. Sahadaki uvalaların kapladığı alan 1,18 km2dir. Uvalaların %76’sı 1351-1500 metreler arasında bulunurken %23,8’i 1501-1650 metreler arasında dağılış göstermektedir. Uvalaların uzama oranları ise 1,37 ile 3,77 arasındadır. Bunların %52,4’ü yarı eliptik şekle sahiptir. Uvalaların dairesellik indis değerleri 1,88 ile 10,33 arasında değişmektedir. Uvalaların %38,1 biçimsiz ve %33,3 girintili-çıkıntılı formlara sahiptir. Dolin ve uvalalar üzerinde elde edilen tüm bu verilere göre çalışma sahası tektonik hareketlerin etkisinde fazlasıyla kalmış, bunların şekilsel formları bozulmuş ve uzamıştır.}, number={15}, publisher={Jeomorfoloji Derneği}, organization={Yok}