@article{article_1732076, title={ÂŞIK EDEBİYATININ GÜNCEL DURUMUNUN AKADEMİK LİTERATÜR ÜZERİNDEN DEĞERLENDİRMESİ}, journal={Motif Akademi Halkbilimi Dergisi}, volume={18}, pages={1383–1406}, year={2025}, DOI={10.12981/mahder.1732076}, author={Karadeniz Yağmur, Sibel}, keywords={Âşık Edebiyatı, Âşıklık Geleneği, Halk Edebiyatı. Akademik Literatür, Google Akademik}, abstract={Bu çalışma, âşıklık geleneğinin günümüzdeki durumunu akademik yayınlar, tez çalışmaları ve kütüphane koleksiyonları çerçevesinde değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Araştırmada, 2000–2025 yılları arasında âşık edebiyatı üzerine yapılan akademik üretim niceliksel ve niteliksel olarak incelenmiş; Google Akademik, Yükseköğretim Kurulu Tez Merkezi ve Şahinbey Millet Kütüphanesi katalog taramaları temel kaynak olarak kullanılmıştır. Google Akademik taramasında, “âşık edebiyatı” anahtar sözcüğüyle yapılan sorgularda 550 Âşık edebiyatı konulu makaleye rastlanmış ve bu makalelerin 370 adetinin son 5 yıl içinde yazıldığı görülmüştür. YÖK Tez Merkezi’nde 2000–2025 yılları arasında âşık edebiyatı üzerine toplam 155 yüksek lisans ve doktora tezi tespit edilmiştir. Bu tezlerin en yoğun şekilde üretildiği yıl 2019 olup bu yılda 24 tez hazırlanmıştır. Ancak 2020 sonrası dönemde tez üretiminde belirgin bir düşüş yaşandığı saptanmıştır. Ayrıca, aynı dönem içinde halk edebiyatı başlığı altında yapılan 1631 tez çalışmasında “destan” konulu 788, “folklor” konulu 896 tez bulunurken, âşık edebiyatı sadece 156 tezle sınırlı kalmıştır. Bu veriler, âşık edebiyatının halk edebiyatı içindeki ağırlığının giderek azaldığını göstermektedir. Şahinbey Millet Kütüphanesi verilerine göre 2000–2023 yılları arasında 178 halk edebiyatı konulu kitap içinde âşık edebiyatı üzerine yalnızca 16 kitap yayımlandığı tespit edilmiştir. Bu kitaplar çoğunlukla bireysel âşıklar üzerine biyografik-monografik nitelikte olup, geleneğin bütününü ele alan kapsamlı çalışmalara nadiren rastlanmıştır. Halk Edebiyatı alanlarında destan konulu (40 eser) ve inceleme konulu kitapların (50 eser) daha fazla yazıldığı görülmüştür. Âşık edebiyatı konulu kitap sayısının diğer alanlara göre az olduğu görülmüştür. Çalışmanın nitel bulguları ise âşıklık geleneğinin yaşamsal sorunlarla karşı karşıya olduğunu ortaya koymaktadır. Sözlü kültürü besleyen unsurların zayıfladığı, usta-çırak ilişkisinin çözülmeye başladığı, icra mekânlarının (kahvehane, köy odası, düğün) işlevini kaybettiği ve geleneğin günümüzde gücünün azalmış olduğu anlaşılmaktadır. Medya ve dijital platformlar, âşıklık geleneğini yaşatmak yerine mevcut ürünleri tüketen bir araca dönüşmektedir. Sonuç olarak bu çalışma; âşık edebiyatının akademik, kurumsal ve kültürel düzeyde yaşadığı gerilemeye dikkat çekmekte; geleneğin yaşatılması için yeni eğitim modellerine, kamu politikalarına ve kültürel teşviklere ihtiyaç duyulduğunu ortaya koymaktadır. Âşıklık geleneği, yalnızca bireysel hatıralarda değil, bilimsel araştırmalarda ve kamusal mekânlarda da varlık gösterebildiği sürece kültürel sürekliliğini koruyabilecektir.}, number={51}, publisher={Motif Yayıncılık}