TY  - JOUR
T1  - Derleme Bir Münşeât Kitabı: Tezkire-i Mahbûb-ı Veysî
TT  - A Compiled Münşeât Book: Tezkire-i Mahbûb-ı Veysî
AU  - Kutlar Oğuz, Fatma Sabiha
AU  - Çakır, Müjgan
PY  - 2025
DA  - November
Y2  - 2025
JF  - Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi
JO  - TKİD
PB  - Kültür Ocağı Vakfı
WT  - DergiPark
SN  - 2822-2466
SP  - 469
EP  - 502
IS  - 54
LA  - tr
AB  - Osmanlı döneminde kaleme alınmış münşeât mecmuaları Klasik Türk Edebiyatının önemli araştırma alanlarından biridir. Bu mecmuaların yazma olanlarının yanı sıra matbu örnekleri de günümüze ulaşmıştır. Bunlardan biri 1289/1872 senesinde yayımlanmış olan Tezkire-i Mahbûb-ı Veysî başlıklı eserdir. Başlığı itibarıyla meşhur yazar Veysî’ye (ö. 1628) ait olduğu intibaı uyandıran kitabın içinde Kânî’nin (ö. 1791) Münşeât’ından da parçalar yer almaktadır. Eserin en dikkat çekici yanı isminden de anlaşılacağı üzere “mahbûb”a yazılmış mektupları bir araya getirme amacıyla düzenlenmiş olmasıdır. Ancak bu mektuplar incelendiğinde aralarında başlıktaki muhtevadan farklı nitelikte olanların da bulunduğu görülmektedir. Nitekim mektupların bir kısmında sadece “elkāb”a yer verilmesi eserin hazırlanmasında didaktik bir amacın olduğunu kanıtlar niteliktedir. Bu makalede mecmuadaki mektupları kimlerin kaleme aldığı sorusuna cevap aranacak, bunların muhteva, dil ve üslup hususiyetleri üzerinde durulacak, aralarından yayımlanmamış olanların metinleri Latin harflerine aktarılacaktır.
KW  - Mektup
KW  - münşeât mecmuası
KW  - Veysî
KW  - Kânî.
CR  - AKHAN, Kerem Kaan, “Yaraşur Dinse Ana Münşî-i Sâhib-Dîvân: Ganîzâde Nâdirî’nin Münşeât’ı”, 17. Yüzyıl Işığında Osmanlı, DBY Yayınları, İstanbul 2022, 277-307.
CR  - ARAÇ, Güllü, Tokatlı Kânî’nin  Münşeâtı ve İncelemesi, Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir 2022.
CR  - AYVERDİ, İlhan, Misalli Büyük Türkçe Sözlük, Kubbealtı Neşriyat, İstanbul 2011, III.
CR  - ÇALDAK, Süleyman, “Münşe’ât (Veysî)”, TEES, https://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/munse-at-veysi, [Erişim Tarihi: 01.05.2025].
CR  - ----------------------------, “Veysî, Üveys Çelebi, Üveys b. Mehmed”, TEİS, https://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/veysi-uveys-celebi-uveys-mehmed, [Erişim Tarihi: 08.06.2025].
CR  - DERDİYOK, Çetin, “Eski Edebiyatımızdan Günümüze Mektuplarda Biçim”, Türk Kültürü, 415, 1997, 665-671.
CR  - -----------------------, “Osmanlı Devrinde Mektup Yazma Geleneği”, Osmanlı, Ankara 1999, IX, 731-733.
CR  - EBÛBEKİR KÂNÎ EFENDİ, Münşeat-ı Kânî/Kânî’nin Mektupları (İnceleme-Tenkitli Metin), haz. Gökhan Alp, Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları, İstanbul 2024.
CR  - EKİNCİ, Ramazan, “Sevgiliye ve Dost(lar)a Mektuplar: Münşeât-ı Nahîfî”, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 54, Erzurum 2015, 239-287.
CR  - GÜLTEKİN, Hasan, Türk Edebiyatında İnşâ: Tarihî Gelişim-Kuram-Sözlük ve Metin, Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2007. (Eserin baskısı için bkz. Türk Edebiyatında İnşâ, AKM Yay., Ankara 2015.)
CR  - HAKSEVER, Halil İbrahim, Eski Türk Edebiyatında Münşeatlar ve Nergisî’nin Münşeatı, Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya 1995.
CR  - KILIÇ, Atabey, “Mecmua Tasnifine Dair”, Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları VII, Mecmua: Osmanlı Edebiyatının Kırkambarı, Turkuaz Yayınları, İstanbul 2012, 77-96.
CR  - KÜTÜKOĞLU, Mübahat S., Osmanlı Belgelerinin Dili (Diplomatik), Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2024.
CR  - LEVEND, Agâh Sırrı, Türk Edebiyatı Tarihi 1, TTK Yayınları, Ankara 1988.
CR  - SOLMAZ, Süleyman, “Münşe’ât (Kânî), TEES, https://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/munse-at-kani, [Erişim Tarihi: 04.05.2025].
CR  - Tezkire-i Mahbûb-ı Veysî, Basiret Matbaası, İstanbul 1289.
CR  - TOSKA, Zehra, Veysî Dîvânı (Hayatı, Eserleri, Kişiliği), Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 1985.
CR  - UZUN, Mustafa İsmet, “Münşeat”, DİA, İstanbul 2006, XXXII, 18-20.
CR  - Veysî, Dürretü’t-Tâc, Hab-nâme, Münşe’ât, Şehâdet-nâme, Vezirhanı Matbaası, İstanbul 1286.
CR  - -------, Münşeât, Ankara Millî Kütüphane Yz. A. 4226/4.
CR  - --------------------, Berlin Staatsbibliothek 243 Ms. Or. Fol. 4088.
CR  - ------------------, Beyazıt Kütüphanesi B10673.
CR  - ------------------, Beyazıt Kütüphanesi Veliyüddin Efendi V4114/2.
CR  - ------------------, Hacı Selim Ağa Kütüphanesi 985/3.
CR  - ------------------, İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi NEKTY 1782.
CR  - ------------------, İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi NEKTY 376.
CR  - ------------------, İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi NEKTY 3665.
CR  - ------------------, İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi NEKTY 3410.
CR  - ------------------, Manisa Kütüphanesi Akhisar Zeynelzade 6/4.
CR  - ------------------, Manisa İl Halk Kütüphanesi 5271/4.
CR  - ------------------, Nuruosmaniye Kütüphanesi 4287/2.
CR  - ------------------, Nuruosmaniye Kütüphanesi 4979/19.
CR  - ------------------, Süleymaniye Kütüphanesi Esad Efendi 3330/3.
CR  - ------------------, Süleymaniye Kütüphanesi Halet Efendi 775/2.
CR  - ------------------, Süleymaniye Kütüphanesi Hüsrev Paşa 639/1.
CR  - ------------------, Süleymaniye Kütüphanesi Reisülküttab 921/3.
CR  - ------------------, Süleymaniye Kütüphanesi Şehid Ali Paşa 2831/8.
CR  - ------------------, Süleymaniye Kütüphanesi Yazma Bağışlar 5265.
CR  - ------------------, Süleymaniye Kütüphanesi Hafid Efendi 277.
CR  - YAZAR, İlyas, “Kânî, Ebû Bekîr”, TEİS, https://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/kani-ebu-bekir, [Erişim Tarihi: 08.06.2025].
CR  - YILDIZ, Ayşe, Eski Türk Edebiyatında Seci, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2002.
CR  - -----------, “Tazarru’-nâme Örneğinden Hareketle Klasik Türk Nesrinde Murassa Seciyi Yeniden Düşünmek”, Sivrihisarlı Sinan Paşa ve Nesir Edebiyatı, İstanbul 2017, 293-308.
UR  - https://dergipark.org.tr/tr/pub/tkidergi/issue//1732955
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/5015278
ER  -