@article{article_1733927, title={HAREMDEN ÇARŞIYA MORALI BEŞİR AĞA’NIN AVRUPA TÜCCARIYLA EKONOMİK İLİŞKİLERİ VE 18. YÜZYIL İSTANBUL’UNDA LÜKS TÜKETİM}, journal={Genel Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi}, volume={7}, pages={759–776}, year={2025}, DOI={10.53718/gttad.1733927}, author={Karakulak, Merve}, keywords={18. Yüzyıl, Dârüssaâde Ağaları, Moralı Beşir Ağa, Lüks Tüketim, Avrupa Tüccarları}, abstract={Osmanlı sarayı, 17. yüzyılın ikinci yarısından itibaren başlayan bürokratikleşme ve kalemiyenin yükseliş sürecinde hizip çatışmalarının merkezi durumuna geldi. Padişahın siyasi nüfuzu sembolik hale geldikçe artan bürokratik âdem-i merkezi ortamda saray ağaları bir güç odağına dönüştü. Osmanlı hareminin idarecisi Dârüssaâde Ağalığı, kalemiyenin karşısında merkezi bir figür olarak belirmeye başladı. Haremeyn Evkafı’nın nazırlığını üstlenen Dârüssaâde Ağaları hem azil ve tayinlerde oynadıkları rollerle hem de evkaf nazırlığı sayesinde büyük miktarda serveti kontrol etmeye başladı. 18. yüzyıl itibariyle kontrol ettikleri servet, Osmanlı Devleti’nin uluslararası ticaretinin konusu haline geldi. 18. yüzyılda Darüsaade Ağaları’nın etki alanı saray surlarının dışına uzanarak İstanbul’daki ticaret merkezlerine kadar ulaştı. Konak inşaatı, mefruşat, mücevherat alımı, Avrupai türde dokuma ve ev eşyası tedarikine büyük harcamalar yapan Darüsaade Ağaları, Avrupalı tüccarları ve İstanbul sermaye piyasasını kontrol altında tutan sarrafların başlıca müşterisi oldu. Darüsaade Ağaları silsilesinde bilhassa mücevharat ve Avrupa emtiasına düşkünlüğü ile bilinen Sultan I. Mahmud döneminde görev yapan Dârüssaâde Ağası Moralı Beşir Ağa, bir bakıma İstanbul’daki Avrupai modanın taşıyıcılığını üstlendi. Bu çalışmada Moralı Beşir Ağa ve kapı halkından hazinedarı, kâtibi ve sarrafının siyaseten katlinden sonra düzenlenen 23 Temmuz 1752 (11 Ramazan 1165) tarihli, doğrudan Moralı Beşir Ağa’nın İstanbul esnafı, sarraflar ve Avrupalı tüccarlarla borç-alacak ilişkisini konu edinen muhallefat kaydı üzerinden, Avrupalı diplomatlarla ve tacirlerle münasebetleri ele alınacaktır. Bu bakımdan çalışma, Moralı Beşir Ağa’nın ticari bağlantıları ve sarraflarla ilişkilerini, İstanbul’daki saray elitlerinin lüks tüketim alışkanlıklarını aydınlatacak türde veriler sunmaktadır. Çalışmada XVIII. yüzyılda saray çevresinin değişen tüketim alışkanlıklarının ve servetin konsolidasyon ve dağıtım süreçlerinin Moralı Beşir Ağa’nın muhallefatı üzerinden değerlendirilmesi amaçlanmıştır}, number={15}, publisher={Özgür TÜRKER}