TY  - JOUR
T1  - CÂMİ‘Ü’N-NEZÂ’İR’DE KAYITLI ESÎRÎ MAHLASIYLA YAZILMIŞ ŞİİRLER
AU  - Kolbaş, Ozan
PY  - 2022
DA  - December
JF  - Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi
JO  - TKİD
PB  - Kültür Ocağı Vakfı
WT  - DergiPark
SN  - 2822-2466
SP  - 225
EP  - 246
IS  - 48
LA  - tr
AB  - Esîrî, on beşinci yüzyılın ortalarında doğup on altıncı yüzyılın ilk çeyreğinde vefatettiği düşünülen bir divan şairidir. II. Bayezid döneminin sonlarına doğru hacca gitmişve hac yolculuğunu anlattığı mesnevi nazım şekliyle yazdığı Hüsâm-nâme adlı eserindenbaşka herhangi bir eseri şu an için elimize ulaşmamıştır. Dîvân’ı ile hangi türde yazdığınıbelirtmediği iki eserini ise bu yolculuk sırasında kaybetmiştir. Eğridirli Hâcı Kemâltarafından tertip edilen Câmi‘ü’n-Nezâ’ir adlı şiir mecmuasındaki Esîrî mahlasıylayazılmış şiirler herhangi bir delil öne sürülmeden ilk olarak Sadeddin Nüzhet Erguntarafından Hüsâm-nâme şairine ait gösterilmiştir. Sonraki çalışmalarda ise aynı mahlasıkullanan Esîrî-i Bursevî’ye atfedilmiştir. Ancak bu şiirler, Hüsâm-nâme’nin ortayaçıkmasıyla birlikte edebî kişiliği hakkında bilgi sahibi olduğumuz Esîrî’ye ait olmalıdır.Bu tespit güncel bilgilerimize göre Hüsâm-nâme’den başka herhangi bir eseri günümüzeulaşmayan Esîrî’nin gazel sahasındaki edebî kimliğini ortaya çıkarması bakımındanönemlidir. Câmi‘ü’n-Nezâ’ir’in tertip edilmesinden sonra derlenmiş diğermecmualardaki Esîrî mahlasıyla yazılmış şiirlerin aynı mahlası kullanan hangi şaire aitolduğunu tespit etmek ise güçdür. Câmi‘ü’n-Nezâ’ir’deki bu şiirlerden hareketleEsîrî’nin şiir tekniği açısından aksaklıklar yaşayan, bununla birlikte klasik Türkedebiyatının kalıplaşmış konularını başarıyla kaleme alan bir nazire şairi olduğuanlaşılır. Âşıkane türde yazdığı gazellerin yanında dinî-tasavufî ve hikemî konularıişleyen şiirler de kaleme almıştır. Bu makalede Esîrî mahlasıyla yazılmış bu şiirlerinbüyük bir ihtimalle Hüsâm-nâme şairine ait olduğuna dair ilmî veriler ortayakonulmuştur.
KW  - Esîrî
KW  - Hüsâm-nâme
KW  - Câmi‘ü’n-Nezâ’ir
KW  - mecmua
KW  - gazel .
CR  - ÂŞIK ÇELEBİ, Meşâʿirü’ş-Şuʿarâ (İnceleme - Metin), haz. Filiz Kılıç, 3 c., İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yayınları, 1. Baskı, İstanbul 2010.
CR  - BİLGE, Fahri, Munzum Bir Eser ve Şa’ir Esîrî, Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu, No: 06 Mil Yz FB 574.
CR  - BİRNBAUM, Eleazar, “Esìrì’s [Tercüme-i] Muģammedìye: a rare manuscript”, Türk Dilleri Araştırmaları, Festschrift in Honor of András
CR  - J. E. Bodrogligeti Armağanı, edt. Kurtuluş Öztopçu, 17. c., İstanbul 2007, 103-112.
CR  - BURSALI MEHMED TAHİR, Osmanlı Müellifleri, haz. M. A. Yekta Saraç, 3c., Türkiye Bilimler Akademisi Yayınları, 1. Baskı, Ankara 2019.
CR  - ÇAVUŞOĞLU, Mehmed, “Bâkî”, Türkiye Diyânet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, İstanbul 1992, IV, 537-540.
CR  - DİLÇİN, Cem, Örneklerle Türk Şiir Bilgisi, Türk Dil Kurumu Yayınları, 9. Baskı, Ankara 2008.
CR  - ERGUN, Sadeddin Nüzhet, Türk Şairleri, İstanbul 1936-1945.
CR  - ERTEK-MORKOÇ, Yasemin, Eğridirli Hacı Kemal’in Câmiü’n-Nezâir’i (Metin ve Mecmua Geleneği Üzerine Bir İnceleme), [Yayımlanmamış] Doktora
Tezi, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir 2003.
CR  - “Esirî”, Türk Dünyası Ortak Edebiyatı Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi, 3. c., Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, Ankara 2003, 438.
CR  - Ģ CI KEM L, Kitābu Cāmiʿü’n-Nežāʾir, Beyazıt Devlet Kütüphanesi, No: 5782; Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Prof. Dr. Halil İnalcık Kütüphanesi, İsmail Saib I Koleksiyonu, No: 804-805.
CR  - GELİBOLULU MUSTAFA ÂLÎ, Künhü’l-Ahbâr – Dördüncü Rükn: Osmanlı Tarihi C. I. Tıpkıbasım, Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1. Baskı, Ankara 2009.
CR  - GIYNAŞ, Kamil Ali, Pervâne Bey Mecmuası, Pervâne b. Abdullah, Topkapı Sarayı Bağdat 406, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü, Ankara 2017.
CR  - GÖK, İlhan, Atatürk Kitaplığı M.C. O. 71 Numaralı 909-944/1503-1527 Tarihli İn’âmât Defteri (Transkripsiyon-Değerlendirme), [Yayımlanmamış] Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul 2014.
CR  - KILIÇARSLAN, Orhan, Eğridirli Hacı Kemâl - Câmiʿü’n-Nežâʾir Eksik Şiirler Bâyezîd Nüshası No: 5782 (İnceleme-Metin-Tıpkıbasım), Grafiker Yayınları, 1. Baskı, Ankara 2022.
CR  - KINALI-ZÂDE HASAN ÇELEBİ, Tezkiretü’ş-Şuarâ, haz. İbrahim Kutluk, 2 c., Türk Tarih Kurumu Yayınları, 3. Baskı, Ankara 2014.
CR  - KOLBAŞ, Ozan, “Esîrî”, Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü, 2020. (http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/esiri-esiri [Erişim Tarihi: 31.08.2022]).
CR  - KOLBAŞ, Ozan, Esîrî’nin Hüsâm-nâme Adlı Manzum Hac Seyahat-nâmesi (İnceleme - Metin Tenkidi - Nesre Çeviri - Açıklamalar - Sözlük - Özel Adlar Dizini), [Yayımlanmamış] Doktora Tezi, Marmara
Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul 2021.
CR  - KÖKSAL, M. Fatih, Edirneli Nazmí – Mecma’ü’n-Nezā’ir (İnceleme-Tenkitli Metin), [Yayımlanmış] Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara Ocak 2001.
CR  - KÖKSAL, M. Fatih, Edirneli Nazmî, Mecma‘u’n-Nezâ’ir (İnceleme - Metin), T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü, Ankara 2017.
CR  - KÖKSAL, M[ehmet] F[atih], “Esîrî”, Türk Dünyası Ortak Edebiyatı Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi, 3. c., Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, Ankara 2003, 438-439.
CR  - KÖKSAL, Mehmet Fatih, “Esîrî”, Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü, 2013. (http://teis.yesevi.edu.tr/ madde-detay/esiri, [Erişim Tarihi: 31.08.2022]).
CR  - KÖPRÜLÜZADE MEHMET FUAT, “Habîbî”, Darülfünun Edebiyat Fakültesi Mecmuası, 8. c., 5. sy., İstanbul 1932, 86-133.
CR  - KUTLAR, Fatma Sabiha, Klâsik Dönem Metinlerinde Değerli Taşlar ve Risâle-i Cevâhir-nâme, Öncü Kitap, 1. Baskı, Ankara 2005.
CR  - MEHMED SÜREYYA, Sicill-i Osmanî, haz. Nuri Akbayar, Eski Yazıdan Aktaran: Seyit Ali Kahraman, 6 c., Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 1996.
CR  - MERÇİL, Erdoğan “Ârız [Tarih]”, Türkiye Diyânet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, İstanbul 1991, III, 359.
CR  - ÖZTÜRK, Uğur, Mecmû‘a-ı Eş‘âr (Muallim Cevdet K. 479) (İnceleme-Tenkitli Metin), [Yayımlanmamış] Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul 2013.
CR  - REDHOUSE, Sir James W[illiam], A Turkish and English Lexicon, Çağrı Yayınları, 5. Edition, İstanbul 2015.
CR  - SESLİKAYA, Ali, Yavuz Sultan Selim’in Sefer Menzilnâmeleri (Çaldıran, Kemah, Dulkadiroğlu ve Mısır Seferi Menzilnâmeleri) ve Haydar Çelebi Ruznâmesi: Transkripsiyon ve Değerlendirme, [Yayımlanmamış] Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat 2014.
CR  - STEINGASS, F[rancis], A Comprehensive Persian-English Dictionary, Routledge & Kegan Paul Limited, 5. Impression, London 1963.
CR  - ŞAFAK, Yakup, Sürūrí’nin Baģrü’l-Maʿārif’i ve Enísü’l-ʿUşşāķ ile Mukayesesi, [Yayımlanmamış] Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum 1992.
CR  - ŞEMSEDDÍN S MÍ, Ķāmūsu’l-aʿlām, 6 c., Mihrān Mašbaʿası, İstanbul 1306-1316 [1889-1898].
CR  - ŞEYĤ İM M EL-BARDAĤÌ, Cāmi‘ü’l-Fürs [Introduction and Textual Edition; Index and Facsimile], by Hatice Şahin. 2 c., Sources of Oriental Languages and Literatures 75-76, Harvard University,Cambridge, Massachusetts 2006.
CR  - Şiir Mecmuası, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı, MC Yz K 0479.
CR  - ŞU‘ÛRÎ HASAN EFENDİ, Lisânu’l-Acem - Ferheng-i Şu‘ûrî, 2. cilt, haz. Ozan Yılmaz, Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları, 1.Baskı, İstanbul 2019.
CR  - TANSEL, Selâhattin, Yavuz Sultan Selim, Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1.Baskı, Ankara 2016.
CR  - TARLAN, Ali Nihad, Ahmed Paşa Divanı, Millî Eğitim Basımevi, 1. Baskı, İstanbul 1966.
CR  - UNAT, Faik Reşat, Hicrî Tarihleri Milâdî Tarihe Çevirme Kılavuzu, Türk Tarih Kurumu Yayınları, 5. Baskı, Ankara 1984.
CR  - YILMAZ, Mehmet, Kültürümüzde Ayet ve Hadisler (Ansiklopedik Sözlük), Kesit Yayınları, İstanbul 2013.
UR  - https://dergipark.org.tr/tr/pub/tkidergi/issue//1740898
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/5048957
ER  -