@article{article_1746312, title={Tatar Matbuatında Şakirtler (Öğrenci) Hareketi Meselesi: El Islah Örneği}, journal={Anasay}, pages={150–161}, year={2025}, DOI={10.33404/anasay.1746312}, author={Seven, Kevser}, keywords={El Islah Gazetesi, Ceditçilik, Tatar Matbuatı, Rusya Türkleri.}, abstract={1905 Rus Devrimi ile birlikte, Rusya Türkleri arasında siyasi, sosyal ve kültürel anlamda büyük bir canlanma görülmüştür. Özellikle basın ve yayın alanında göreceli de olsa esnetilen kısıtlamalar, bilhassa İdil-Ural bölgesinde çok sayıda dergi ve gazetenin yayın hayatına çıkmasına fırsat vermiştir. Böylesi bir gelişme, Ceditçi düşüncenin farklı alanlarda ortaya koyduğu modernleşme faaliyetlerinin topluma aktarılmasında önemli bir araç olarak matbuatın kullanılmasını beraberinde getirmiştir. İdil-Ural bölgesinde Kazan, Orenburg, Ufa başta olmak üzere yayın hayatına giren dergi ve gazeteler, genellikle Ceditçi düşünce çizgisinde, bu anlamda İsmail Bey Gaspıralı ve Tercüman’ı temel alan bir çizgide ilerlemiştir. Bununla birlikte yenileşme hareketlerini yetersiz bulan, özellikle de devrin geleneksel eğitim anlayışını değiştirmeye çalışan ve bu yönde yazılar kaleme alan yayınlar da yok değildir. Bu yayınlar, 1905 Devrimi’nin ideolojik atmosferinden etkilenmekle birlikte Ceditçiliğin farklı bir yönünü oluşturmuştur. Bu kapsamda El-Islah gazetesi hem eğitim anlayışına yaklaşımı hem de klasik Ceditçi aydınlardan bazı noktalarda farklı düşünen aydınları yazar kadrosunda bulundurması dolayısıyla dikkat çeken bir noktada yer almaktadır. Dolayısıyla yenileşme faaliyetlerinin pratiğe döküldüğü sahada farklı talep ve yönlendirmeleriyle devrin diğer Tatar gazetelerinden farklı bir bakış açısına sahip olmuştur. Bu çerçevede öğrenci hareketleri üzerine odaklanmakla kalmayarak yönlendirme gayreti içerisine girmiştir. Bu çalışma da El Islah gazetesinde yer alan bilgiler ışığında, medreselerdeki eğitim durumu, öğrencilerin devrimci düşüncelerden etkilenmesi, gerçekleştirilen ıslahat hareketlerini yeterli bulmaması ve Ceditçi aydınlarla yaşanan fikir ayrılıkları incelenmiştir. Ayrıca öğrenci hareketinin temelinde daha iyi bir eğitim alma ve bunun sonucunda Avrupai tarzda yenilikler talep ettikleri anlaşılmıştır.}, number={32}, publisher={İshak KÜÇÜKYILDIZ}