@article{article_1746802, title={Türk Kültüründe Korku Figürlerinin Mitolojik ve Dijital Dönüşümü}, journal={Uluslararası Halkbilimi Araştırmaları Dergisi}, volume={8}, pages={225–241}, year={2025}, DOI={10.61729/uhad.1746802}, author={Yılmaz Polat, Leyla}, keywords={korku, sembol, arketip, dijital mitoloji, kolektif bilinçdışı}, abstract={Korku, insanlığın en eski duygularından biri olarak yalnızca biyolojik bir refleks değil, aynı zamanda kültürel hafızanın, kolektif bilinçdışının ve mitolojik düşüncenin temel bileşenidir. Türk kültüründe korku figürleri, tarihsel süreçte inanç sistemleri, toplumsal yapılar ve anlatı geleneklerine bağlı olarak biçim ve işlev açısından evrilmiştir. İslamiyet öncesi dönemde Alkarısı, Erlik Han, Yel İyesi ve Körmös gibi varlıklar; doğum, ölüm, hastalık ve geceyle ilişkilendirilmiş, Şamanist evren anlayışında kozmik düzeni açıklayan ruhsal güçler olarak işlev görmüştür. Bu figürler hem doğanın hem insanın bilinçdışı korkularının sembolik izdüşümleridir. İslamiyet’in kabulüyle korku figürleri, cin, şeytan, musallat gibi kavramlarla yeniden biçimlenmiş; korku dışsal varlıklardan içsel günah, iman zayıflığı ve ahlaki sapmalara yönelmiştir. Modernleşme ve Batı etkisiyle birlikte hortlak, vampir gibi figürler halk tahayyülüne girmiş, korkunun kaynağı daha seküler ve psikolojik bir boyut kazanmıştır. Dijital çağda ise Slenderman, Momo, Huggy Wuggy gibi figürler, Jung’un arketip kuramı, Freud’un tekinsizlik kavramı ve Baudrillard’ın simülakr anlayışı çerçevesinde anlam kazanmaktadır. Geleneksel figürlerle dijital karakterler arasında doğrudan üretim bağı değil, arketipsel süreklilik ve işlevsel benzerlik söz konusudur. Alkarısı, lohusalık dönemine dair kırılganlığı hedef alırken Momo, çocukların kaygılarını tetiklemekte; Erlik Han yeraltı korkusunu simgelerken Slenderman, modern çağda gözetim ve kimlik kaybı korkularını temsil etmektedir. Böylece korku figürleri, tarihsel sürekliliğini koruyarak her çağın kültürel ve psikolojik kaygılarını yansıtan dinamik arketiplere dönüşmektedir.}, number={2}, publisher={Süleyman Fidan}