@article{article_1749454, title={Mesnevî’deki Semâya Dair Beyitlerin Ankaravî Şerhiyle Birlikte Değerlendirilmesi: Mehmed Eşref Dede’nin Gıdâ’u’r-Rûhâniyye İsimli Eseri}, journal={Danisname Beşeri ve Sosyal Bilimler Dergisi}, pages={63–110}, year={2025}, author={Yar, Halim}, keywords={Türk İslam Edebiyatı, Semâ, Mevlânâ, Mesnevî, Şerh}, abstract={Semâ, İslâm’ın ilk üç yüzyılında çatışma mevzuu olmamış, devam eden asırlarda ise tasavvuf cereyanı ile zahir uleması arasında tartışma başlıklarından birisi haline gelmiştir. Semâ, devran gibi konularda tasavvufa fikrî olarak saldıranlara karşı mutasavvıflar zikir mevkiinde gördükleri semânın mahiyetini tanıtıcı ve yöneltilen eleştirilere cevap niteliğinde eserler vermişlerdir. Bu konuda yazılmış risaleler zamanla bir yazın türü oluşturacak kadar yekun tutmuş ve tartışma son asırlara kadar sürmüştür. Osmanlının son dönemlerinde semâya dair yazılmış eserlerde yararlanılan yazarların başında Mevlânâ’nın olduğu görülmektedir. Mevlânâ Mesnevî’sinde çeşitli yerlerde semânın niteliği üzerine beyitler söylemiş ve muhipleri bu konuda bilgilendirmiştir. Bu çalışmada semânın kısa bir tanımı ve tarihi gelişimi ile birlikte eski bir Mevlevî dedesi Mehmed Eşref Dede’nin Gıdâ’u’r-Rûhâniyye isimli eserini ele alacağız. Eşref Dede Mesnevî’nin semâyla ilgili beyitlerini toparlamış, bunları Ankaravî’nin Mesnevî şerhindeki yorumlarla; ayet, hadis, menkıbe gibi unsurlarla birlikte çözümlemiş ve risalesini itmam etmiştir. Biz bu risaleyi yazma olan iki nüshası üzerinden ele alacağız. Risalede semâ kavramının nasıl işlendiğini, risalenin düzenini ve bunun Mesnevî ile ilişkisini değerlendirecek, ayrıca yararlanılan eserlerle Eşref Dede’nin çözümlemelerini karşılaştıracak ve risalenin özgün yönlerini göstereceğiz.}, number={11}, publisher={Küresel Güvenlik ve Strateji Derneği}