@article{article_1751175, title={Rölatif Felsefe ile Evrensel Değer İhdas Edilebilir mi? Protagorasçı Düşüncenin Yasa ve Ahlak Açısından Kritiği}, journal={Yalova Sosyal Bilimler Dergisi}, volume={15}, pages={164–172}, year={2025}, DOI={10.17828/yalovasosbil.1751175}, author={Bakış, Mehmet Latif}, keywords={Felsefe Tarihi, Protagoras, Rölativizm, Yasa, Ahlak}, abstract={Antik felsefede insan doğa ve ilişkilendirilerek insanın varlıktaki konumu anlaşılmaya çalışılırken onun toplumsal ve ahlaki bir varlık olduğunun tespit edilmesi, sosyal hayatın teşekkülü için yasanın ihdasına duyulan gerekliliği de açık eder. Zira insanın ayırt edici özelliklerinden biri olan organizasyon kuruculuk vasfı da ancak sosyal eylemlerle birlikte açığa çıkar. Söz konusu eylem ve ahlak sahası olan sosyal organizasyonların başında gelen aile, toplum ve devlet ise ancak yasa ve müeyyidelerle tahkim olduğundan, yasa yapılırken bireyciliğe değil, toplumsal konsensüse ihtiyacın olduğu açığa çıkar. Bu husus aynı zamanda insanın öteki ile ilişkisinde var olduğunu; etik, epistemik ve ontolojik gerçekliğinin de mezkûr ilişkiler ağıyla örüldüğünü fark ettirir. Dolayısıyla ortak değerler kümesine, kültürel yapıya ve yasaya duyulan ihtiyaç, Protagorasçı rölativisit tutumun geçerlilik ve gerçeklik imkânını tartışma konusu haline getirmektedir. Bireyin ölçü alınmasının evrensel değer ve ortak yasa ihdas etmede ne gibi olası ahlaki ve toplumsal sorunlara yol açabileceği de irdelenmek durumundadır. Özellikle dijitalleşmenin etkisinin pratik ve pragmatik kaygıları belirleyici olduğu modern çağda, insanın salt ağda kalarak sosyalleştiğine inanarak daha da kendi mağarasını ördüğü gerçeği ve tebellür eden hususiyetler, insanın ölçü olmasının olası sorunlarını tartışma zeminine getirmektedir. Dolayısıyla bu çalışmada da tüm bu veriler ışığında, Protagorasçı öznelciliğin yasa, değer ve toplumsallık ile ilişkisi eleştirel bir tutumla analiz edilerek temellendirilmektedir.}, number={2}, publisher={Yalova Üniversitesi}