@article{article_1751408, title={ARŞİV BELGELERİNE GÖRE OSMANLI DEVLETİ İLE AZERBAYCAN ARASINDAKİ ASKERİ VE SİYASİ İLİŞKİLER (1914-1918)}, journal={Tarih Araştırmaları Dergisi}, volume={44}, pages={249–288}, year={2025}, DOI={10.35239/tariharastirmalari.1751408}, author={Uçan, Mehtap}, keywords={MAVERA-YI KAFKAS HÜKÜMETİ, AZERBAYCAN HALK CUMHURİYETİ, KAFKAS CEPHESİ, DOĞU CEPHESİ, KAFKAS İSLAM ORDUSU}, abstract={1914 yılının Kasım ayında Ruslar’ın saldırısıyla Osmanlı Devleti Kafkas (Doğu) cephesini açmıştır. Güney Kafkasya ve Kuzey İran’a girerek Ruslar’ı çevirmek amacıyla Başkomutan Enver Paşa, 1914 yılının Aralık ayında Türk birlikleriyle Sarıkamış taarruz harekatını başlatmıştır. Bu taarruz harekatı başarısız olurken, 1916’da Ruslar Doğu cephesinde taarruza geçerek, Erzurum, Trabzon, Erzincan ve Muş’u işgal etmişlerdir. Diğer taraftan, Rusya’da 1917 Mart (Şubat) devrimiyle Bolşevik Hükümeti’nin Rus sınırları içindeki halklara kendilerini yönetme hakkını tanımasıyla Kuzey Azerbaycan’ın topraklarında, bağımsız bir devlet kurma yoluna gidilmiştir. 1917 Mart (Şubat) ihtilalinden sonra Azerbaycan’ın temsilcileri, Ermeni ve Gürcü temsilciler ile önce Mavera-yı Kafkas Hükümeti’ni birlikte kurmuşlardır. Osmanlı Devleti, Mavera-yı Kafkas Hükümeti ile barış görüşmeleri için 1918 yılında Trabzon ve Batum konferanslarını düzenlemiştir. Trabzon Konferansı’ndan sonra Mavera-yı Kafkas Hükümeti, Güney Kafkasya Federal Demokratik Cumhuriyeti’ni ilan etmiştir. Ardından bu yapı dağılmış ve Azerbaycan Halk Cumhuriyeti 28 Mayıs 1918’de kurulmuştur. Bu dönemde, Osmanlı Devleti, Azerbaycan topraklarının Rus işgalinden kurtarılması için askeri alanda Kafkas İslam Ordusu’nu kurmuş ve Azerbaycan Halk Cumhuriyeti’nin birtakım kurumlarının teşkilatlanmasında yardımcı olmuştur. Bu çalışmada, I. Dünya Savaşı döneminde Osmanlı Devleti ile Azerbaycan arasındaki siyasi ve askeri ilişkiler hakkında bilgi verilecektir. Kaynak olarak, Devlet Arşivleri Başbakanlığı Osmanlı Arşivi’nin belgeleri ile telif ve tetkik eserlerden faydalanılmıştır.}, number={79}, publisher={Ankara Üniversitesi}