@article{article_1755469, title={Botsa Geleneksel Konutlarında Kitabeler ve Yazı Kültürü}, journal={Journal of Palmette}, pages={35–42}, year={2025}, DOI={10.62425/palmet.1755469}, author={Karademir, Murat}, keywords={Botsa, Geleneksel Konut Mimarisi, Kitabe, Yazı Sanatı}, abstract={Bu çalışma, Konya ili Meram ilçesine bağlı Botsa (eski adıyla Güzelyurt) köyünde yer alan geleneksel konutların cephelerine işlenmiş kitabeleri konu edinmektedir. Anadolu kırsal mimarisinde çoğu zaman göz ardı edilen bu yazıtlar, yalnızca yapıların inşa tarihlerini belgeleyen unsurlar değil; aynı zamanda dönemin inanç dünyasını, zanaatkârlık anlayışını, toplumsal değerlerini ve yerel estetik kültürünü yansıtan çok katmanlı belgelerdir. Köy ölçeğinde ele alınan bu çalışma, kırsal yerleşimlerde epigrafik malzemenin önemine dikkat çekmekte ve yazılı kültürün taşradaki mimari hafızadaki yansımalarını ortaya koymaktadır. Araştırma kapsamında toplam 14 kitabe yerinde belgelenmiş; yazı karakterleri, uygulama teknikleri, biçimsel formları, malzeme özellikleri ve içerik yapıları üzerinden kapsamlı bir değerlendirme yapılmıştır. Kataloglama sürecinde kitabeler, tarihlendirmeleri esas alınarak en eskiden en yeniye doğru sıralanmış ve bu sayede köydeki mimari üretimin zaman içerisindeki gelişimi hakkında ipuçları elde edilmiştir. Kitabelerin metin içerikleri incelendiğinde, çoğunlukla “Mâşallah” ifadesi ile birlikte inşa tarihinin yer aldığı görülmektedir. Bu ifade, yapıya yönelik sembolik bir koruma işlevi üstlenirken, aynı zamanda yapının kimliği ve kullanıcıların toplumsal-kültürel perspektifleri hakkında anlamlı bilgiler vermektedir. Kitabeler çoğunlukla yapıların ön cephelerinde, görünürlüğü yüksek konumlarda yer almakta olup süsleme açısından oldukça sınırlı örnekler sunmaktadır. Bununla birlikte bazı kitabelerde seramik tabak gibi sembolik objelerin kullanıldığı ve böylece halk inanışlarının doğrudan cepheye yansıtıldığı da tespit edilmiştir. Bu bulgular, Botsa’daki konut kitabelerinin Anadolu kırsal mimarisinde yazı kültürü ve sembolik anlatımın taşıyıcıları olarak özgün bir yere sahip olduğunu göstermektedir. Dolayısıyla kitabeler, yalnızca bir mimari unsur değil, aynı zamanda dönemin kültürel belleğini aktaran yazılı belgeler niteliği taşımaktadır. Çalışma, kırsal yerleşimlerdeki mimari belgelerin yalnızca estetik açıdan değil, sosyo-kültürel bağlamlarıyla birlikte ele alınması gerektiğini ortaya koymakta ve bu yönüyle mimarlık tarihi ile kültürel miras araştırmalarına önemli katkılar sunmaktadır.}, number={8}, publisher={Atatürk Üniversitesi}