@article{article_1757349, title={Necâtî’nin Hoş-Pesendîde Adlı Mesnevisi}, journal={Culture and Civilization}, pages={43–68}, year={2025}, DOI={10.62425/culture.1757349}, author={Gözitok, Mehmet Akif}, keywords={Necâtî, Hoş-Pesendîde, Zenpâre, Mesnevi}, abstract={Klasik Türk edebiyatı tahkiye geleneği, başlangıçta çoğunlukla temsili ve idealize edilmiş tipler üzerinden şekillenmiştir. Ancak özellikle XVII. yüzyıldan itibaren bu anlayışta gözle görülür bir dönüşüm yaşanmış ve toplumun içinden seçilmiş daha gerçekçi tip ve karakterler metinlere konu olmaya başlamıştır. Bu dönemde kaleme alınan pek çok hikâye, bireysel zaafların ve toplumsal çözülmenin hiciv yoluyla eleştirildiği metinler hâline gelirken anlatılar toplumun değer yargılarını da koruma işlevi üstlenmiştir. Bu bağlamda kaleme alınmış realist hususiyetler gösteren hikâyelerden biri olan Hoş-Pesendîde, XVIII. yüzyılda yaşadığı düşünülen Necâtî mahlaslı bir şaire ait, 263 beyitlik manzum bir eserdir. Remel bahrinin feʿilātün/feʿilātün/feʿilün kalıbıyla yazılan ve bugüne değin hakkında hiçbir bilgi bulunmayan bu mesnevi, Halîfezâde adlı zenpâre bir karakterin sefahat dolu hayatını, kadınlara olan zaafını ve nihayetinde düştüğü dramatik hâli konu edinir. Mizah, hiciv ve toplumsal eleştiri unsurlarını bir arada barındıran eser, klasik zenpâre hikâyelerinden farklı olarak, kolektif ve bilinçli bir cezalandırma anlatısı sunar. Bu makalede Hoş-Pesendîde’nin şu an için tespit edilebilen yegâne nüshasına dayanarak eserin transkripsiyonlu metni hazırlanmış; eser şekil ve muhteva özellikleri açısından ayrıntılı bir şekilde incelenerek tahlil edilmiş ve klasik örnekleriyle karşılaştırılarak değerlendirilmiştir.}, number={9}, publisher={Atatürk Üniversitesi}