@article{article_1758306, title={Burjuva Kültürü ve Faşist Sanatın Eleştirisi: Herbert Marcuse’de Kültürün Olumlayıcı Karakteri ve Istvan Szabo’nun Mefisto’su}, journal={SineFilozofi}, pages={210–230}, year={2025}, DOI={10.31122/sinefilozofi.1758306}, author={Büyüktuncay, Mehmet and Arıtürk, Mete Han}, keywords={Olumlayıcı Kültür, Faşist Sanat, Herbert Marcuse, Mefisto, İdeoloji}, abstract={Bu çalışma, Herbert Marcuse’nin “Kültürün Olumlayıcı Karakteri” makalesindeki kuramsal çerçeveyi temel alarak, burjuva kültürünün faşist sanat anlayışına evrilme sürecini István Szabó’nun Mefisto filmi üzerinden analiz etmektedir. Marcuse’ye göre burjuva toplumunda gelişen ’olumlayıcı kültür’, manevi ve ruhani dünyayı maddi yaşamın pratiklerinden ayırarak, toplumsal eşitsizlikleri ve baskıyı gizleyen yanılsamalı bir içsel özgürlük alanı yaratır. Bu kültür, başlangıçta ilerici bir potansiyel taşısa da zamanla otoriter devletlerin bireyleri topyekûn seferber etme ve tahakküm altına alma mekanizmalarına hizmet eder hale gelir. Çalışma, bu teorik altyapıyı kullanarak Mefisto filmindeki hırslı oyuncu Hendrik Höfgen karakterini inceler. Höfgen, sanatı siyasetten apayrı bir ’yüksek değerler’ alanı olarak görerek politik sorumluluktan kaçar ve Nazi rejiminin kültürel aygıtının bir parçası haline gelir. Film, rejimin Hamlet gibi bir klasiği bile kendi ’kahramanca gerçekçilik’ ideolojisiyle yeniden yorumlayarak sanatı nasıl bir propaganda aracına dönüştürdüğünü gösterir. Makale, Marcuse’nin teorisinin filmle somutlaştığını ortaya koyarken, aynı zamanda sanatın diyalektik doğasına dikkat çekerek, eserlerin baskıcı ideolojilere hizmet edebileceği gibi direniş potansiyeli de taşıyabileceğini vurgulamaktadır.}, number={2025 10. Yıl Özel Sayısı}, publisher={Serdar ÖZTÜRK}