@article{article_1759330, title={Sosyal Dışlanma Riski Açısından Sağlığın Dijital Belirleyicilerinin Değerlendirilmesi}, journal={Sosyal Mucit Academic Review}, volume={6}, pages={176–194}, year={2025}, DOI={10.54733/smar.1759330}, author={Gedikli, Erman}, keywords={dijital belirleyiciler, sağlık, sosyal dışlanma, dijital sağlık eşitliği}, abstract={Dijitalleşmenin sağlık sistemlerine entegrasyonu, bir yandan sağlık hizmetlerine erişimi kolaylaştırırken, diğer yandan sosyal dışlanmayı tetikleyici bir unsur haline gelmesine neden olmaktadır. Bu çalışma, sağlığın dijital belirleyicilerini (SDB) ile sosyal dışlanma riski arasındaki ilişkinin araştırılması amaçlamaktadır. Çalışmada, literatürde yer alan SDB bileşenleri kavramsal olarak incelenmiş; ardından DEMATEL (Decision-Making Trial and Evaluation Laboratory) tekniğiyle bu bileşenler arasındaki karşılıklı etkiler uzman görüşleri ile değelendirilmiştir. Analiz neticesinde algoritmik önyargı, dijital maliyet uygunluğu, dijital okuryazarlık ve kişiselleştirilmiş teknoloji, sistem üzerinde en güçlü nedensel etkileri oluşturan bileşenler olarak tanımlanmıştır. Buna karşılık, veri yetersizliği ve bilgi asimetrisi, dijital erişilebilirlik, kullanım kolaylığı gibi bileşenlerin ise sonuç niteliğinde olduğu belirlenmiştir. Bu bulgular, dijital sağlık sistemlerinin yalnızca teknolojik erişim perspektifiyle değil, aynı zamanda toplumsal kapsayıcılık ve etik bütünlük çerçevesinde tasarlanması gerektiğini ortaya koymaktadır. Özellikle yaşlılar, düşük gelir grupları ve dijital beceri eksikliği yaşayan bireyler açısından dijital sağlık uygulamaları yeni dışlanma biçimleri üretebilmektedir. Bu nedenle, sosyal dışlanmayı azaltıcı, kapsayıcı ve adil dijital sağlık politikalarının geliştirilmesi önemli bir gereklilik olarak görülmektedir.}, number={Global Academic Perspective in Social Sciences}, publisher={Erhan AYDIN}