@article{article_1766531, title={Bilimsel Tefsirde Yeni Bir Tasnif Modeli: İՙcâz İddiası Merkezli Metodolojik Bir Sınıflandırma}, journal={Tefsir Araştırmaları Dergisi}, volume={9}, pages={498–522}, year={2025}, DOI={10.31121/tader.1766531}, author={Bağçivan, Mehmet}, keywords={Tefsir, Bilimsel Tefsir, İ’câz, Modern Yorum, Tasnif}, abstract={Bu çalışma, modern dönem Kur’an araştırmalarının en ilgi çekici ve bunun yanında en tartışmalı alanlarından biri olan bilimsel tefsir konusuna odaklanmıştır. Bu çerçevede çalışmada bilimsel tefsirin genellikle toptancı bir yaklaşımla Kur’an’ın iՙcâzı kapsamında değerlendirildiği, oysa bu yaklaşımın farklı amaç ve yöntemleri barındıran çok katmanlı bir olgu olduğu savunulmaktadır. Zira bilimsel tefsire yönelik bu eksik ve tek boyutlu tutum bilimsel tefsirin daha fazla derinleşmesini ve zaaflarından mümkün olduğunca arınmasını engellemekte ve bu alandaki tartışmaları kısır bir döngüye hapsetmektedir. Bilimsel tefsirle ilgili mevcut literatürde bazı tasnif girişimleri olsa da bunların genellikle yüzeysel kaldığı, alt türlerin ayırt edici özelliklerini, amaçlarını ve epistemolojik temellerini yeterince irdelemediği görülmektedir. Söz konusu eksikliği giderme amacıyla makalede katı bir eleştirel ve apolojik tutumdan uzak durularak, bilimsel tefsir iՙcâz merkezli olanlar ve olmayanlar şeklinde iki ana kategoride tasnif edilmiş, bu iki tasnife özgün alt türler belirlenmiş ve bu türler muhteva, yöntem ve spekülatiflik düzeyleri açısından analiz edilmiştir. Nitel araştırma yöntemi yanında, doküman analiz tekniğinin kullanıldığı bu çalışmada, bilimsel tefsirin tekdüze değerlendirilmemesi gerektiği, zira bu yaklaşımın alt türlerinin bir kısmının bilimsel tefsire yönelik itiraz ve eleştirilerden büyük ölçüde uzak, geniş kabule mazhar olabilecek sınırlar içinde kaldığı, bazı türlerinde ise spekülatif boyutun ve yanlışlanma riskinin belirgin biçimde yüksek olduğu neticesine varılmıştır. Sonuç olarak makale bilimsel tefsirin alt türlerine odaklanıp onun heterojen yapısına dikkat çekerek bu konudaki tartışmaların daha spesifik seviyede, sağlıklı ve tutarlı bir zeminde yürütülmesine katkı sunmayı hedeflemektedir. Ayrıca makalede önerilen ve geliştirilmeye açık tasnif, ileride yapılacak çalışmalar ve tartışmalar için kavramsal ve yöntemsel bir çerçeve sunma potansiyeli taşımaktadır.}, number={2}, publisher={Ali KARATAŞ}