TY  - JOUR
T1  - PAZARLAMADA YAPAY ZEKÂ STRATEJLERİNİN KULLANIMI: HOFSTEDE’NİN KÜLTÜREL BOYUTLARI BAĞLAMINDA YAPAY ZEKÂ TABANLI AMBALAJ TASARIMI ÖRNEĞİ
TT  - THE USE OF ARTIFICIAL INTELLIGENCE STRATEGIES IN MARKETING: AN EXAMPLE OF ARTIFICIAL INTELLIGENCE-BASED PACKAGING DESIGN IN THE CONTEXT OF HOFSTEDE'S CULTURAL DIMENSIONS
AU  - Demirkapu, Nazım Ekrem
AU  - Saygın, Emine Pınar
PY  - 2025
DA  - September
Y2  - 2025
DO  - 10.54993/syad.1769719
JF  - Stratejik Yönetim Araştırmaları Dergisi
JO  - JOSMR
PB  - Kubilay ÖZYER
WT  - DergiPark
SN  - 2636-7793
SP  - 122
EP  - 155
VL  - 8
IS  - 2
LA  - tr
AB  - Küreselleşme ve dijitalleşme ile markalar farklı kültürlere sahip uluslararası pazarlara daha kolay ulaşmaktadır. Ancak bu pazarlarda başarı, ürün ambalajlarının hedef kültürlerin değerlerine uygun biçimde tasarlanmasına bağlıdır. Bu araştırma, yapay zekâ araçlarının Hofstede’nin Kültürel Boyutlar kuramı çerçevesinde kültürel duyarlılık içeren ambalaj tasarımları üretme potansiyelini incelemektedir. Nitel yöntemle yürütülen çalışmada Türkiye, Brezilya ve Danimarka’ya özgü kültürel veriler ChatGPT ile analiz edilmiş, sonuçlar Ideogram aracılığıyla görselleştirilmiştir. Tasarımlar kültürel uyum ve görsel yeterlilik açısından değerlendirilmiş; yapay zekânın kültürel bağlama duyarlı, yaratıcı ve anlamlı çıktılar üretebildiği görülmüştür. Bulgular, işletmelere hem maliyet ve zaman açısından verimlilik hem de tüketici kültürüne uyum sağlayarak rekabet avantajı kazandıracak yeni nesil pazarlama stratejilerine katkı sunmaktadır.
KW  - Ambalaj Tasarımı
KW  - Kültürel Boyutlar Teorisi
KW  - Pazarlama
KW  - Yapay Zekâ Destekli Tasarım
KW  - Tutundurma
N2  - With globalization and digitalization, brands are finding it easier to reach international markets with different cultures. However, success in these markets depends on product packaging being designed in line with the values of the target cultures. This research examines the potential of artificial intelligence tools to produce culturally sensitive packaging designs within the framework of Hofstede's Cultural Dimensions theory. In this qualitative study, cultural data specific to Turkey, Brazil, and Denmark were analyzed using ChatGPT, and the results were visualized using the Ideogram tool. The designs were evaluated in terms of cultural compatibility and visual adequacy; it was observed that artificial intelligence can produce culturally sensitive, creative, and meaningful outputs. The findings contribute to new-generation marketing strategies that will provide businesses with both cost and time efficiency and a competitive advantage by adapting to consumer culture.
CR  - Ahşap ambalajlar. (t.y). Erişim Adresi: https://ambalaj.org.tr/tr/ambalaj-ve-cevre-ahsap-ambalajlar
CR  - Aktaş, A. D. A. (2021). Dijital platformlarda kullanılan yapay zekâ teknolojilerinin kullanıcı motivasyonları üzerinden incelenmesi: Netflix örneği [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. İstanbul Üniversitesi
CR  - Alpaydin, E. (2014). Introduction to machine learning (3rd ed.). Cambridge: The MIT Press.
CR  - Alto, V. (2023). Modern generative AI with chatgpt and openaı models: Leverage the capabilities of openaı’s LLM for productivity and innovation with GPT3 and GPT4 (1st ed.). Birmingham: Packt Publishing.
CR  - Ambrose, G. & Harris, P. (2013). Grafik tasarımda renk (2nd ed.). İstanbul: Literatür
CR  - Andersen, L. & Taylor, F. (2017). Sociology the essentials (7th ed.). Boston: Cengage Learning.
CR  - Announcing Ideogram AI. (2023, 22 August). Retrieved from: https://ideogram.ai/launch
CR  - Arıkan, A. (2007). Sert plastik ambalajlar (1. Basım). İstanbul: ASD
CR  - Anadolu’dan dünyaya yayılan kültür: Türk kahvesi (2024, 05 Aralık). Erişim Adresi: https://ytb.gov.tr/haberler/anadoludan-dunyaya-yayilan-kultur-turkkahvesi#:~:text=1400'l%C3%BC%20y%C4%B1llardan%20itibaren%20ekimine,vatan%C4%B1%20Yemen%20olarak%20kabul%20ediliyor.
CR  - Ataseven, S. (2018). Kitle kültürünün oluşumu ve günümüz sanatina etkisi. The Journal of Academic Social Science Studies, 3(67), 181–189. https://doi.org/10.9761/jasss7571
CR  - Audry, S. (2021). Art in the age of machine learning (1st ed.). Cambridge: The MIT Press.
CR  - Aygün, E. (2007). Ambalajın tüketici satın alma davranışı üzerindeki etkisi: gıda maddeleri üzerinde bir araştırma [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
CR  - Baker, P. (2023). Chatgpt for dummies (1st ed.). New York: John Wiley & Sons Inc.
CR  - Başak, S. (2024). Kültürel kahramanların ambalaj tasarımında kullanımları [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Topkapı Üniversitesi.
CR  - Becer, E. (2019). İletişim ve grafik tasarım (17. Basım). Ankara: Dost Kitapevi Yayınları.
CR  - Becer, E. (2022). Ambalaj tasarımı (3. Basım). Ankara: Dost Kitapevi Yayınları.
CR  - Braam, H. (2025, 26 March). Gold color: what color is gold? symbolism, meaning, hex. Retrieved from: https://www.colorpsychology.org/gold/
CR  - Brezilya. (t.y). Erişim Adresi: https://www.iskulturu.com/ulkeler/brezilya
CR  - Britannica dictionary. (n.d). Retrieved from: https://www.britannica.com/dictionary/packaging
CR  - Brownlee, J. (2019, 15 August). What is deep learning? Retrieved from: https://machinelearningmastery.com/what-is-deep-learning/
CR  - Browaeys, M.-J. & Price, R. (2015). Understanding cross-cultural management (3rd ed.). Munich: Pearson.
CR  - Bozok, M. (2021). Kültür. Sosyal Antropoloji içinde (s. 39-55). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
CR  - Bulut, Y. (2020). Sosyolojiye giriş 1 (1. Basım). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları
CR  - Coppin, B. (2004). Artificial intelligence illuminated (1st ed.). Sudbury: Jones and Bartlett.
CR  - Çetin, B. (2023). Tüketicilerin satın alma davranışlarında alt kültürün etkisi: kalecik ve çamlıdere ilçeleri örneği. Uluslararası Ekonomi ve Siyaset Bilimleri Akademik Araştırmalar Dergisi, 7(16), 20-42. doi:10.58202/joecopol.1291343
CR  - Çüçen, K. A. (2005). Kültür, uygarlık, evrensellik ve çok-kültürlülük. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, 6(4), 111-115.
CR  - Demir, M. H. (2021). Aklımızın sınırlarını deniyoruz aslında, nereye kadar gidebiliriz? Pasajlar: yapay zekâ içinde, (s. 137-157). Ankara: Enormis.
CR  - Demirkol, Z. (2021). Herkes için yapay zekâ (1. Basım). İstanbul: Genç Destek.
CR  - Doğan, M. (2021). Yapay zekâ ve özgür irade: yapay özgür iradenin imkânı. TRT Akademi, 6(13), 788-811. doi:10.37679/trta.969912
CR  - Doğan, M. (2021a). Güçlü yapay zekâ mümkün müdür? Pasajlar: yapay zekâ içinde, (s 85-10). Ankara: Enormis.
CR  - Donges, N. (2024, 20 July). What are recurrent neural networks (rnns)? Retrieved from: https://builtin.com/data-science/recurrent-neural-networks-and-lstm
CR  - Dong, P., & Li, X. (2025). Cultural Identity and Value Perception as Drivers of Purchase Intention: A Structural Equation Model Analysis of Cultural Products in Luoyang City. Sustainability, 17(3), 1317. https://doi.org/10.3390/su17031317
CR  - Doğan, Ö. (2024, 15 May). Popüler yazı fontları: e-ticaret siteleri için en iyi +30 font. Erişim Adresi: https://ikas.com/tr/blog/populer-yazi-fontlari
CR  - Dixon-Hardy, D. W. & Curran, B. A. (2009). Types of packaging waste from secondary sources (supermarkets). Waste Management, 29(3), 1198-1207. doi:10.1016/j.wasman.2008.06.045
CR  - Doyle, K. (2023, 18 May). Explainer: what is machine learning? Retrieved from: https://www.gsb.stanford.edu/insights/explainer-what-machine-learning
CR  - Emblem, A. & Emblem, H. (2012). Packaging technology: Fundamentals, materials and processes (4th ed.). Philadelphia: Woodhead Pub.
CR  - Erdoğdu, A. (2021). Tüketicilerin ambalajlardaki bilinçaltı mesajları algılama düzeyleri [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Kent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
CR  - Erkınay, B. (1996). Gıda ürünlerinde ambalajın tüketici algılaması üzerindeki etkisi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tez]). İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
CR  - Elements of culture. (n.d). Retrieved from: https://open.lib.umn.edu/sociology/chapter/3-2-the-elements-of-culture/
CR  - Emre, S. (2007). Girişimcilik kültürü: Hofstede’in kültür boyutlarının malatya uygulaması [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
CR  - Edgar, A. & Sedgwick, P. R. (2002). Cultural theory: the key thinkers (2nd ed.). New York: Routledge.
CR  - Ferris, K. & Stein, J. (2018). The real world: an introduction to sociology (5th ed.). New York: W. W. Norton.
CR  - Sridharan, M. A. & Pal, S. S. (2022, 28 June). Hofstede’s cultural dimensions. Retrieved from: https://thinkinsights.net/leadership/hofstede-cultural-dimensions/
CR  - Fırat Kalkınma Ajansı. (2015, Nisan 12). Ambalaj sektörü ve TRB1. Erişim Adresi: https://www.kalkinmakutuphanesi.gov.tr/dokuman/ambalaj-sektoru-ve-trb1/448
CR  - Garfinkel, S. L. & Grunspan, R. H. (2019). The computer book from the abacus to artificial ıntelligence, 250 milestones in the history of computer science (1st ed.). La Vergne: Union Square & Co.
CR  - Generative adversarial network (GAN). (2019, 10 January). Retrieved from: https://www.geeksforgeeks.org/generative-adversarial-network-gan
CR  - Ghahramani, Z. (2004). Unsupervised Learning. In O. Bousquet, U. von Luxburg & G. Rätsch (Ed.), Advanced Lectures on Machine Learning. ML 2003. Lecture Notes in Computer Science, (p. 72-112). Berlin: Springer.
CR  - Glassner, A. S. (2021). Deep learning: a visual approach (1st ed.). San Francisco: No Starch Press.
CR  - Glossary of packaging terms. (n.d). Retrieved from: https://www.fsis.usda.gov/food-safety/safe-food-handling-and-preparation/food-safety-basics/glossary-packaging-terms
CR  - Gözet, M., Filiz, U. ve Yılmaz, A. E. (2023). Üretken yapay zekâ. International Journal of Multidisciplinary Studies and Innovative Technologies, 7(1), 32-40. doi:10.36287/ijmsit.7.1.32
CR  - Gözübüyük, Ş. H. (2015). Satın alma davranışı üzerinde ambalajın etkisi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Bartın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bartın.
CR  - Göçer, A. (2012, 2 Eylül). Dil kültür ilişkisi ve etkileşimi üzerine. Erişim Adresi: https://www.tdk.gov.tr/wp-content/uploads/2012/11/14.pdf
CR  - Hargreaves, B. (2004). Eat me: Delicious, desirable, successful food packaging design (2nd ed.). Mies: RotoVision.
CR  - Haugeland, J. (1989). Artificial intelligence: the very idea (1st ed.). Cambridge: The MIT Press.
CR  - Haviland, W. A., Prins, H. E. L., McBride, B. & Walrath, D. (2017). Cultural anthropology: the human challenge (15th ed.). Boston: Cengage Learning.
CR  - Henslin, J. M. (2017). Essentials of sociology: a down-to-earth approach (12th ed.). Boston: Pearson.
CR  - Holdsworth, J. & Scapicchio, M. (2024, 17 June). What is deep learning? Retrieved from: https://www.ibm.com/topics/deep-learning
CR  - Hofstede’s cultural dimensions. (n.d). Retrieved from: https://open.maricopa.edu/culturepsychology/chapter/hofstedes-cultural-dimensions/
CR  - Hofstede, G., Hofstede, G. J. & Minkov, M. (2010). Cultures and organizations: software of the mind: intercultural cooperation and its importance for survival (3rd ed.). New York: McGraw-Hill.
CR  - Hofstede, G. (2013). Culture’s consequences: Comparing values, behaviors, institutions, and organizations across nations (2nd ed.). Thousand Oaks: Sage.
CR  - Ideogram 2.0. (2024, 21 August). Retrieved From: https://about.ideogram.ai/2.0
CR  - Ideogram 1.0. (2024, 28 February). Retrieved From: https://about.ideogram.ai/1.0
CR  - Ideogram 0.1 is open to everyone for free. (2023, 29 August). Retrieved From: www.ideogram.ai/publicly-available
CR  - İnce, G. (2017). İnsanlığın Yapay Zekâyla İmtihanı. İnsanlaşan Makineler ve Yapay Zekâ içinde, (s. 20‑35). İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi Vakfı Yayınları.
CR  - Introduction to convolution neural network. (2017, 10 September). Retrieved from: https://www.geeksforgeeks.org/machine-learning/introduction-convolution-neural-network/
CR  - İznik çinisi. (t.y). Erişim Adresi: https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/bursa/nealinir/znik-cinisi
CR  - Jandt, F. E. (2021). An introduction to intercultural communication: identities in a global community (10th ed.). Boston: SAGE.
CR  - Kapır, B. (2022). Yapay zekâ eksenli gelişen algoritmik toplum ve medya [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Marmara Üniversitesi
CR  - Kartarı, A. (2019). Kültürlerarası İletişim (1. Basım). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
CR  - Karanlık, A. (2014). Örgüt kültürünün hemşirelerin örgütsel bağlılığına etkisi üzerine bir değerlendirme: Antalya eğitim ve araştırma hastanesi örneği [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Okan Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
CR  - King, R. (2023, 30 April). Frankenstein’s warning: the too-familiar hubris of today’s technoscience. Retrieved from: https://www.theguardian.com/books/2023/may/01/frankensteins-warning-the-too-familiar-hubris-of-todays-technoscience
CR  - Klimchuk, M. R. & Krasovec, S. A. (2013). Packaging design: successful product branding from concept to shelf (1st ed.). New York: John Wiley & Sons.
CR  - Kottak, P. C. (2002). Antropoloji: insan çeşitliliğine bir bakış (1. Basım). Ankara: Ütopya.
CR  - Kottak, P. (2011). Cultural anthropology: appreciating cultural diversity (16th ed.). New York: McGraw-Hill.
CR  - Kocamanlar, E. (2008). Hızlı tüketim mallarında ambalajın satın alma davranışına etkisi üzerine bir model önerisi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
CR  - Kocamanlar, E. (2009, 10 Eylül). Ambalaj ve Fonksiyonları, Ambalaj Bülteni. Erişim Adresi: https://ambalaj.org.tr/files/es/Ambalajbulteniicerik/dosya/eylul-ekim-2009-dosya.pdf
CR  - Köse, U., Özsoy, K. ve Aksoy, B. (2023). Yapay zekâ (1. Basım). Ankara: Tübitak.
CR  - Kraft kâğıt nedir, hangi alanlarda kullanılır? (2023, 29 Mayıs). Erişim Adresi: https://www.unipak.com.tr/blog/icerik/kraft-kagit-nedir-hangi-alanlardakullanilir#:~:text=modeline%20katk%C4%B1da%20bulunur.,Kraft%20K%C3%A2%C4%9F%C4%B1t%20Ambalaj,paketlemek%20ve%20ta%C5%9F%C4%B1mak%20i%C3%A7in%20kullan%C4%B1l%C4%B1r.
CR  - Kroeber, A. L. & Kluckholm, C. (1952). Culture, a critical review of concepts and definitions (1st ed). New York: Vintage Books.
CR  - Kurzweil, R. (1999). The age of intelligent machines. (1st ed.). Cambridge: MIT Press.
CR  - Kurtboğan, H. (2023). Yeni dünyada yapay zekâ metaforu ve yapay zekanın çalışan performansına etkisi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi
CR  - Kurtuluş, Ö. (2023 8 Ağustos). Yapay zekâ hangi alanlarda kullanılıyor? Erişim Adresi: http://bilimgenc.tubitak.gov.tr/makale/yapay-zeka-hangi-alanlarda-kullaniliyor
CR  - Martin, J. N. & Nakayama, T. K. (2010). Intercultural communication in contexts (7th ed.). Boston: McGraw-Hill Higher Education.
CR  - Marquis, P., Papini, O. & Prade, H. (2020). Elements for a history of artificial intelligence. In A guided tour of artificial ıntelligence research (p. 1-43). Cham: Springer International Publishing.
CR  - McCarthy, J. (2007, 12 November). What is artificial intelligence. Retrieved from: https://www-formal.stanford.edu/jmc/whatisai.pdf
CR  - Metz, R. (2024, 28 Febuary). Startup ideogram raises $80 million for AI image generation. Retrieved from: https://www.bloomberg.com/news/articles/2024-02-28/startup-ideogram-raises-80-million-for-ai-image-generation
CR  - Mining, E. (2019). Machine learning for beginners (1st ed.). Brentford: Everooks
CR  - Nabiyev, V. ve Erümit, A. K. (2023). Yapay zekânın temelleri. Eğitimde yapay zekâ kuramdan uygulamaya içinde, (ss. 2-35). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
CR  - Nabiyev, V. (2021). Yapay zekâ, derin öğrenme (6. Basım). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
CR  - Nakliye ambalajı. (t.y). Erişim Adresi: https://sifiratik.gov.tr/sifir-atik/sifir-atik-sozlugu/nakliye-ambalaji-ucuncul-ambalaj
CR  - Newton, E. (2023, 2 January). 5 types of packaging materials and their best uses. Retrieved from: https://www.packagingdigest.com/careers-education-training/5-types-of-packaging-materials-and-their-best-uses
CR  - Nguyen Ngoc Thach, Kreinovich, V. & Trung, N. D. (2021). Data science for financial econometrics (1st ed.). Cham: Springer.
CR  - Nilsson, N. J. (2019). Yapay zekâ geçmişi ve geleceği (1. Basım). İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
CR  - Nilsson, N. J. (1998). Artificial Intelligence: A New Synthesis (3rd ed.). San Francisco: Morgan Kaufmann.
CR  - Onay, A. (2016). Kültür, toplum ve kurum kültürü tanımlamaları. Kurum Kültürü içinde (s. 20-47). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
CR  - Özden, Ö. ve Sönmez, S. (2024). Kâğıt ve Karton Ambalaj Tekniği (1. Basım). İstanbul: Cerrahpaşa Yayınevi.
CR  - Özkalp, E. (2018). Kültür ve kültürel değişme. Davranış bilimleri I içinde (s. 36-54). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
CR  - Pan, C. (2016). Deep learning fundamentals: An introduction for beginners (1st ed.). Bournemouth: Data Science Publisher
CR  - Parlatır, İ., Gözaydın, N., Zülfikar, H., Aksu, T., Türkmen, S. ve Yılmaz, Y. (2011). Türkçe sözlük (11. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
CR  - Pektaş, H. (1993). Ambalaj tasarımının önemi. Ekonomik ve teknik dergi, 15(376), 24‑25.
CR  - Pickover, C. A. (2019). Artificial intelligence: an illustrated history: from medieval robots to neural networks (1st ed.). New York: Sterling.
CR  - Popular culture. (n.d). Retrieved from: https://libguides.cccneb.edu/popculture/introduction
CR  - Ploom, K., Pentus, K., Kuusik, A., & Varblane, U. (2019). The Effect of Culture on the Perception of Product Packaging: A Multimethod Cross‑Cultural Study. Journal of International Consumer Marketing, 32(3), 163–177. https://doi.org/10.1080/08961530.2019.1660752
CR  - Puntsagdorj, N. (2019). Kahve tüketiminde cam ambalaj kullanımı [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Alanya
CR  - Quigley, C. (2023). Simply artificial intelligence (1st ed.). New York: DK.
CR  - Rich, E. & Knight, K. (1991). Artificial intelligence (2nd ed.). New York: McGraw-Hill.
CR  - Sacash, B. (2023, 5 December). The abcs of gpt: what does gpt in chatgpt really mean? Retrieved from: https://redhorsecorp.com/the-abcs-of-gpt-what-does-gpt-in-chatgpt-really-mean/
CR  - Şahin, B. G. ve Akballı, E. E. (2019). Tüketici davranışlarını etkileyen faktörler ve yöntem analizi. Uluslararası Sosyal Bilimler ve Eğitim Dergisi, 1(1), 43‑85.
CR  - Şanlıtürk, E. (2018). Makine öğrenme algoritmalarıyla hatalı ürün tahmini [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Teknik Üniversitesi.
CR  - Schulze, J. (2024, 20 October). What is gpt? gpt‑3, gpt‑4 and more explained. Retrieved from: https://www.coursera.org/articles/what-is-gpt
CR  - Serif veya sans serif fontlar. (t.y). Erişim Adresi: https://www.adobe.com/tr/creativecloud/design/discover/serif-vs-sans-serif.html
CR  - Şeker, S. E. (2015, 21 Mayıs). Hofstede’nin kültürel boyutlar teorisi. Erişim Adresi: https://mis.sadievrenseker.com/2015/03/hofstedenin-kulturel-boyutlar-teorisi-hofstedes-cultural-dimensions-theory/
CR  - Şengel, Ş., ve Kınam, B. (2020). Kültürel Değerlerin Ambalaj Tasarımına Yansıması: Portekiz Örneği. Sanat ve Tasarım Dergisi, 10(26), 603‑624.
CR  - Shirkin, R. (2020). Artificial intelligence: The complete beginners’ guide to artificial intelligence (1st ed.). Baltimore: Pearson
CR  - Sönmez, İ. B. (2022). Ambalaj tasarımında tipografik hiyerarşi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Arel Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
CR  - Spencer‑Oatey, H. (2012). What is culture? A compilation of quotations. Retrieved from: https://warwick.ac.uk/fac/soc/al/globalpad-rip/openhouse/interculturalskills_old/core_concept_compilations/global_pad_-_what_is_culture.pdf
CR  - Stratis, K. (2023). What is generative AI (1st ed.). Sebastopol: O’Reilly Media, Inc.
CR  - Street, B. V. (2024, 28 September). Sir Edward burnett tylor. Retrieved from: https://www.britannica.com/biography/Edward-Burnett-Tylor
CR  - Sustainability in Denmark. (n.d) Retrieved from: https://denmark.dk/innovation-and-design/sustainability
CR  - Sunay, Ç. (2021, 28 Aralık). Ülkeleri tanıyalım Brezilya. Erişim Adresi: https://kumbaradergisi.com/icerikler/brezilya/
CR  - Tartan, Ş. (2024). Ambalaj tasarımında artırılmış gerçeklik uygulamaları: Blippar studio örneği [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
CR  - Tekin, Z. (2023, 20 Temmuz). Derin öğrenme yaklaşımının gücü. Erişim Adresi: https://tasam.org/tr-TR/Icerik/72376/derin_ogrenme_yaklasiminin_gucu
CR  - The 6‑D model of national culture. (n.d) Retrieved from: https://geerthofstede.com/culture-geert-hofstede-gert-jan-hofstede/6d-model-of-national-culture/
CR  - Theobald, N. & Winder, B. (2006). Packaging closures and sealing systems (1st ed.). Oxford: Blackwell Publication
CR  - Turan, A. (1997). ISO 9002 kalite güvencesi sisteminin ambalaj sektöründe tesisi ve uygulaması [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
CR  - Types of packaging: primary, secondary & tertiary. (n.d). Retrieved From: https://nmfta.org/types-of-packaging-primary-secondary-tertiary/
CR  - Uçar, T. F. (1993). Ambalaj tasarımının grafik tasarım içindeki yeri ve tasarım evrelerinin incelenmesi. [Yayımlanmamış Sanatta Yeterlilik Tezi]. Eskişehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
CR  - Uncovering the Symbolic Meaning of Gold. (2024, 14 February). Retrieved from: https://nlc.com/university/uncovering-the-symbolic-meaning-of-gold-what-does-the-color-gold-represent/
CR  - World famous Danish design. (n.d). Retrieved from: https://denmark.dk/innovation-and-design/design
CR  - What is machine learning? (2022, 11 August). Retrieved from: https://www.oracle.com/tr/artificial-intelligence/machine-learning/what-is-machine-learning/
CR  - What is deep learning? (2024, 30 April). Retrieved from: https://www.mckinsey.com/featured-insights/mckinsey-explainers/what-is-deep-learning#/
CR  - Wood, T. (2019, 17 May). Convolutional neural network. Retrieved from: https://deepai.org/machine-learning-glossary-and-terms/convolutional-neural-network
CR  - Yüksel, H. A. (2013). Sözsüz iletişim: etkili iletişimin temeli. İçinde Etkili iletişim teknikleri, (s. 35‑62) Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
CR  - Yalım, Ö. (2024, 3 Kasım). Simetri: duygu dünyamızla tasarım arasında güçlü bir bağ. Erişim Adresi: https://www.gazeteduvar.com.tr/simetri-duygu-dunyamizla-tasarim-arasinda-guclu-bir-bag-makale-1732376
CR  - Zhang, A. (2024, 10 June). What exactly is “gpt”? Explained in everyday language for AI beginners. Retrieved from: https://medium.com/ai-for-absolute-beginners/what-exactly-is-gpt-explained-in-everyday-language-for-ai-beginners-fd2323f2836b
CR  - Zajac, M. (2023, 5 June). Types of packaging: primary, secondary and tertiary. Retrieved from: https://packhelp.co.uk/types-of-packaging/
UR  - https://doi.org/10.54993/syad.1769719
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/5175082
ER  -