TY  - JOUR
T1  - Geri Dönüşüm Malzemelerinin Plastik Sanatta Doku Etkisi Üzerine Bir İnceleme.
TT  - A Study on the Texture Effects of Recycled Materials in Plastic Ar
AU  - Seferoğlu, Fatma
PY  - 2025
DA  - November
Y2  - 2025
JF  - Uluslararası Sanat Tasarım ve Eğitim Dergisi
JO  - USTAD
PB  - Bursa Uludağ Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 2979-9775
SP  - 112
EP  - 136
VL  - 6
IS  - 2
LA  - tr
AB  - Öz Bu makale, çağdaş sanat pratiklerinde dokunun kavramsal, estetik ve duyusal işlevlerini, özellikle geridönüştürülebilir malzeme kullanımı bağlamında ele almaktadır. Günümüz sanatçılarının artan biçimde atık ve yenidenişlenebilir malzemelere yönelmesi, yalnızca çevresel farkındalıkla sınırlı olmayan, aynı zamanda belleğe, kimliğe ve deneyimeodaklanan yeni bir ifade biçimini gündeme getirmektedir. Doku, bu bağlamda yalnızca yüzeye ilişkin bir görsel özellik değil;geçmişle bağ kuran, izleyiciyi sürece dâhil eden ve eserin içeriksel derinliğini artıran bir taşıyıcı unsur olarakdeğerlendirilmektedir.Sanat üretiminde tercih edilen malzemenin fiziksel özellikleri kadar tarihsel ve kültürel referansları da eserin çok katmanlıyapısını biçimlendirir. Kurşun, yanmış ahşap, kumaş artıkları, metal hurdaları ya da plastik gibi gündelik yaşamın “artık”nesnelerini kullanan Anselm Kiefer, Alberto Burri, El Anatsui, Cornelia Parker, Tara Donovan ve Louise Nevelson gibisanatçılar; dokunun yalnızca görsel değil, aynı zamanda dokunsal ve zihinsel bir algı alanı sunduğunu göstermektedir. Buyaklaşım, izleyiciyi yalnızca bakmaya değil, hatırlamaya, hissetmeye ve düşünmeye davet eden bir estetik deneyim yaratır.Anselm Kiefer’in özlü biçimde ifade ettiği gibi: “Sanat yalnızca görünmeyeni açığa çıkarmaz, dokunulamayanı da hissettirir.“Bu derin ve etkileyici ifade, çalışmanın temel yaklaşımını özetler; çağdaş sanatta dokunun yalnızca görsel değil, aynı zamandadokunsal algı, bellek ve bedensel deneyimi harekete geçiren çok duyulu ve kapsayıcı potansiyeline güçlü bir şekilde vurguyapar.Bu çalışma, dokunun sanat eserinde nasıl bir hafıza mekânına dönüştüğünü; izleyiciyle kurulan ilişkinin fiziksel sınırlarınötesine geçerek nasıl duyusal ve düşünsel katılıma evrildiğini analiz etmektedir. Geri dönüştürülmüş malzemenin sunduğuanlam katmanları, sanatın lirik, eleştirel ve deneyimsel boyutlarını yeniden tanımlarken; doku ise bu dönüşümün hem maddihem de kavramsal temelini oluşturmaktadır.Bu kapsamda, çevresel bilinç ve yaratıcı keşifler, günümüz sanatının temel yönlendiricileri olarak ön planaçıkmaktadır. Sanatçılar, sadece ekolojik sorunları vurgulamakla kalmayıp, aynı zamanda geri dönüşümlü ve doğalmalzemelerle özgün ifade biçimleri geliştirerek sürdürülebilir bir sanat anlayışı oluşturuyor. Bu yenilikçi yaklaşım, hem teknikhem de kavramsal açıdan sanatın sınırlarını zorlayarak, doğa ve madde algısını yeniden şekillendiren özgün üretim yöntemleriniortaya koymaktadır. Böylece, izleyici eserle sadece görsel bağ kurmakla kalmayıp, onun yaratım süreci, çevresel etkileri etik değerleriyle de derinlemesine etkileşim içine girmektedir.
KW  - Çağdaş
KW  - Doku
KW  - Malzeme
KW  - Algı
KW  - Hafıza
N2  - Abstract :This article explores the multifaceted roles of texture in contemporary art practices, focusing particularly on itsconceptual, aesthetic, and sensory functions within the context of using recyclable materials. In recent years, there has been amarked shift among contemporary artists towards employing waste and recyclable materials as primary media in their work.This trend is not merely an expression of environmental awareness, but also introduces a novel form of artistic expression thatdeeply engages with themes of memory, identity, and lived experience. Texture, therefore, transcends its traditionalunderstanding as merely a visual feature of a surface. Instead, it functions as a carrier of meaning that bridges past and present,actively involving the viewer in the artistic process and enriching the conceptual depth of the artwork itself.The choice of materials in artistic production plays a crucial role beyond their physical characteristics. Historical andcultural references embedded within these materials contribute to shaping the complex, multi-layered structure of the art piece.Artists such as Anselm Kiefer, Alberto Burri, El Anatsui, Cornelia Parker, Tara Donovan, and Louise Nevelson are exemplaryin their use of everyday “discarded” objects—ranging from lead and burnt wood to fabric scraps, metal debris, and plastics.Through their innovative practices, they demonstrate that texture offers more than just a visual experience; it creates a tactileand intellectual sensory field that invites the viewer to engage more deeply with the work. This approach transforms the act ofviewing into a comprehensive aesthetic encounter, encouraging audiences not only to observe but also to remember, feel, and contemplate.
CR  - Altınorak, M. (2015). Gülsün Karamustafa: Art as social critique. İstanbul Modern Press.
CR  - Altınorak, M. (2016). Waste, memory, and art: Recycled materials in contemporary practice. Istanbul Art Review, 6(4), 77–90. https://doi.org/10.5281/zenodo.8027273
CR  - Balas, M. (2012). Jean Dubuffet: The path of art brut. MIT Press.
CR  - Behrens, J. (2015). César Baldaccini: The sculpture of transformation. University of Paris Press.
CR  - Behrens, L. (2003). Anselm Kiefer: The alchemy of art. Yale University Press.
CR  - Burri, A. (2012). Alberto Burri: The art of recycled materials. University of California Press.
CR  - Dadi, I. (2016). El Anatsui: Rewriting histories of art. University of Chicago Press.
CR  - Dubuffet, J. (1956). Soil ornamented with vegetation, dead leaves, pebbles, diverse debris: Art brut ve doğanın sanatla ilişkisi [Exhibition]. Pera Müzesi, Istanbul, Turkey.
CR  - Dubuffet, J. (1994). Art brut: Raw art and its consequences. Éditions du Chêne.
CR  - Eren, H. (2018). Savaşın görsel tarihi: Anselm Kiefer ve sanatın bellek oluşumu. Sanat Tarihi Dergisi, 12(2), 30–49.*
CR  - Foster, H. (2010). The art of El Anatsui: Recycled visions of Africa. Harvard University Press.
CR  - Güneştekin, A. (2008). Cultural icons in contemporary Turkish art. Journal of Turkish Arts, 12(4), 190–204.*
CR  - Harris, J. (2008). Louise Nevelson: Sculpture and assemblage. National Gallery of Art.
CR  - Hesse, E. (1967). Untitled (Rope Piece) [Sculpture]. Museum of Modern Art, New York, NY, USA.
CR  - Hesse, E. (2004). Eva Hesse: A sculpture of the mind. Yale University Press.
CR  - Karamustafa, G. (2004). Art and memory: Personal narratives in contemporary Turkish art. Sabancı University Press.
CR  - Kertess, K. (2015). Eva Hesse: Sculpture and drawing. The Museum of Modern Art.
CR  - Keysers, C., & Gazzola, V. (2007). Empathy and the mirror neuron system. Trends in Cognitive Sciences, 11(5), 194–196.*
CR  - Klimt, G. (1907). The kiss [Painting]. Belvedere Museum, Vienna, Austria.
CR  - Klimt, G. (2009). Klimt: The complete works. Taschen.
CR  - Mirco, C. (2012). Alberto Burri: The body of the work. Harvard University Press.
CR  - Naifeh, S., & Smith, G. (2011). Van Gogh: The life. Random House.
CR  - Parker, C. (1991). Cold dark matter: An exploded view: Parçalanmış hafızalar ve toplumsal bellek [Exhibition]. Modern Sanat Yayınları, Istanbul, Turkey.
CR  - Rainer, M. (2010). Vincent van Gogh: The colours of life. Thames & Hudson.
CR  - Rauschenberg, R. (1955). Combine Series [Mixed media sculpture]. Museum of Modern Art, New York, NY, USA.
CR  - Smith, C. (2015). Alberto Burri: The body of the work. Harvard University Press.
CR  - Smith, H. (2016). Anselm Kiefer: The language of the earth. Thames & Hudson.
CR  - Turner, R. (2011). Material culture and collective memory in contemporary art. Historical Studies of Art, 34(3), 114–128.*
CR  - Van Gogh, V. (1889). Starry night [Painting]. Museum of Modern Art, New York, NY, USA
UR  - https://dergipark.org.tr/tr/pub/ustad/issue//1770750
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/5180032
ER  -