@article{article_1773234, title={Ulukışla 1 Soğuk Su Gayzeri (Aksaray) ve Hidroekolojik Özellikleri}, journal={Jeomorfolojik Araştırmalar Dergisi}, pages={150–169}, year={2025}, DOI={10.46453/jader.1773234}, author={Uzun, Ali and Aylar, Faruk and Maraşlıoğlu, Faruk and Şen, Halithan and Altun, Musa}, keywords={Soğuk su gayzeri, Hidroekoloji, Ulukışla, Aksaray}, abstract={Bu çalışmada Tuz Gölü’nün güneydoğusunda Aksaray iline bağlı Ulukışla köyünün kuzeyinde petrol aramak için açılan sondaj kuyusuna bağlı oluşan Ulukışla 1 soğuk su gayzerinin fiziksel ve hidroekolojik ön incelemesi yapılmıştır. Gayzer, aralıklı olarak su püskürten kaynakların ortak adıdır. Gayzerlerin çoğu jeotermal sahalarda görülür ve su buharı basıncıyla çalışır. Ancak farklı mekanizmalarla çalışan gayzerler de vardır. Bunlardan biri de CO2 tahriki ile çalışan soğuk su gayzerleridir. Bunlara soda gayzeri de denilmektedir. Soğuk su gayzerleri genellikle karbonatlı kayaçların yayılış gösterdiği alanlarda ve yapay sondajlarla ortaya çıkarlar. Yeraltı suyu temas ettiği karbonatlı kayaçları çözmekte ve açığa çıkan CO2 gazı yüksek basınç altındaki yeraltı suyu içinde birikmektedir. Çeşitli amaçlarla açılan sondaj kuyuları CO2 gazı ile yüklü yeraltı suyuna ulaşınca basınç rahatlamasına sebep olmaktadır. Bu nedenle CO2 gazı kabarcıklanmaya başlamakta ve yeraltı suyuyla birlikte kuyu ağzından havaya püskürmektedir Çalışma sahasında soğuk su gayzerleri Ulukışla köyü çevresiyle sınırlı olmayıp, Yeşilova ve Yapılcan köyleri çevresinde de benzer oluşumlar bulunduğu anlaşılmıştır. Ulukışla 1 gayzeri fiziksel olarak iç içe geçmiş 3 koni ve çıkan fazla suların taşmasıyla oluşan dışa doğru eğimli yaklaşık 100 m çapındaki koni (taşma alanı) olmak üzere 4 kısımdan oluşmaktadır. Gayzer suları oluşan göl yüzeyinden 70-80 cm, gayzerin çıkış ağzından ise 2,8 m püskürmektedir. Yapılan laboratuvar analizlerinde gayzer suyunun içme suyu olarak kullanılamayacağı ve tarımsal sulama için uygun olmadığı belirlenmiştir. Ayrıca, ekolojik yaşam açısından da olumsuz koşullar barındırmaktadır. Gayzerden alınan fitobentoz örneklerinde ise Bacillariophyta divizyosuna ait bazı takson örneklerine rastlandı. Bu ilk incelemede Cymbella, Gomphonema, Tabellaria, Navicula ve Amphora türleri tespit edilmiştir. Bu çalışma Ulukışla köyü çevresindeki soğuk su gayzerleriyle ilgili ilk gözlem ve bulguları sunmaktadır. Bu bulgulardan hareketle yöredeki soğuk su gayzerlerinin başta turizm ve eğitim olmak üzere, çok farklı kullanım alanlarının olabileceği değerlendirilmiştir.}, number={15}, publisher={Jeomorfoloji Derneği}