TY - JOUR T1 - MATRAKÇI NASUH’UN ESKİŞEHİR MİNYATÜRÜNÜN RESİM SANATI BAĞLAMINDA ANALİZİ TT - AN ANALYSIS OF MATRAKÇI NASUH’S MINIATURE OF ESKİŞEHİR IN THE CONTEXT OF VISUAL ARTS AU - Sezer, Ayşe PY - 2025 DA - October Y2 - 2025 DO - 10.20488/sanattasarim.1804314 JF - Sanat ve Tasarım Dergisi PB - Anadolu Üniversitesi WT - DergiPark SN - 2146-9059 SP - 383 EP - 406 IS - 15- Özel sayı LA - tr AB - Bu çalışma, Matrakçı Nasuh’un Beyân-ı Menâzil-i Sefer-i Irakeyn adlı eserindeki Eskişehirminyatürünü, resim sanatında kompozisyon ilkeleri ve ögeleri perspektifinden niteliksel birşekilde analiz etmeyi amaçlamaktadır. Minyatürler, tarihi süreçlere ışık tutan ve metinleregörsel bir boyut kazandıran önemli belgelerdir. Özellikle Osmanlı dönemi minyatür sanatınınönemli bir kısmını oluşturan topografik konulu minyatürler, bu bağlamda önemlibir yer tutmaktadır. Matrakçı Nasuh, Kanuni Sultan Süleyman’ın İran seferini anlatan bueserinde, ordunun İstanbul’dan Tebriz’e kadar geçtiği menzillerin topografik özelliklerini vefiziksel durumlarını detaylı bir şekilde resmetmiştir. Eskişehir, bu menziller arasında yeralan askeri ve coğrafi konum açısından önemi dolayısıyla Matrakçı Nasuh’un eserinde yeralmaktadır. Bu çalışmanın temel amacı, Matrakçı’nın Eskişehir minyatürünü incelerkensanatçının konuya yaklaşımını, öncelik verdiği kompozisyon ögelerini belirlemek, Eskişehirminyatürünün form, renk ve üslup bağlamında tanımlanmasını sağlamak ve sanatçınınbu özgün üslubunun resim sanatına nasıl yansıdığını ortaya koymaktır. Analiz, sanatçınıntopografik ifadesi ve sanatsal anlatım biçimlerinin nasıl bir arada harmanlandığını, minyatürüngörsel ve anlatısal unsurlarını bir bütün olarak ele almayı hedeflemektedir. KW - Osmanlı resim sanatı KW - Minyatür KW - Matrakçı Nasuh KW - Eskişehir minyatürü KW - Resim analizi. N2 - This study aims to qualitatively analyze the miniature of Eskişehir in Matrakçı Nasuh’swork Beyân-ı Menâzil-i Sefer-i Irakeyn from the perspective of the principles and elementsof composition in the art of painting. Miniatures are significant documents that shed lighton historical processes and add a visual dimension to texts. Topographical miniatures,which form a substantial part of Ottoman miniature art, hold an important place in thiscontext. In his work, which depicts Sultan Suleiman the Magnificent’s campaign to Iran,Matrakçı Nasuh meticulously illustrates the topographical features and physical conditionsof the routes the army traversed from Istanbul to Tabriz. Eskişehir, a city that holds a significantmilitary and geographical position among these stops, is depicted in Matrakçı’s work.The primary aim of this study is to identify the artist’s approach to the subject matter byanalyzing the Eskişehir miniature, to determine the compositional elements he prioritized,and to define the form, color, and style of the Eskişehir miniature. The study aims to explorehow the artist’s unique style reflects in his artwork, how the topographical expressions andartistic narrative techniques are blended. The analysis seeks to address the visual and narrativecomponents of the miniature as a cohesive whole. CR - Akar, T. (2021). “Hamamdan yansıyanlar: Belgelerde hamamın su ve ısıtma sistemine ilişkin teknik detaylar”. GRID Mimarlık, Planlama ve Tasarım Dergisi, 4 (2), 193–224. CR - Akverdi, H. (1953). Sanatta Yaratma, Milli Eğitim Basımevi, Ankara, 7. CR - And, M. (2004). Osmanlı Tasvir Sanatları:1 Minyatür, Türkiye İş Bankası Kültür Yay. İstanbul, 48. CR - And, M. (2010). Minyatürlerle Osmanlı-İslam Mitologyası, YKY, İstanbul, 58. CR - And, M. (2014). Osmanlı Tasvir Sanatları:1 Minyatür, YKY, İstanbul, 374. CR - Aslanapa, O. (1989). Türk Sanatı, Remzi Kitabevi, İstanbul, 374. CR - Belting, H. (2012). Floransa ve Bağdat: Doğu’da ve Batı’da Bakışın Tarihi, Koç Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 63. CR - Bigalı, Ş. (1984). Resim Sanatı, Şafak Matbaası, Ankara, 328. CR - Deonna, W. (1974). Sanatta Ritimler ve Kanunlar, Remzi Kitabevi, İstanbul, 135. CR - Edman, I. (1998). Sanat ve İnsan, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul, 96. CR - Erdem, M. (2005). Resim Tekniği, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul, 4. CR - Farthing, S. (2012). Sanatın Tüm Öyküsü, Hayalperest Yayınları, Çin, 195. CR - Goetz, P.W. (1989). Ana Britannica, cilt 16, 1989, Ana Yayıncılık, İstanbul, 418. CR - Günay, V. (1977). Resim Sınıf III, Yaygın Yüksek Öğretim Kurumu, Eğitim Enstitüleri, Resim-İş Bölümü, Ankara, 25. CR - Güvemli, Z. (1982). Sanat Tarihi, Varlık Yayınları, İstanbul, 209. CR - Lowry, B. (1972). Sanatı Görmek, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları Sanat Dizisi 12, 98. CR - Mahir, B. (2012). Osmanlı Minyatür Sanatı, Kabalcı Yayıncılık, İstanbul, 176. CR - Öztürk, G. B. (2025). Müze Olarak İşlevlendirilen Tarihi Yapılarda Dijital Teknoloji Kullanımı: Ankara Kelime Müzesi Örneği. Bodrum Journal of Art and Design, 4(1), 53-74. https://doi.org/10.58850/bodrum.1599941 CR - Read, H. (1960). Sanatın Anlamı, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 64. CR - Somerwille, J. (1988). Temel Britannica, cilt 12, Ana yayıncılık, İstanbul, 238. CR - Sözen, M., Tanyeli, U., (1986). Sanat Kavram ve Terimleri Sözlüğü, Remzi Kitabevi, İstanbul,163. CR - Tansuğ, S. (1986). Çağdaş Türk Sanatı, Remzi Kitabevi, İstanbul, 37. CR - Tansuğ, S. (1992). Resim Sanatının Tarihi, Remzi Kitabevi, İstanbul, 151. CR - Turani, A. (1980). Sanat Terimleri Sözlüğü, Toplum Yayınevi, Ankara, 90. CR - Turani, A. (1983). Dünya Sanat Tarihi, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 291. CR - Tükel, U. (2005). Resmin Dili: İkonografiden Göstergebilime, Homer Kitabevi, İstanbul, 51. CR - Ülkü, V. (1982). Anadolu Uygarlıkları Görsel Anadolu Tarihi Ansiklopedisi, cilt 5, Görsel Yayınlar, İstanbul, 989. CR - Ülkü, V. (1983). Sanat Tarihi Ansiklopedisi, cilt 4, Görsel Yayınlar, İstanbul, 754. CR - Ülkü, V. (1985). Görsel Türkiye Ansiklopedisi, cilt 3, Görsel Yayınlar, İstanbul, 490. CR - Yetkin, S.K. (1984). İslam Ülkelerinde Sanat, Cem Yayınevi, İstanbul, 204. CR - Yetişken, H. (1991). Estetiğin ABC’si, Simavi Yayınları, İstanbul, 79. CR - Yurdaydın, H. G. (1976) Beyan-ı Menazil-i Sefer-i Irakeyn, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 47,51. URL http://www.eskisehir.gov.tr/kursunlu-camii-kulliyesi Erişim tarihi: 09.01.2025 UR - https://doi.org/10.20488/sanattasarim.1804314 L1 - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/5333212 ER -