@article{article_1814186, title={Şair İmgelemi Olarak Kam(l)aştırma: Şair Mitinin Kökenleri ve Modern Biyografi Söylemindeki Yansımaları}, journal={Folklor/Edebiyat}, volume={31}, pages={1051–1066}, year={2025}, DOI={10.22559/folklor.4923}, author={Sayak, Bülent}, keywords={gelenek, Türk şiiri, folklorik imgelem, biyografik söylem, kam(l)aştırma}, abstract={Mitik tahayyülde söz, kutsal bir güç olarak anlamlandırılır. Sözün sahibi/taşıyıcısı
olması dolayısıyla şair, ayrıcalıklı bir konuma yerleştirilir. İlham ve tebliğ kavramları
etrafında idealize edilir. Kolektif kimlik temsilcisi biçiminde içselleştirilerek yaşam
öyküsü, bireysel ayrımlardan ziyade ortak aşamalar üzerinden anlatılır. Şamanlardan
âşıklara uzanan geleneksel kavrayışta söz ve atalar kültünün etkisiyle şairlik yeteneği çoğu zaman metafizik bir kaynağa dayandırılır. Kahraman şair miti, modern
şairlere yönelik biyografik kabulün yapılandırılmasında kurucu bir anlatı kullanılır
ve varlığını devam ettirir. Söylemin temellendirilme gerekçesini anlama ve izini sürmede, toplumsal idealizasyon çerçevesinde ön plana çıkarılan kanonik isimler yol
göstericidir. Modern Türk edebiyatının öncü şairleri; Namık Kemal, Tevfik Fikret, Yahya Kemal Beyatlı ve Necip Fazıl Kısakürek etrafındaki edebiyat tarihleri, biyografi, otobiyografi ve anı türlerinde üretilen biyografik söylem, şaire ilişkin anlamın
folklorik imgelem ve arketipsel idealizm çerçevesinde kurgulandığı ortaya koyar. Şairin anlatı kahramanı olarak konumlandırılışı, biyografi yazımında bilinçli bir kam(l)
aştırma stratejisi geliştirildiğini öne süren bir yakın okuma yöntemiyle çözümlenir.
Bir kavramsallaştırma teklifi olarak sunulan kam(l)aştırma, modern şairin mitik sanatçı imgelemi merkezinde (yazgısallık, sıra dışılık, fedakârlık, çilekeşlik, müjdelenmişlik) yaşam hikâyesi tasarımı yoluyla kahramanlaştırılmasını karşılamaktadır.
Odaklanılan şairlerin yaşam öykülerindeki sıra dışı çocukluk dönemleri, metafizik
duyarlılık, seçilmişlik hissi, rüyalarla ilahi bilgiye erişim ve toplumsal mücadele gibi
ögeler, mitik şair tasavvurunun iz düşümleri olarak işaretlenir. Bu makalede, biyografik metinlerdeki ortak anlatının temellerini ve öznel yaklaşımların sebeplerini aydınlatma amacıyla söylem çözümlemesi yapılmaktadır. Tanzimat’tan Cumhuriyet’e
modern Türk şiirinin gelişiminde önemli merhaleleri temsil eden, hayat-eser ilişkisi
düzleminde sıklıkla irdelenen dört şair etrafındaki hayat hikâyesi metinleri örneklem
olarak incelenmektedir. Geleneksel düşünme pratiklerinin şair biyografilerindeki ve
toplumsal bellekteki idealizasyonun anlatımında/yaratımında önemli bir rol oynadığı
saptanmaktadır. Şairin sadece yaratıcı bir birey olarak değil aynı zamanda toplumsal-kültürel değerlerin ve ortak bilinç yapısının temsilcisi olarak değerlendirilmesinin
gerekliliğine dikkat çekilmektedir. Edebî eleştirinin şair biyografilerinde yer alan
mitik ögeleri, tarihsel gerçeklik ve toplumsal söylem arasındaki ilişkiyi sorgulayan
şüpheci bir bakışla yürütülmesi zorunluluğuna işaret edilmektedir.}, number={124}, publisher={Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi}