TY  - JOUR
T1  - Kutbüddîn Şîrâzî’nin Dürretü’t-Tâc’ında Devir ve Cem‘İ-Kâmiller
TT  - Dawr And Jam‐I Kamil in Durra Al‐Taj By Qutbuddin Shirazi
AU  - Çakır, Ahmet
PY  - 2015
DA  - December
DO  - 10.17120/omuifd.43129
JF  - Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi
JO  - OMÜİFD
PB  - Ondokuz Mayıs Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 2587-1854
SP  - 75
EP  - 96
VL  - 0
IS  - 37
LA  - tr
AB  - Safiyyüddîn Urmevî’den sonra Dürretü’t-Tâc adlı eserinin bir bölümünü müzik teorisine ayıran Kutbüddîn Mahmud Şîrâzî olmuştur. Bu makalemizde Şîrâzî’nin adı geçen eserinde yer alan devir ve cem‘i-kâmil adlı dizileri incelenmiştir. Onun, günümüzde kullanılan artık ikili (A2) aralığının karşılığı olan “h” aralığını ilk kullanan kişi olması; günümüze farklı isimlerle gelen yeni makamların tertibini ortaya koyması; bir sekizli dizilerin tiz taraflarında hem simetrik genişleme yaparak hem de yine tiz tarafta bir sekizli diziye farklı bir dörtlü ilave ederek yeni makamlar oluşturma çabası dikkat çekici unsurlar olmuştur. Bu anlamda, Şîrâzî bu yaklaşım ve buluşlarıyla müziğin gelişimine katkılar sağlayan bir isim olarak anılabilir
KW  - h aralığı
KW  - devirler
KW  - cem‘i‐zü’l‐küll
KW  - cem‘i‐kâmil
KW  - simetrik genişleme
N2  - Qutbuddin Shirazi discusses some topics of music in one section of his workDurra al‐Taj, following the sytle of Safiyuddin Urmawi before him. In this paper,we try to analyze the scales named dawr and jam‐i kamil in the bookabove mentioned. What is interesting in his work can be put as follows: He isthe first person who used so called “h” distance which is the same with A2(artık ikili); he seemed to have synthesized new modes (maqams) thoughthey handed down to us with different names; moreover he attempted togenerate different maqams by adding symmetrical notes and four notesscales above to basic eight notes scales. From this perspective, Shirazi can beaccepted as a man of music who made new contributions to the music of hisage
CR  - Arel, H. Sadeddin, Türk Musikisi Nazariyatı Dersleri (nşr. Onur Akdoğu), Kültür  Bakanlığı Yayınları, Ankara 1988.
CR  - Hacı Büke, Alişah b.,  Mukaddimetü’l‐Usûl, İstanbul Ün. Eski Eserler Kütüphanesi,  Farsça Yazmalar, No: 1097.
CR  - el‐Lâzikî,  Muhammed b. Abdülhamid, er‐Risâletü’l‐Fethiyye, (şerh ve thk. el‐Hac  Haşim Muhammed er‐Receb), Kuveyt 1987.
CR  - el‐ Merâğî,  Abdülkadir b. Ğaybî Hafız, Şerh‐i Edvâr (thk. Takî Bîniş), Tahran 1991.
CR  - el‐ Merâğî,  Abdülkadir b. Ğaybî Hafız, Câmi‘u’l‐Elhân (thk. Takî Bîniş), Tahran  1987.
CR  - el‐ Merâğî,  Abdülkadir b. Ğaybî Hafız, Makâsidü’l‐Elhân (thk. Takî Bîniş), Tahran  1977.
CR  - Özkan, İsmail Hakkı, Türk Mûsikîsi Nazariyâtı ve Usûlleri, Ötüken Neşriyat, İstanbul  1984.
CR  - Şerbetli, Azmi, “Kutbüddîn‐i Şîrâzî”, DİA, Diyanet Vakfı Yayınları, C. 26, Ankara  2002, ss. 487‐489.
CR  - Şîrâzî, Kutbüddîn, Dürretü’t‐Tâc li Ğurreti’d‐Dibâc, Köprülü Kütüphanesi Yazmaları, No: 867.
CR  - el‐Urmevî, Safiyyüddin Abdü’l‐Mü’min b. Yusuf b. Fahir, er‐Risaletü’ş‐Şerefiyye fî  Nisbeti’t‐Te’lifiyye  (şerh  ve  thk.  el‐Bahis  el‐Hac  Haşim  Muhammed  erReceb), Dâru’r‐Reşîd, Bağdat 1982.
CR  - Uygun,  Mehmet  Nuri,  Safiyyüddin  Abdulmu’min  Urmevî  ve  “Kitâbu’l‐Edvâr”ı  (Marmara Ün. Sos. Bil. Ens. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul 1996.
UR  - https://doi.org/10.17120/omuifd.43129
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/188781
ER  -