TY - JOUR TT - Hukuki Sorumluluk ve Tazminat Esasları Açısından Deniz Çevresinin Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerle Kirlenmesinde Acil Durumlarda Müdahale ve Zararların Tazmini Esaslarına Dair Kanunun Değerlendirilmesi AU - Demir, İsmail PY - 2016 DA - July DO - 10.21492/inuhfd.239794 JF - İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi JO - InULR PB - İnönü Üniversitesi WT - DergiPark SN - 2146-1082 SP - 239 EP - 325 VL - 2 IS - 1 KW - No. 5312 Act KW - oil KW - noxious items KW - intervention in urgent cases KW - preparedness KW - civil liability KW - compensation KW - compulsory insurance KW - application act KW - 1992 Civil Liability Convention KW - 1992 Fund Convention KW - international conventions KW - pollution of seas N2 - Adından da anlaşılacağı üzere “Deniz Çevresinin Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerle Kirlenmesinde Acil Durumlarda Müdahale ve Zararların Tazmini Esaslarına Dair Kanun”, hem kirlenmeye karşı acil durumlarda müdahale, hem de oluşan zararlar dolayısıyla hukuki sorumluluk ve tazminat esaslarını düzenlemeyi amaçlamaktadır. Çalışmamızda, öncelikle denizlerin gemiler tarafından kirletilmesi sebebiyle hukuki sorumluluğa dair mevzuat ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bilahare, Kanun’un hukuki sorumluluk ve tazminat hükümleri, ayrıntılı olarak incelenmiştir. Kanun’un, 1992 HSS ve 1992 FS’lerinin bir uygulama kanunu olmadığı saptanmıştır. Keza, Kanun, müstakil ve kendine özgü bir hukuki sorumluluk sistemi oluşturmamıştır. Kanun’un asıl hareket noktası ve odağındaki konu, acil müdahale ve hazırlıklı olmadır. Hukuki sorumluluk ve tazminat meselelerinin acil müdahale ile birlikte düzenlenmesi isabetsiz bulunmuştur. İncelememizde Kanun’un uluslararası hukukla uyumlu olmadığı tespit edilmiştir. Ayrıca, Kanun çok sayıda belirsiz hüküm içermektedir ve sistematiği bozuktur. Dolayısıyla, Kanun’un uygulanmasında bir hayli sorun yaşanacağı kuvvetle muhtemeldir. Sonuç olarak Kanun’un kapsamı, acil müdahale ile sınırlı tutulmalı ve denizlerin gemiler tarafından kirletilmesi sebebiyle hukuki sorumluluk ve tazminata dair hükümler Kanun’dan çıkartılmalıdır CR - UNCLOS: The United Nations Convention on the Law of Sea USD: United States dollar vd.: ve devamı Vol.: Volume Y.: Yıl YD: Yargıtay Dergisi HSS: Petrol Kirliliğinden Doğan Zararın Hukuki Sorumluluğu İle İlgili Uluslararası Sözleşme, 1969 CR - FS: Petrol Kirliliği Zararının Tazmini İçin Bir Uluslararası Fonun Kurulması İle İlgili Uluslararası Sözleşme, 1971 CR - Sözleşmesi: Deniz Alacaklarına Karşı Mesuliyetin Sınırlandırılması Hakkında Milletlerarası Sözleşme, 1976 CR - Fonu: 1992 Petrol Kirliliği Zararının Tazmini İçin Bir Uluslararası CR - Fonun Kurulması İle İlgili Uluslararası Sözleşme gereğince kurulan Fon. FS: Petrol Kirliliği Zararının Tazmini İçin Bir Uluslararası Fonun Kurulması İle İlgili Uluslararası Sözleşme, 1992. CR - HSS: Petrol Kirliliğinden Doğan Zararın Hukuki Sorumluluğu İle İlgili Uluslararası Sözleşme, 1992. CR - HNS Sözleşmesi : Tehlikeli ve Zararlı Maddelerin Deniz Yoluyla Taşınmasına İlişkin Zararlardan Sorumluluk ve Tazminata Dair Milletlerarası Sözleşme, 1996 CR - Bunker Sözleşmesi: Bunker Kirliliği Zararlarından Hukuki Sorumluluğa Dair Milletlerarası Sözleşme, 2001 CR - A – Kitap ve Makaleleler Abdullayev, C.: Uluslararası Hukuk Açısından Gemilerden Kaynaklanan Petrol Kirliliği (Yetki – Sorumluluk – Zararın Tazmini), Ankara 2005, s. CR - Abdullahzade, C.: Gemilerden Kaynaklanan Petrol Kirliliği: Türk Hukukundaki Son Gelişmelerin Değerlendirilmesi, AÜHFD 2009, C. 58, CR - S. 4, s. 693 vd. (Anılış: Son Gelişmeler). Algantürk, S. D.: Deniz Sigorta Hukukunda Kulüp Sigortası (Protection and Indemnity Insurance, P&I), İstanbul 2002. CR - Atamer, K.: Türk Ticaret Kanunu Tasarısına Göre Deniz Hukukunda Cebrî İcra, İstanbul 2006. CR - Atamer, K.: “1976 Sınırlı Sorumluluk ve 1992 Petrol Kirliliği CR - Sözleşmelerinin Tatbikatı”na Dair Yasal Düzenleme Taslağı ve Gerekçesi, Ünal Tekinalp’e Armağan, Bilgi Toplumunda Hukuk, C. I, İstanbul 2003, s. 849 vd. CR - Chao, W.: Pollution from the Carriage of Oil by Sea: Liability and Compensation, London 1996. (Anılış: Pollution). CR - Chau, W.: Liability and Compensation for Bunker Pollution, J. Mar. L. & Com. October 2002, Vol. 33, No.:5, s. 553 vd. CR - Çağa, T. – Kender, R.: Deniz Ticareti Hukuku C.I, B.12, İstanbul 2002. CR - Çörtoğlu, S.: Çevrenin Kirletilmesinden Doğan Sorumlulukla Taşınmaz Mülkiyetinin Karşılaştırılması, YD Ocak-Nisan 1986, C.12, S. 1-2, s. 77 vd. Aşkın Kullanılmasından Doğan Sorumluluğun CR - De La Rue, C. – Anderson, C. B.: Shipping and The Environment, Law and Practice, London 1998. CR - Duncan, M.: The Oil Pollution Act of 1990’s Effect on the Shipowners CR - Limitation of Liability Act, U. S. F. Mar. L. J. 1992-1993, Vol. 5, No.: 2, s. 303 vd. CR - Ertaş, Ş.: Çevre Hukuku, İzmir 1997. CR - Gauci, G.: Oil Pollution At Sea: Civil Liability and Compensation for Damage, England, 1997. CR - Günay, B.: The US and International Compensation Regimes for Vessel Source Oil Pollution: A Comparative Study, Prof. Dr. Turgut Kalpsüz’e Armağan, Ankara 2003, s. 391 vd. CR - Güner-Özbek, M.: The Carriage of Dangerous Goods by Sea, Hamburg Studies on Maritime Affairs, Springer – Verlag Berlin Heidelberg 2008. CR - Gürsoy, K. T.: Dava Hakkının Telahuku, AÜHFD 1974, C. XXXI, S. 1- , s. 149 vd. CR - Helvacı, İ.: Çevre Kirletilmesinden Doğan Zararlardan Hukuki Sorumluluk, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 1989. CR - Homan, A. – Steiner, T.: OPA 90’s Impact at Reducing Oil Spills, Marine Policy, July 2008, Vol. 32, Issue 4, s. 711 vd. CR - Ilgın, C.: Bunker Konvansiyonu ve Konvansiyon’un Türkiye Açısından Değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2003. CR - Jacobsen, D. – Yellen, J.: Oil Pollution: The 1984 London Protocols and the AMOCO CADIZ, J. Mar. L. & Com. October 1984, Vol. 15, No.4, s. vd. CR - Jacobsson, M.: The International Conventions on Liability and Compensation for Oil Pollution Damage and The Activities of The International Oil Pollution Compensation Fund, Liability for Damage to The Marine Environment, London 1993. CR - Kara, H.: Uluslararası Sözleşmeler ve Türk Hukuku’na Göre Gemilerin Sebep Olduğu Deniz Kirliliği Zararlarından Hukuki Sorumluluk, İstanbul Karahasan, M. R.: Sorumluluk Hukuku, Kusura Dayanan Sözleşme Dışı Sorumluluk, I. Kitap, İstanbul 1995. CR - Karan, H.: The Process of Revising Liability Limits Under International Maritime Conventions, Prof. Dr. Turgut Kalpsüz’e Armağan, Ankara , s. 429 vd. Kender, R.: Uluslararası Deniz Hukukunda Kirlenme Zararlarından Doğan Sorumluluk İçin Mecburi Sigorta, Milletlererası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, S. 2, Y. 2, 1982, s. 14 vd. (Anılış: Mecburi Sigorta). CR - Kender, R. – Ünan, S. – Aybay, G. – Ilgın, S. – Teoman, O. – Ersoy, E.: Çevre Mevzuatı Açısından Gemilerin Durumu, Deniz Ticaret Odası, Ekim 1990, s. 1 vd. CR - Kim, I.: Ten Years After the Enactment of the Oil Pollution Act of 1990: CR - A Success or a Failure, Marine Policy, May 2002, Vol. 26, Issue 3, s. 197 vd. CR - Kuru, B.: Hukuk Muhakemeleri Usulü, B.6, C.II, İstanbul 2001. CR - Ling, Z.: Compulsory Insurance and Compensation for Bunker Oil Pollution Damage, Springer 2007. CR - Oğuzman, K. – Öz, T.: Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, İstanbul 2000. CR - Omağ, M.: Otomobil Mesuliyet Sigortalarında Zarar Gören Üçüncü Şahsın Sigortacıya Karşı Doğrudan Doğruya Dava Hakkı, İstanbul İktisadi ve Ticari İlimler Dergisi 1973, S. 1, s. 200 vd. CR - Özçayır, Z. O.: Liability for Oil Pollution and Collisions, London – Hong Kong 1998. CR - Özçayır, Z. O.: Limitation of Liability Problems of Oil Pollution, <http.//www.turkishpilots.org/DOCUMENTS/oya ozcayirliability.htm>. Özman, A.: Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi, İstanbul 1984. CR - Özman, A.: Deniz Hukuku I (Kaynaklar-Kişiler-Nesneler-Ulusal Deniz Alanları), Ankara 2006. CR - Sav, Ö.: Akdeniz Deniz Çevresinin Korunması ve Bölgesel Bir Düzenleme Örneği, Ankara 2001. CR - Stephen, J.: The Oil Pollution Act’s Criminal Penalties: On a Collision Course with the Law of the Sea, B. C. Env. Aff. L. Rev., Fall 93, Vol. 21, Issue 1, s. 89 vd. Swanson, S.: OPA 90 + 10: The Oil Pollution Act of 1990 After Ten CR - Years, J. Mar. L. & Com. January 2001, Vol. 32, No.: 1, s. 135 vd. CR - Tandoğan, H.: 2872 Sayılı Çevre Kanununa Göre Çevrenin CR - Kirletilmesinden Doğan Sorumluluk, YD Ocak-Nisan 1986, C. 12, S. 1-2, s. 31 vd. CR - Tekil, F.: Deniz Hukuku, Uluslararası Konvansiyonlar, İstanbul 1987. CR - (Anılış: Uluslararası Konvansiyonlar). Tekil, F.: Deniz Hukuku, B.5, İstanbul 1998. CR - Tütüncü, A.: Gemi Kaynaklı Deniz Kirlenmesinin Önlenmesi, Azaltılması ve Kontrol Altına Alınmasında Devletin Yetkisi, Yenilenmiş B.3, İstanbul 2004. CR - Ulusan, İ.: Çevre Kirlenmesinden Doğan Sorumlulukta Fedakarlığın Denkleştirilmesi İlkesi, YD Ocak-Nisan 1986, C. 12, , S. 1-2, s. 57 vd. CR - Ünan, S.: Gemilerden Sızan veya Bırakılan Hidrokarbonların Yol Açtığı Zararlardan Hukuki Sorumluluk, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Yavuz, C.: Türk Hukukunda Çevre Kirletenlerin Hukuki Sorumluluğu, Hukuk Araştırmaları, C.V, S. 1-3, s. 35 vd. B – Rapor, Tutanak ve İnternet Kaynakları TBMM Tutanak Dergisi: Dönem: 22, C. 76, Yasama Yılı: 3, 66. Birleşim, /3/2005 CR - (http://www.tbmm.gov.tr/tutanak/donem22/yil3/bas/b066m.htm). Perşembe, s. 49 TBMM Tutanak Müdürlüğü: Çevre Komisyonu, Birinci Oturum, Giriş: 30, T. 3.11.2004. CR - The 1992 Fund Secretariat: The International Oil Pollution Compensation CR - Fund 1992, Explanatory Note, August 2002. LEG/CONF. 6/66, May 25, 1984. LEG/CONF. 6/67, May 25, 1984. LEG/CONF.10/DC.2, May 2, 1996. LEG/CONF.10/DC.3, May 2, 1996. LEG/CONF. 12/19, March 27, 2001. LEG/CONF. 17/10, May 4, 2010. CR - LEG 82/12, November 6, 2000, Annex 2 Resolution Leg.1 (82). CR - LEG 82/12, November 6, 2000, Annex 3 Resolution Leg.2 (82). FUND/A. 6/4/1, September 14, 2001. FUND/EXC.6/5, February 15, 2000. CR - ˂http://www.imo.org/About/Conventions/StatusOfConventions/Documen ts/Status%20-%202010.pdf> www.Kazanci.com.tr/khoz/belediye/files/3hd-1997-458.htm> UR - https://doi.org/10.21492/inuhfd.239794 L1 - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/208251 ER -