TY - JOUR TT - MHALLEMÎ LEHÇESİNDE KULLANILAN ATASÖZÜ VE DEYİMLERİN FASİH ARAPÇADA KULLANILAN ATASÖZÜ VE DEYİMLERLE MUKAYESESİ AU - Acat, Yaşar PY - 2016 DA - November JF - Şarkiyat PB - Şarkiyat Araştırmaları Derneği WT - DergiPark SN - 1308-9633 SP - 694 EP - 724 VL - 8 IS - 2 KW - Mhallemi KW - Atasözü KW - Mardin KW - Arapça KW - Lehçe N2 - Atasözlerimilletlerin yaşayışlarını, tecrübelerini, deneyimlerini ve dünya görüşleriniyansıtan son derece önemli kaynaklardır. Ülkemizin değişik bölgelerindekonuşulmakta olan Arapça lehçeler ve buna bağlı olarak gelişen sözlü kültürelmiras henüz tam anlamıyla gün yüzüne çıkarılabilmiş değildir. Bu bağlamdaMidyat ve çevresinde konuşulan ve Arapçanın çok köklü bir lehçesi olarakdüşünülen Mhallemi lehçesi hala araştırılmaya değer birçok konuyu ihtivaetmektedir. Özellikle bu kadim coğrafyada kullanılan atasözü, deyim ve ölçülüsözün kayda geçirilmediği ve bu yüzden yok olmayla karşı karşıya bulunduğu birgerçektir. Çünkü atasözleri, ait oldukları milletlerin sosyokültürel yapısınınoluşum ve gelişim süreçleri hakkında bizlere ipuçları verdiği gibi geçmiş ilebugün arasında da bir kültür köprüsü durumundadır. Dolayısıyla belli birbölgeye has olarak kullanılan sözlü kültürün asıl olarak nitelenen evrenseltarafıyla da sağlam bir bağlantısı vardır.Lehçe ve şive farklılıklarıyla Anadolu Arapçası üzerine yapılançalışmalar ülkemizde yakın bir tarihte başlamıştır. Bu çalışmamızda, Midyat veçevresinde hala canlı bir şekilde kullanılan atasözü ve deyimlerin fasih Arapçaile mukayesesini yapacak, benzer ve farklı özellikleri göz önünde bulundurarakbirkaç kategoride ele almaya çalışacağız. Buna göre söz konusu bölgedekullanılan atasözü ve deyimlerin, fasih Arapça ile karşılaştırılarak sınıflandırılmasıyapılacaktır. Böylece Mhallemî kültürüne ait bu sözlü kültürün asıl konumundabulunan kitabî Arapça ile de çok kuvvetli bir bağ teşkil ettiği ortayaçıkarılacaktır.     CR - Aclûnî, İsmail b. Muhammed b. Abdulhâdî, el-Cirâhî, Keşfu’l-Hafâ ve Muzîlu’l-İlbâs, Daru Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1418/1997. CR - el-Askerî, Ebû Hilâl, Kitâbü Cemhereti’l-Emsâl, (thk. Muhammed Ebü’l-Fadl İbrahim, Abdü’l-Mecid Katamiş, Dârü’l-Cîl-Dâru’l-Fikr, Beyrut, 1408/1988. CR - el-Cevherî, İsmâil b. Hammâd, es-Sıhâh Tâcu’l-Luğa ve Sıhâhu’l-Arabiyye, Suûd, 1402/1982 CR - el-Fîrûzâbâdî, Muhammed b. Yakûb, el-Kâmûsu’l-Muhît, Dâru’l-Fikr, Beyrut, 1415/1995. CR - el-İsbahânî, Ebu’ş-Şeyh, Kitâbu’l-Emsâl fi’l-Hâdîsi’n-Nebevî (thk. Abdulali Abdulhamid), ed-Dâru’s-Selefiyye, Bombay, Hind, 1408/1987. CR - el-Meydânî, Ebu’l-Fadl, Ahmed b. Muhammed b. Ahmed el-Meydânî, en-Nisâbûrî, Mecma‘u’l-Emsâl, (haz. Kusay el-Hüseyin), Trablus, 1990. CR - el-Meydânî, Ebu’l-Fadl, Ahmed b. Muhammed b. Ahmed el-Meydânî, en-Nisâbûrî, Mecma‘u’l-Emsâl, (thk. Muhammed Ebu’l-Fazl İbrahim), Kahire, 1979 CR - ez-Zebîdî, Muhammed Murtaza, el-Hüseynî el-Vâsitî el-Hanefî, Tâcu’l- ‘Ârûs min Cevâhiri’l-Kâmus, Dâru’l-Fikr, Beyrut, 1414/1994 CR - ez-Zemahşerî, Ebu’l-Kâsım Cârullah Mahmûd b. Umer, el-Mustaksâ fî Emsâli’l-l ‘Arab, Dâru’l-Kütüb, Beyrût, 1397/1977 CR - İbn Manzûr, Ebü’l-Fadl, Cemalüddîn Muhammed, Lisânu’l-‘Arab, Dar Sâdir, Beyrut, 1410/1990. CR - Kitâbu’l-Emsâl, Matbaatu Meclisi Dâireti’l-Me‘ârifi’l-Osmâniyye, Mektebetü’l-Müsennâ, Haydarabad, 1351h. CR - Mütercim Ahmed Âsım Efendi, el-Okyânûsu’l-Basît fî Tercemeti’l-Kâmûsi’l-Muhît, Cemal Efendi Matbaası, İstanbul, 1305. CR - Teysîr el-Kiylânî, Mu‘cemu’l-Emsâl el-Mukârene, Mektebetü Lübnân, Lübnân, 1991. UR - https://dergipark.org.tr/tr/pub/sarkiat/issue//284453 L1 - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/266606 ER -