TY  - JOUR
TT  - Doğu Karadeniz Bölgesi’nden avlanan deniz salyangozunun (Rapana venosa Valenciennes, 1846) et verimi ve besin kompozisyonundaki mevsimsel değişim
AU  - Koral, Serkan
AU  - Kıran, Altan
PY  - 2017
DA  - February
DO  - 10.12714/egejfas.2017.34.1.07
JF  - Ege Journal of Fisheries and Aquatic Sciences
JO  - EgeJFAS
PB  - Ege Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 2148-3140
SP  - 47
EP  - 56
VL  - 34
IS  - 1
KW  - Sea snail
KW  - Rapana venosa
KW  - meat yield
KW  - fatty acid composition
KW  - Black Sea
N2  - Bu çalışmada DoğuKaradeniz Bölgesinde ticari olarak avcılığı yapılan deniz salyangozunun (Rapana venosa) mevsime bağlı olarak etverimi, besin ve yağ asidi kompozisyonundaki değişimler incelenmiştir. Giresun,Trabzon, Rize ve Artvin illerindeki toplam 12 istasyondan tüplü ve serbestdalış yöntemi ile örneklemeler yapılmıştır. Deniz salyangozlarının % net etverimleri yaz ve sonbahar mevsimlerinde ilkbahar ve kış mevsimlerine göre dahayüksek tespit edilmiştir. Dört mevsimin genel ortalaması ise % 19,50 olaraksaptanmıştır. Biyokimyasal parametrelerden % kuru madde, % ham kül, % hamprotein ve % ham yağ miktarı mevsimlere ve istasyonlara bağlı olarakdeğişiklikler göstermekle beraber mevsimlere göre elde edilen minimum vemaksimum değerler sırasıyla % 23,87-25,36, % 2,23-2,35, % 15,36-17,16, %0,46-0,73 olarak bulunmuştur. Doymuş yağ asitleri grubundaki mevsimselortalamalarda palmitik (C16:0) ve stearik asit (C18:0) değerleri en düşükoranda yaz mevsiminde en yüksek oranda ise kış mevsiminde tespit edilmiştir.Toplam doymuş yağ asitlerindeki (ΣDYA) mevsimsel değişimin istatistiki açıdanönemli (p>0.05) olmadığı gözlenmiştir. Toplam tekli doymamış yağ asidi(ΣTDYA) miktarları 30,45 mg/100g ile 54,84 mg/100g arasında değişim göstermişolup yaz ve ilkbahar mevsimlerinde bulunan değerler diğer mevsimlerden eldeedilen değerler ile karşılaştırdığında farkın önemli (p<0.05) olduğu tespitedilmiştir. Yağ asidi grupları arasında en yüksek miktar 119,05 mg/100g değeriile ÇDYA grubunda bulunmuştur. Bu grupta en yüksek miktarlar arişidonik(C20:4n6), eikosapentaenoik (C20:5n3), dokosahegzaenoik (C22:6n3) asitlerdetespit edilmiştir. Yaz ve sonbahar mevsimlerinde EPA ve DHA miktarlarındakideğişim istatistiki açıdan diğer mevsimlerle karşılaştırıldığında farkın önemli(p<0,05) olduğu bulunmuştur. Toplam EPA+DHA miktarı ise 27,40 ile 93,42mg/100g arasında olup Σn6/Σn3 oranı ise 1,10 ile 0,90 arasında değişmiştir.Çalışma neticesinde Doğu Karadeniz Bölgesindeki deniz salyangozunun besin kompozisyonuüzerine istasyonlar arası farklılığın ve mevsimsel değişimlerin etkileri olduğubelirlenmiştir.
CR  - AOAC (1990). Official methods of analysis (15th ed.) Williams S. (ed). Association of Official Analytical Chemists, Washington, USA.
CR  - Arslan, G. (2009). Farklı işleme tekniklerinin deniz salyangozunun (Rapana venosa, Valenciennes, 1846) besin bileşimi üzerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, Türkiye, 125s.
CR  - Atasaral, Ş. (2005). Akdeniz midyesi'nin (Mytilus galloprovincialis, Lam., 1819) Doğu Karadeniz'de yetiştiricilik potansiyelinin irdelenmesi: Larva yerleşimi ve büyüme özellikleri, Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon, Türkiye, 68 s.
CR  - Bilecik, N. (1990). Deniz salyangozu “R. venosa’nın Türkiye’nin Karadeniz Sahillerin Dağılışı ve Karadeniz Balıkçılığına Etkisi. TOKB Bodrum Su Ürünleri Araştırma Enstitüsü Yayınları.
CR  - Carpene, E., Serra, R., Manera, M. & Isani, G. (1999). Seasonal changes of zinc, copper, and iron in gilthead sea bream (Sparus aurata) fed fortified diets. Biological Trace Element Research, 69(2), 121-139.	                               doi: 10.1007/Bf02783864
CR  - Ciuhcin, V.D. (1984). Ecology of the Gastropod Molluscs of the Black Sea. Academy of Sciences of the USSR, Kiev Naukova Dumka.
CR  - Çelik, M.Y., Çulha, S.T., Çulha, M., Yıldız, H., Acarlı, S., Celik, İ. & Çelik, P. (2014). Comparative study on biochemical composition of some edible marine molluscs at Çanakkale coasts, Turkey. Indian Journal of Geo-Marine Sciences, 43(4): 601-606.
CR  - Düzgüneş, E., Ünsal, S. & Feyzioğlu, M. (1992). Doğu Karadeniz’deki deniz salyangozu Rapana thomasiana Gross., 1861 Stoklarının Tahmini, Proje Raporu; Proje No: DEBAG 143/6, KTÜ, Sürmene Deniz Bilimleri Fakültesi, Trabzon.
CR  - Düzgüneş, E., Sağlam, H., Feyzioğlu, A.M. & Şahin, C. (1996). Doğu Karadeniz’de deniz salyangozu (Rapana thomasiana)’nun bazı üreme özelliklerinin belirlenmesi, XIII. Ulusal Biyoloji Kongresi 1996 (351-359 s), İstanbul, Türkiye: Özet Kitapçığı.
CR  - Genç, G. (1987). Karadeniz’deki deniz salyangozlarının (Rapana venosa val, 1846) biyolojisi, et verimi ve etin kimyasal yapısı. Yüksek Lisans Tezi. Ondokuzmayıs Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun, Türkiye, 102 s.
CR  - Gökçe, M.A., Tasbozan, O., Çelik, M. & Tabakoglu, S.S. (2004). Seasonal variations in proximate and fatty acid compositions of female ommon sole (Solea solea). Food Chemistry, 88: 419-423. 	 doi: 10.4194/1303-2712-v13_4_06
CR  - Güner, S., Dincer, B., Alemdag, N., Colak, A. & Tüfekci, M. (1998). Proximate composition and selected mineral content of commercially important fish species from the Black Sea. Journal of the Science of Food and Agriculture, 78: 337-342. doi:10.1002/(SICI)1097
CR  - Kolsarıcı, N. & Ertaş, H.A. (1989). Karadeniz’de avlanan deniz salyangozu (Raphana tomasiana crosse)’nun kimyasal bileşimi üzerine araştırma. Gıda, 14(2): 67-69.
CR  - Merdzhanova, A., Dobreva, D.A., Stancheva, M. & Makedonski, L. (2014). Fat soluble vitamins and fatty acid composition of wild black sea mussel, rapana and shrimp. Ovidius University Annals of Chemistry, 25(1): 15-23. doi: 10.2478/auoc-2014-0003
CR  - Özgür, N. (2005). Kurbağa (Rana spp.) bacağının füme olarak değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, Türkiye, 156 s.
CR  - Prodanov, K., Konsulova, T. & Tadorova, V. (1995). Growth rate of Rapana thomasiana (Gastrapoda) along Bulgarian Black Sea coast. XXXIV Congress of CIESM 1995, Malta.
CR  - Sağlam, H., Düzgüneş, E., Kutlu, S., Dağtekin, M., Başçınar, N.S., Selen, H. & Şahin, A. (2008). Deniz Salyangozu Avcılığında Direce Alternatif Farklı Tuzak Modellerinin Geliştirilmesi. Su Ürünleri Merkez Araştırma Enstitü Müdürlüğü Proje Raporu, Trabzon, 94 s.
CR  - Sokal, R.R. & Rohlf, F.J. (1987). Introduction to biostatistics. 2nd ed., W.H. Freeman and Company, New York, USA.
CR  - Sümbüloğlu, K. & Sümbüloğlu, V. (2000). Biyoistatistik, Hatiboğlu Yayınları, Ankara.
CR  - Tufan, B.,  Koral,  S. & Köse, S. (2011). Changes during fishing season in the fat content and fatty acid profile of edible muscle, liver and gonads of anchovy (Engraulis encrasicolus) caught in the Turkish Black Sea. International Journal of Food Science and Technology, 46(4): 800-810. doi: 10.1111/j.1365-2621.2011.02562.x
CR  - Tufan B., Koral S. & Kose, S. (2013). The variations in proximate chemical composition and fatty acid profile in different parts of the thornback ray (Raja clavata) caught from Black Sea, Turkey, Journal of Aquatic Food Product Technology, 22: 83-95. doi: /10.1080/10498850.2011.625593
CR  - TUİK, 2014. Su ürünleri istatistikleri, Türkiye İstatistik Kurumu, Ankara.
CR  - Weihrauch, J.L., Posati, L.P., Anderson, B.A. & Exler, J. (1975). Lipid conversion factors for calculating fatty acid contents of foods. Journal of the American Chemists’ Society, 54: 36-40.
UR  - https://doi.org/10.12714/egejfas.2017.34.1.07
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/277341
ER  -