TY - JOUR TT - BANU ÇİÇEK'TEN GÜLCEMAL'E ALP KADIN TİPİNİN İZLERİ AU - Koç, Yasemin PY - 2017 DA - May JF - Littera Turca Journal of Turkish Language and Literature PB - Bahir SELÇUK WT - DergiPark SN - 2149-892X SP - 147 EP - 154 VL - 3 IS - 2 KW - Dede Korkut Kitabı KW - Banu Çiçek KW - İsmail Gaspıralı KW - Arslan Kız N2 - Türkçeninen değerli yazılı metinlerinden birisi olan ve on beşinci yüzyılın ortalarındatespit edilen Dede Korkut Kitabı'nın içeriğindeki anlatılar tüm yönleriyledönemi ve bu dönemin sosyo-kültürel yapısını kavrayabilmek için oldukçaelverişlidirler. Anlatılarda karşılaştığımız tipler de bu yüzden dikkatçekicidir. Türklerin yüzyıllar boyunca ürettikleri yazılı ve sözlüanlatılarında sıkça karşımıza çıkan alp tipine Dede Korkut Kitabı'nda da rastlarız.Anlatılarda yer alan Banu Çiçek adlı karakter de Dede Korkut Kitabı'ndaki alptipi kadının belirgin bir örneğidir. Erken modernleşme döneminde toplumuna öncülükeden bir fikir adamı olan İsmail Gaspıralı'nın 1800'lerin sonunda kaleme aldığıArslan Kız adlı hikâyesindeki Gülcemal de alp tipi kadının izlerini taşıyan birkarakter olarak karşımıza çıkar. Milletin asırlarca ortak bir kültürün,belleğin ve değerlerin etrafında toplandığının göstergelerinden birisi debirbirinin izini takip eden ve benzer özellikleri tekrarlayan bu tiplerdir. Buçalışmada iki farklı dönemde üretilmiş iki ayrı metnin -"Kam Pürenün Oğlı Bamsı Beyrek Boyı" ve"Arslan Kız"- kadın karakterleri eksene alınarak anahatlarıyla Türk kültüründeki alp kadın tipinin izleri tespit edilmiştir vekarşılaştırılmıştır. CR - AÇA, Mehmet (2000). "Türk Destancılık Geleneğine Bütüncül Yaklaşabilme ve Alp Kavramı Üzerine Bazı Yeni Yaklaşım Denemeleri" Milli Folklor. S.48. s.5-17 CR - AKYÜZ, Çiğdem (2010). "Manas Destanı'nda Alp Kadın Tipi". Mukaddime. S.1. s. 169-180. CR - ASSMAN, Jan (2015). Kültürel Bellek: Eski Yüksek Kültürlerde Yazı, Hatırlama ve Politik Kimlik. (Çev. Ayşe Tekin), İstanbul: Ayrıntı Yayınları. CR - ERGİN, Muharrem (2011). Dede Korkut Kitabı. Ankara: TDK Yayınları CR - GASPIRALI, İsmail (2014). Seçilmiş Eserleri-1: Roman ve Hikayeleri. hzl. Yavuz Akpınar. İstanbul: Ötüken Neşriyat CR - İNAN, Abdülkadir (1992). Manas Destanı, İstanbul: MEB Yayınevi. CR - KAPLAN, Mehmet (1991). Türk Edebiyatı Üzerine Araştırmalar-3: Tip Tahlilleri. İstanbul: Dergah Yayınları CR - KAPLAN, Mehmet (2002). “Dede Korkut Kitabında Kadın”, Türk Edebiyatı Üzerine Araştırmalar-1, İstanbul: Dergah Yayınları. CR - KOÇ, Yasemin (2015). İsmail Gaspıralı'nın Eserlerinde Kadın Tipleri Bağlamında Annelik Rolleri. Gazi Üniversitesi 3. Genç Akademisyenler Sempozyumu Bildiri Kitabı. Ankara. s. 511-529. CR - KOÇ, Yasemin (2016). "Toplumsal Cinsiyet Rollerini Ters Yüz Eden Metinler Olarak "Kadınlar Ülkesi" ve "Tersine Dünya" Üzerinden Türk Dünyasında Kadın Algısını Okumak", Türk Dünyasında Kadın Algısı, CBÜ Atatürk İlke ve İnkılapları Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları, C. 2, s. 569-576. CR - KOÇAK, Kürşat (2012). "Bozkır Kültüründe Alp Karakterinin Ortaya Çıkışındaki Türk Geleneklerinin Etkisi", NEÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S. 1, s.125-135. CR - KÖPRÜLÜ, Fuad (1978). "Alp", İslam Ansiklopedisi, C. 1, Milli Eğitim Yayınları, İstanbul. s.379-384. CR - SAÇKESEN, Ahmet (2007). "Er Tabıldı Destanında Kadın Tipler", Turkish Studies, Volume 2/3, s. 489-495. CR - SEVER, Mustafa (2011). "Köroğlu Destanı'nda Kahraman ve Karşı Kahraman Tipleri". Akademik Bakış. S. 8. s. 8-12. CR - ŞAHİN, Halil İbrahim (2012), "Türk Destanlarındaki Aile Algısı Üzerine Bir Değerlendirme", Karadeniz Araştırmaları, S. 33, s. 117-138. UR - https://dergipark.org.tr/tr/pub/littera/issue//300743 L1 - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/307714 ER -