TY - JOUR T1 - Terme Yöresi alüviyal arazilerde yetiştirilen çeltiğin bazı fiziko-kimyasal toprak özellikleriyle besin element kapsamı arasındaki ilişkiler TT - The Relationships Between Some Physico-chemical Properties and Nutrient Element Content of Paddy raised on Alluvial Land in Terme Region AU - Horuz, Ayhan AU - Dengiz, Orhan PY - 2018 DA - February Y2 - 2017 DO - 10.7161/omuanajas.310249 JF - Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi JO - ANAJAS PB - Ondokuz Mayıs Üniversitesi WT - DergiPark SN - 1308-8750 SP - 58 EP - 67 VL - 33 IS - 1 LA - tr AB - Çeltik bölgede ekonomik değere sahipürünlerin başında gelmektedir. Çeltikten optimum verimin alınabilmesi için herşeyin başında arazinin toprak özellikleri ve besin kapsamının çok iyi bilinmesigerekir. Aksi takdirde ciddi verim kayıplarının yaşanması kaçınılmazdır. Buçalışmanın amacı Samsun ili Terme yöresinde çeltik yetiştirilen alüviyalarazilerde yayılım gösteren toprakların fiziko kimyasal özellikleri ve besinelement kapsamı arasındaki ilişkileri belirlemektir. Çalışma alanından alınan64 toprak örneği analiz sonuçlarına göre değerlendirilmiş ve istatistikselolarak yorumlanmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, toprakların kil kapsamı%19.8-67.7; silt kapsamı %14.5-32.0; kum kapsamı %1.7-65.7; organik madde %0.63-4.87; tuz içeriği 0.08-1.66 dS/m; pH 5.16-7.45 ve kireç % 0.58-1.94;arasında değişmiştir. Besin element kapsamı bakımından ise, yarayışlı fosfor(P) 5.30-46.90 ppm; alınabilir potasyum (K) 45.0-635.0 ppm; yarayışlı demir(Fe) 5.03-212.30 ppm; mangan (Mn) 6.11-91.32 ppm; çinko (Zn) 0.03-1.36 ppm;bakır (Cu) 3.83-15.90 ppm ve bor (B) 0.02-1.24 ppm arasında değişmiştir. Topraközellikleri ve besin element kapsamı arasındaki ilişkilere göre, topraklarınkil kapsamı ile silt ve kum kapsamı arasında negatif, organik madde (OM) ve Mnkapsamı arasında ise negatif; kum kapsamı ile OM ve Mn kapsamı arasındanegatif; OM ile Cu kapsamı arasında pozitif; tuz içeriği ile K kapsamı arasındapozitif; pH ile P, K ve Cu kapsamı arasında pozitif, Mn kapsamı arasındanegatif önemli ilişkiler elde edilmiştir.P kapsamı ile K, Zn ve Cu kapsamı arasında; K kapsamı ile Zn ve Cukapsamı arasında önemli pozitif ilişkiler elde edilmiştir. Sonuç olarak yöreçeltik topraklarının organik maddece zenginleştirilmesi, tuzluluk seviyesinedikkat edilerek P, K, Zn ve B içeren gübrelerin verilmesi önerilmiştir. Ayrıcatoprakların büyük bir çoğunluğunun nispeten düşük pH’ya sahip olması nedeni ileileride oluşabilecek muhtemel Fe ve Mn toksitesine karşı kireç uygulamasıtavsiye edilmiştir. KW - Çeltik toprağı KW - alüviyal arazi KW - fiziko kimyasal özellik KW - Besin element kapsamı N2 - The rice is one of the mostimportant yields, which has valuable income for regional economy. In order toobtain optimum yield from rice cultivation, it should be known soil propertiesand nutrition content of land in which rice has been grown. Otherwise, it canbe faced with deprivation of yield due to misuse or applications for rice landmanagement. The objective of this study was to determine relationships betweenphysic-chemical properties of soil located on alluvial lands and nutrientelements in Terme district of Samsun province. For this purpose, 64 soilsamples collected from the study area was statistically evaluate. The clay,silt and sand content of soils varied between 19.8-67.7%, 14.5-32.0% and1.7-65.7%, respectively. In addition,organic matter, salt, pH and lime content were found as 0,63-4,87%, 0.8-1.66dS/m, 5.16-7.45 and 0.58-1.94, respectively. Moreover, micro and micro nutrientelement contents were determined as 5.30-46.90 ppm, 45.0-635.0 ppm, 5.03-212.30ppm, 6.11-91.32 ppm, 0.03-1.36 ppm, 3.83-15.90 ppm and 0.02-1.24 ppm foravailable P, exchangeable K, available Fe, Mn, Zn, Cu and B, respectively. Itwas found that there were significantly important relationships between claycontent of soils and silt, sand, organic matter and Mn contents. Besides, thereare significant relationships between sand and OM, and Mn content. Anothersignificant relation was also determined between OM and Cu content. Othersignificant relations are between salt and K content; between pH and P, K, Mnand Cu contents, and between P content and K, Zn, Cu content and between Kcontent and Zn, Cu content. Consequently, it should be given some suggestionssuch as application of fertilizers including P, K, Zn and B by taking intoconsideration of salinity level of soils and enrichment of organic matter inthe paddy fields. Also, it was recommended to apply lime against potential Feand Mn toxicity that may occur in the future, due to the fact that a largemajority of soils have low pH values. CR - Abdollahi, M., Eshghi, S., Tafazoli, E., 2010. Interaction of Paclobutrazol, Boron and Zinc on vegetative growth, yield and fruit quality of strawberry (Fragaria × Ananassa Duch. Cv. Selva). J. Biol. Environ. Sci. 4(11). P: 67-75. CR - Akça, M.O., Türkmen, F., Taşkın, M.B., Soba, M.R., Öztürk, H.B., 2015. Ankara Üniversitesi Kalecik Araştırma ve Uygulama Çiftliği topraklarının verimlilik durumlarının incelenmesi. Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Dergisi 3 (2): 54 – 63. CR - Aktaş, M., 1994, Bitki Besleme ve Toprak Verimlili ğ i, Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yayı ları No: 1361 Ders Kitabı, 395 s. CR - Anonymous, 1990. FAO. Micronutrient. Assessment at the Country Level: An International Study.FAO Soil Bulletin by Mikko Sillanpaa. Rome. CR - Atalay, İ. Z., 1987. Gediz havzası alüvyal topraklarının besin elementi durumu ve bunların bazı toprak özellikleri ile ilişkileri. Ege Üniv. Zir. Fak.Derg., 24(1): 61-74. CR - Atalay, İ.Z., 1988. Gediz havzası rendzina topraklarının besin elementi durumu ve bunların bazı toprak özellikleri ile ilişkileri. Ege Üniv. Zir. Fak. Derg., 25 (2): 173-184. CR - Baker, A.J.M., Walker, P.L., 1989. Physiological responses of plant to heavy metals and the quantificetion of tolerance and toxicity. Chem. Speciation Bioavail. 1:7-17. CR - Başar. H., 2001. Bursa İli topraklarının verimlilik durumlarının toprak analizleri ile incelenmesi. Uludağ Ünv. Zir. Fak. Derg., 15: 69-83. CR - Bouyoucos,G.J., 1951. A Recalibration of the Hydrometer Method for Making Mechanical Analysis of Soil. Agr. J. 43:439. CR - Bremner, J.M., Mulvaney, C.S., 1982. Nitrogen-Total. In: A.L. Page, R.H. Miller (Eds). Methods of Soil Analysis. Part 2. 2nd ed. Agron. Monogr. 9. ASA and SSSA, Madison, WI, pp: 595-624. CR - Çakmak, İ., Torun, B., Erenoğlu, B., Kalaycı, M., Yılmaz, A., Ekiz, H., Barun, H., 1996. Türkiye’de toprak ve bitkilerde çinko eksikliği ve bitkilerin çinko eksikliğine dayanıklılık mekanizmaları.Tr. Journal of Agriculture and Forestry, (20):13- 23. CR - Çimrin, K.M., Boysan, S., 2006. Van yöresi tarım topraklarının besin elementi durumları ve bunların bazı toprak özellikleriyle ilişkileri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi 16: 105-111. CR - De Vos, C.H.R., Schat, H., De Wall, M.A.M., Vooijs, R., Ernst, W.H.O., 1991. Increased resistance to copper-induced damage of root cell plasmalemma in copper tolerant Silene-cucubalus. Physiol. Plant. 82: 525-528. CR - Düzgüneş, O., Kesici, T., Kavuncu, O., Gürbüz, F., 1987. Araştırma ve Deneme Metotları (İstatistik Metotları-II). Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, 381s., Ankara. CR - Eyüpoğlu, F., Kurucu, N., Talaz, S., 1996. Türkiye Topraklarının Bitkiye Yarayışlı Bazı Mikroelementler (Fe, Cu, Zn, Mn) Bakımından Genel Durumu. T.C. Başbakanlık Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, 72 s. Ankara. CR - Eyüpoğlu, F., 1999. Türkiye Topraklarının Verimlilik Durumları. T.C. Başbakanlık Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü Yayınları. Genel Yayın No: 220, Teknik Yayın No: T-67, Ankara, 122 s. CR - Fawzi, A.F.A., El-Fouly, M.M., 1980. Soil and Leaf Analysis of Potassium in Different Areas in Different areas in Egypt. Editor A. Saurat and M.M. El Fouly. Role of Potassium in Crop Production. IPI, Bern, pp. 73-80. CR - Follet, R.H., 1969. Zn. Fe. Mn and Cu in Colorado Soils. PhD. Dissertation. Colo. State Univ. CR - Horuz, A., Korkmaz, A., 2000. Determination of nutrient status in hazelnut leaves sampled from Terme and Ünye regions. Proceedings of International Symposium on Desertification. 13-17 June, Konya - Turkey p. 465-470. CR - Horuz, A., 1996. Terme Ünye Fındık Bahçesi Topraklarının Besin Element Durumu ve Bunların Bazı Toprak Özellikleriyle Olan İlişkileri. OMU Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 118 s. Samsun. CR - Jackson, M.L., 1967. Soil Chemical Analysis.Prentice Hall of Englewood cliffs, New Jersey, USA. John, M.K., Chuah, H.H., Neufeld, J.H., 1975. Application of improved azomethine-H method to the determination of boron in soils and plants. Analytical letters 8: 559-568. CR - Kacar, B., 1970. Estimation of plant available phosphorus by the combination of different H2SO4 and NH4F concentration in the Çukurova soils. Annales de L’Universite D’Ankara. Tome X, pp. 103-131. Ankara. Kacar, B., 1997. Gübre Bilgisi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No: 1490. Ders Kitabı No: 449. Ankara. CR - Kacar, B., Arat, A., 1973. Gediz Ovası topraklarında faydalanılabilir azot miktarlarının tayininde kullanılacak metodlar üzerinde bir araştırma. TÜBİTAK IV. Bilim Kongresi, 1-16, Ankara. CR - Kacar, B., Katkat, A.V., Öztürk, Ş., 2006. Bitki Fizyolojisi (2. Baskı), Nobel Yayınları, 563 s. Ankara. CR - Kacar, B., Katkat, V. 2009. Bitki Besleme. Nobel Yayıncılık, s. 645, Ankara. CR - Karaçal, İ., Çimrin, K.M., 1997. Yüzüncü Yıl Üniversitesi kampüs alanı toprak profillerinin Zn durumu ve bu elementin bazı toprak özellikleri ile ilişkileri. I. Ulusal Çinko Kongresi, 12-16 Mayıs, Eskişehir, 123-130. CR - Karaman, M.R., Brohi, A.R., Müftüoğlu, N.M., Öztaş, T., Zengin, M., 2012. Sürdürülebilir toprak verimliliği, Koyulhisar Ziraat Odası Kültür Yayınları, 390 s., Tokat. CR - Lindsay, W.L., Norvell, W.A., 1978. Development of a DTPA Test for Zinc, Iron, Manganese and Copper. J. Soil Sci. Am. 42: 421-428. CR - Nelson, W.L., Mehlich, A., Winters, E., 1953. The development, evaluation, and use of soil tests for phosphorus availability. Agronomy 4: 153-188. CR - Olsen, S.R., Sommers, L.E., 1982. Phosphorus. p. 403–430. In A.L Page et al. (ed.) Methods of soil analysis. Part 2. 2nd ed. Agron Monogr. 9. ASA and SSSA, Madison, WI CR - Olsen, S.R.,. Cole, C.V., Watanabe, F.S., Dean, L.A., 1954. Estimation of available phosphorus in soils by extraction with sodium bicarbonate. U.S. Dep. of Agric. Circ.p. 939. CR - Rodriguez,, J.B., Peterson, G.A., Westfell, D.G., 1989. Calibration of Nitrogen and Phosohorus Soil Test with Yield of Prosa Millet. Soil science society America J., 53: 1737-1741. CR - Soil Survey Laboratory, 1992. Procedures for collecting soil samples and methods of analysis for soil survey. Soil Surv. Invest. Rep. I. U.S. Gov. Print. Office, Washington D.C. USA. CR - Soil Survey Staff, 1993. Soil Survey Manuel. USDA Handbook No:18, Washington, USA. CR - Suarez, D.L., Vaughan, P.J., 2001. FAO-Salinity Laboratory SWS Model. Research Report No. 147, 1-79. CR - Taban, S., Çıkılı, Y., Cebeci, F., Taban, N., Sezer, S.M., 2004. Taşköprü yöresinde sarımsak tarımı yapılan toprakların verimlilik durumu ve potansiyel beslenme problemlerinin ortaya konulması. Tarım Bilimleri Dergisi, 10(3):297-304. CR - Turan, M., Horuz, A., 2012. Bitki Besleme. 3. Kısım: Bitki Beslemenin Temel Esasları. (Ed:Karaman, M.R.), Pelin Ofset Yayıncılık, s. 123-347, Ankara. CR - Turan, M.A., Katkat, A.V., Özsoy, G., Taban, S., 2010. Bursa ili alüviyal tarım topraklarının verimlilik durumları ve potansiyel beslenme sorunlarının belirlenmesi. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 24(1): 115-130. CR - Viets, F.G., Lindsay, W.L., 1973. Testing Soils for Zinc. Copper. Manganese and Iron. Soil Soc. Of Amer. Inc. Madison Wisconcin USA. 153-172 CR - Wolf, B., 1971. He determination of boron in soils extracts, plant materials, composts, manures, water and nutrient solution. Soil Science and Plant Analysis, 2(5):363-374. CR - Zengin, M., Çetin, Ü., Ersoy, İ., Özaytekin, H.H., 2003. Beyşehir Yöresi Tarım Topraklarının Verimlilik Durumlarının Belirlenmesi. SÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 17(31): 24-30. UR - https://doi.org/10.7161/omuanajas.310249 L1 - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/424853 ER -