TY  - JOUR
TT  - 1912 YILINDAKİ AVUSTURYA-MACARİSTAN POLİTİKA-SINDA ARNAVUTLUK
AU  - Ahmeti, Vulnet
AU  - Ramadani, Fehari
AU  - Süleyman, Baki
PY  - 2012
DA  - December
JF  - Balkan Araştırmaları Dergisi
JO  - BAD
PB  - Emin Yayınları
WT  - DergiPark
SN  - 1309-5188
SP  - 97
EP  - 117
VL  - 3
IS  - 2
KW  - Austro-Hungary
KW  - Albania
KW  - Vienna
N2  - XX. asrın başlarında Avrupalı büyükgüçlerden Arnavut meselesine en ilgili olan devlet Avusturya-Macaristan’dı.Viyana politikası Balkan Yarımadası’ndaki bilhassa Arnavutluk’taki siyasigelişmelerle yakından ilgiliydi. Bu ilgi yalnız coğrafi yakınlık ya da onunGüneydoğu Avrupa’ya olan stratejik pozisyonundan kaynaklanmıyor aynı zamandaViyana hükümetinin Adriyatik denizinin doğu tarafında serbest hareket etmeniyeti ve çıkarlardan da ileri geliyordu.Prusya’yla Alman dünyasına nüfuz etmesavaşını kaybettiği XIX. asrın ortalarından itibaren Avusturya-Macaristan,Arnavutluk ile ilgilenmeye başlamıştı. Bu zamandan itibaren imparatorluğunBalkan politikasındaki Arnavutluk meselesi önemli bir yer teşkil etmiştir. ZiraBalkanlar, Viyana’nın nüfuzunu arttırabileceği tek bölgeydi. Fakat bu maksadınanail olabilmesi için Viyana hükümetinin bölgede yaşayan halklardan en azbirinin gönlünü kazanması gerekiyordu. Slav halklar kökenleri, Yunanlar isedinlerinden dolayı Rusya`ya bağlıydılar. Balkanlarda Rusya’nın yardımınıbeklemeyen tek halk Arnavutlardı.Yukarıda zikredilen şartlar dolayısıylaAvusturya-Macaristan’ın nüfuzunu arttırabileceği tek ülke Arnavutluktu. Viyanahükümeti bakımından rahatlatıcı bir diğer unsur da Kultusprotektoratidi. Osmanlıhükümetiyle yapılan antlaşmaya göre Habsburg hükümeti Arnavutlukta, diğer tümbüyük güçlerden daha avantajlıydı. Bu nedenle Avusturya-Macaristan hükümeti buönceliğini XIX. yüzyıl ortalarında Arnavutlukta açtığı ilkokullarıylakullanmaya başladı.
CR  - Bibliyografya
CR  - a)	Arsiv Belgeleri:
CR  - Haus Hof und Archives, Politiches Archives, Wien, Arkivi i Ins-titutit tëHistorisë në Tiranë, Fondi: Dokumente të sjella nga Arkivi Shtetëror në Vjenë dhe të përkthyera në gjuhën shqipe;
CR  - Државен Архив на Република Македонија (Mëtej: ДАРМ).
CR  - b)	Literatur:
CR  - Abdyli, Ramiz, Lëvizja Kombëtare Shqiptare 1911-1912, Libri 2. Prishtinë: Instituti i Historisë, 2004.
CR  - Abdyli, Tahir, Hasan Prishtina. Prishtinë: Rilindja, 1990.
CR  - Asllani, Uran, Studentët shqiptarë në Austri dhe kontributi i tyre për shtetin shqiptar, Tiranë, 2000.
CR  - Cana, Zekerija, Lëvizja Kombëtare në Kosovë, Tiranë, 1982.
CR  - Gjermeni, Sokol, Qëndrimi i Austro-Hungarisë ndaj Kryengritjes së vitit 1912, Në Pavarësia e Shqipërisë dhe sfidat e shtetit shqiptar gjatë shek. XX, (Përmbledhje studimesh). Tiranë, 2008.
CR  - Historia e Popullit Shqiptar, vëllimi i dytë, Rilindja Kombëtare, Vitet 30 të shek. XIX-1912. 2002. Toena, Tiranë:
CR  - Јелић, Милосав. Албанија- Записи о људима и догађајима. Београд, 1931.
CR  - Murzaku, Thoma, Politika e Serbisë kundrejt Shqipërisë gjatë Luftës Ballkanike 1912-1913, Akademia e Shkencave e RPS të Shqipërisë, Instituti i Historisë, Tiranë, 1987.
CR  - P. Donat, Kurti, O. F. M. Vepra kulturale e elementit Katolik në Shqypni. Botimi “HyllittëDritës”, Shkodër, 1935.
Poincaré, Raymond. Lufta e parëdhe e dytë Ballkanike si dhe konferenca e Londrës (1912-1913). Logos A, Shkup, 2006.
CR  - Prela, Zef, Problemi kombëtar shqiptar dhe Kultusprotektor ati-austro-hungarez- (Fundi ishek. XIX- Fillimiishek. XX). Në Studime Historike, Nr. 3. Tiranë, 1965.
CR  - Prela, Zef, Problemi shqiptar dhe politika austro-hungareze (1897-1912), Në Mbi Lëvizjen Kombëtare Shqiptare, (Përmbledhje studimesh kushtuar 50 vjetorit të shpalljes së Pavarësisë). Tiranë, 1962.
CR  - Prifti, Kristaq, Shpallja e Pavarësisë së Shqipërisë dhe çështja e një shteti të njësuar kombëtar. Në Pavarësia e Shqipërisë dhe sfidat e shtetit shqiptar gjatë shek. XX, (Përmbledhje studimesh), Tiranë, 2008.
CR  - Puto, Arben, Pavarësia shqiptare dhe diplomacia e Fuqive të Mëdha 1912-1914. 8 Nëntori Yay., Tiranë, 1978.
CR  - Puto, Arben, Çështja shqiptare në aktet ndërkombëtare të periudhës së imperializmit, vëllimi I, (1867-1912), 8 Nëntori Yay.,  Tiranë, 1984.
CR  - Puto, Arben. Historia diplomatike e çështjes shqiptare 1878-1926, Al-bin Yay., Tiranë, 2003.
CR  - Ramadani, Fehari, Fillimet e interesimit të Austrisë (Austro-Hungarisë) për çështjen shqiptare. Në Gjurmime Albanologjike, nr. 40-2010. Prishtinë, 2011.
CR  - Ramadani, Fehari. Kontributi i Austro-Hungarisë për zhvillimin e arsimit dhe të kulturës shqiptare 1900-1912, Ars-zz Yay., Tetovë, 2010.
CR  - Rappaport, Alfred. Rrjedhja e punëvet në Shqipní, (përkthyer prej Karl Gurakuqit), Mbrothësija Yay., Tiranë, 1928.
CR  - Skendi, Stavro, Mendimi politik dhe veprimtaria kryengritëse shqiptare 1881-1912- (Përkthyer prej Sejfi Protopapës). New York, 1958.
CR  - Стојанов, Петар, Македонија во времето на Балканските и Првата Светска Војна. Скопје, 1969.
CR  - Topalović, Živko, Za Balkanski sporazum, Jugoslovenske Štampe, Zagreb, 1931.
CR  - Skendi, Stavro, Zgjimi Kombëtar Shqiptar, 1878-1912, PHOENIX & Shtëpia e Librit dhe e Komunikimit Yay., Tiranë, 2000.
Swire, Joseph, Shqipëria- ngritja e një mbretërie, Dituria Yay., Ti-ranë, 2005.
CR  - Udhëtime nëpër Ballkan- Kujtime nga jeta dhe vepra e Franc Baron Nopça, Plejadë, Tiranë, 2007.
CR  - Vickers, Miranda. Midis serbëve dhe shqiptarëve- një histori e Kosovës, TOENA Yay., Tiranë, 2004.
CR  - Vlora, Eqrem Bej, Kujtime 1885-1925, Shtëpia e Librit & Komuni-kimit Yay., Tiranë, 2003.
CR  - Vllamasi, Sejfi, Ballafaqimet politike në Shqipëri (1897-1942), NERAIDA Yay., Tiranë, 2000.
UR  - https://dergipark.org.tr/tr/pub/bad1/issue//316173
ER  -