TY  - JOUR
T1  - KIRGIZ TÜRKÇESİNDE SES UYUMLARININ SEBEP OLDUĞU  SES DEĞİŞMELERİ
AU  - Buran, Ahmet
PY  - 2017
DA  - June
DO  - 10.30563/turklad.318145
JF  - Uluslararası Türk  Lehçe Araştırmaları Dergisi (TÜRKLAD)
JO  - TÜRKLAD
PB  - Ahmet BURAN
WT  - DergiPark
SN  - 2587-1293
SP  - 1
EP  - 11
VL  - 1
IS  - 1
LA  - tr
AB  - Dillerdeünlü ve ünsüzlerde meydana gelen değişmelerin çeşitli sebepleri vardır. Budeğişimlerin bir bölümü, münasebette bulunulan diller, kültürler, iklim vecoğrafya gibi dilin “dış tarihi” ileilgilidir. Diğer önemli bir kısmı ise,dilin iç dinamiklerinden kaynaklanan “diliniç tarihi” ile ilgili değişme ve gelişmelerdir. Türk dilinde ünlüler ile ilgili “kalınlık-incelik ve düzlük-yuvarlaklık”,ünsüzlerle ilgili de “tonluluk-tonsuzluk”uyumu adı verilen önemli ve özel bir uyum sistemi bulunmaktadır. Çağdaş Türk yazı dillerinde bu uyumsistemlerinin durumu önemli farklılıklar göstermektedir. Kırgız Türkçesi,çağdaş Türk yazı dilleri arasında ünlü ve ünsüz uyumlarını en ileri düzeyetaşıyan ve en sağlam biçimde işleten yazı dilidir. Bu uyum sistemlerigeliştikçe, dil kendi doğası gereği, kelime tabanlarında ve ekleşme durumundakarşılaştığı uyuma aykırı biçimleri değiştirip dönüştürerek uyuma uygun halegetirmektedir. Türkyazı ve konuşma dillerinin tümünde bulunmakla birlikte, ünlü ve ünsüzuyumlarına bağlı ses değişmelerinin en karakteristik ve yaygın örnekleri,Kırgız Türkçesinde görülmektedir. Onun için bu bildiride “ses uyumlarının sebep olduğu ses değişmeleri” Kırgız Türkçesiözelinde incelenmeye çalışılmıştır.
KW  - Uyum
KW  - Ses değişmeleri
KW  - kalınlık-incelik uyumu
KW  - düzlük-yuvarlaklık-uyumu
CR  - BAŞDAŞ, C.-KUTLU, A. (2004). Kırgız Türkçesi Grameri. Diyarbakır.
CR  - BİYALİYEV, A., (2002). Kırgız Adabiy Tili Cana Anın Adabiy Norması. Bişkek.
CR  - BURAN,A.-ALKAYA E., (2014). Çağdaş Türk Yazı Dilleri-3. Ankara: Akçağ Yay.
CR  - CUMAKUNOVA, G., (2008). Kırgız Türkçesinde Arapçadan Alıntı Kelimeler. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları. Y. 5, S. 9,  Güz, s. 101-117.
CR  - ÇENGEL, H.K., (2005). Kırgız Türkçesi Grameri. Ankara: Akçağ Yay.
CR  - DAVLATOV. C- KUDAYBERGENOV C., (1980). Azırkı Kırgız Tili. Firunze
CR  - DOĞAN, Levent vd. (2007). Çağdaş Türk Lehçeleri El Kitabı. İstanbul: Kriter Yay.
CR  - GÜLENSOY, T., (2004). Kırgız Türkçesi Grameri. Kayseri.
CR  - NASKALİ, E. G., (1997). Türk Dünyası Gramer Terimleri Kılavuzu. Ankara: TDK Yay.
CR  - ÖNER, M., (1998). Bugünkü Kıpçak Türkçesi. Ankara: TDK Yay.
CR  - TINISTAN UULU, K., (1998). Ene Tilibiz 1-2. İstanbul.
UR  - https://doi.org/10.30563/turklad.318145
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/314613
ER  -