TY  - JOUR
TT  - Doğu Anadolu Bölgesi’nde Arkeolojik Açıdan Az Bilinen Bir Yöre: Tunceli
AU  - Parlıtı, Umut
AU  - Öncel, Kenan
AU  - Parlıtı, Nilüfer
PY  - 2017
DA  - July
JF  - Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi
JO  - ODÜSOBİAD
PB  - Ordu Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 1309-9302
SP  - 343
EP  - 364
VL  - 7
IS  - 2
KW  - East Anatolia Region
KW  - Tunceli
KW  - Archeology
KW  - Archaeological Site
KW  - Cultural Assets
N2  - avcılık-toplayıcılıktanyerleşik yaşama geçişle başlayan kültürel sürecin bu zorlu coğrafyada NeolitikDöneme veya hemen sonrasında Kalkolitik Döneme kadar uzandığı belirlenmiştir.Ülkemizin en çok merak edilen ancak en az araştırılan bu gizemli yöresinde,höyüklerin araştırılması ve kazılarının yapılması gerekmektedir. Coğrafi konumu nedeniyle göç yolları üzerinde yer alanTunceli'nin arkeolojik çalışmalarının artması ile kültürel geleneğin DoğuAnadolu’da nasıl geliştiği konusunda yeni bilgiler elde edilecektir. Kültürel geleneğimizingizemini içinde saklayan Tunceli yöresindeki arkeolojik yerleşimler halainsanlık tarihini değiştirecek bir çok gizemi içerisinde barındırmaktadır. Buyerleşimlerin çanak çömleği, mimarisi, ocakları, metal eserleri ve adınısayamadığımız bir çok eseri aslında dili olmayan tarihi şahitlerimizdir. Bubuluntular ışığında kültürümüzün yayılımı, bölgeler arası ilişkileri vegelişimi konusunda değerlendirmeler yapabileceğiz. Biz bu çalışma da geçmişyıllarda yapılan arkeolojik çalışmalarda elde edilen sonuçları ve sonzamanlarda yörede yürütülen arkeolojik araştırmalarla elde edilen sonuçları birarada değerledirmeye çalışacağız. Böylece uzun zamandır sessizliğe bürünenyörenin arkeolojisi derleme halinde tekrar kaleme alınmış olacak ve ileriyeyönelik çalışma stratejileri sunması açısından önemli bir çalışma olacaktır.Çalışmamızdadoğru sonuçlara ulaşmak için iki temel kurala dikkat edilmiştir. Bunlardan ilkiliteratür çalışmaları ikincisi ise 2017 yılı itibariyle resmi kayıtlardaki sonverilerdir. Yapılan literatür çalışmaları aslında Tunceli ili için ne kadar azçalışma yapıldığını gözler önüne sermiştir. Yörenin güney sınırında, sınırlıbir alanda baraj çalışmaları nedeniyle yapılan küçük çaplı sondaj çalışmalarıdışında iç kesimlerde herhangi bir kazı çalışmasının yapılmamış olması budurumun sonucudur. Bu çalışmalardaki raporlar Tunceli yöresinin kültüreldeğerlerinin tamamını temsil etmemektedir. Çünkü Tunceli’nin iç coğrafyası,Paleolitik dönemleri aydınlatacak çok sayıda mağaraya ve Historik, PrehistorikÇağları aydınlatacak çok sayıda höyüğe ev sahipliği yapmaktadır. Şuan içinyüzey araştırmalarından elde edilen veriler elbette bu yörenin prehistorikçağlara kadar uzandığını göstermektedir. Yapılacak kazılarla birlikte bu çağlariçerisinde kendine özgü kültürel dokuları olan insanların yaşamlarından izlereulaşılacaktır. Belki farklı mimari yapılar, ocaklar, seramikler, süs eşyalaryapan, farklı dili, dini olan uygarlıkların kalıntılarına ulaşılacak. AnadoluArkeolojisi’nde eksik kalan coğrafi halkanın tamamlanması ile bir çok eksikbilgi arkeoloji literatürüne eklenecektir. Şuan için bilinen arkeoloji ve tarihakışının yönünü değiştirecek bilgilere de ulaşılabilir. Son zamanlarda bilimdünyasında bu yörenin araştırılması için artan bir istek bulunmaktadır. Buistek resmi kurumlarda çalışan arkeologlarda da bulunmaktadır. Çalışmamızındoğru sonuca ulaşmasında uygulanan ikinci yöntem bu arkeologların emeklerindenelde edilen bilimsel, sayısal ve görsel kaynaklara dayanmaktadır. Makaleninyazarlarının il genelinde gerçekleştirdikleri kültürel varlıklarınsayısallaştırma çalışmalarından elde edilen veriler değerlendirilerek kalemealınmıştır. Arazi çalışmalarında ziyaret edilen merkezlerin coğrafikoordinatları alınarak haritaya işlenmiştir. Bu merkezlerin yüzeyinden eldeedilen arkeolojik malzemeler literatür kaynakları taranmak süretiyledeğerlendirmeye alınmıştır. Zorlu ve zahmetli geçen günlerden sonra elde edilenverilerin istatistiksel dökümü yapılmış ve bu makalenin yazıları ortayaçıkmıştır.
CR  - Esin, U. (1974b). İstanbul Üniversitesi Prehistorya Kürsüsü Tepecik Kazıları (Elazığ), Türk Arkeoloji Dergisi, Sayı. XX, Cilt II, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1974, 39-62.
CR  - Fidan, E. (2013). Anadolu Yerleşim Planı Üzerine Yeni Bir Değerlendirme, Arkeoloji Dergisi, XVIII, 113-125.
	Frangipane, M. (2003). Doğu Anadolu Son Kalkolitik Çağ. Arkeoatlas, Sayı 2, 12-26.
CR  - Hauptmann, H. (1982). Norşuntepe Kazıları 1974, Keban Projesi 1974- 1975 Çalışmaları, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Keban Projesi Yayınları, Seri 1, No. 7, Ankara, 15-70.
CR  - Huntington, E. (1902). The Valley of the Upper Euphrates River and Its People, Bulletin of the American Geographical Society, Vol. 34, No. 4, 301-310.
CR  - Işıklı, M. (2011). Doğu Anadolu Erken Transkafkasya Kültürü, Çok Bileşenli Gelişkin Bir Kültürün Analizi, İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
CR  - Karaosmanoğlu, M. ve Yılmaz, M.A. (2013). Altıntepe Kalesinden Günümüze Yansımalar, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt. 6, Sayı. 25, 275-282.
UR  - https://dergipark.org.tr/tr/pub/odusobiad/issue//327159
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/322828
ER  -