TY  - JOUR
TT  - Osmanlı Resim Sanatı ve Propaganda İlişkisi: Padişah Resimleri ve Şişli Atölyesi
AU  - Gülaçtı, İsmail Erim
PY  - 2017
DA  - June
JF  - Yıldız Journal of Art and Design
JO  - YJAD
PB  - Yıldız Teknik Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 2149-1755
SP  - 29
EP  - 65
VL  - 4
IS  - 1
KW  - Osmanlı Devleti
KW  - propaganda
KW  - Şişli Atölyesi
KW  - padişah resimleri
KW  - Çallı kuşağı
N2  - Sanatve propaganda bağlantısı hakkında resim sanatı ile propaganda ilişkine dairdünya ve Avrupa sanatına ait birçok örnek verilebilse de benzer örnekleriOsmanlı Devleti’nin Batılılaşma çabalarıyla başlayan yeni kimlik arayışının çokönemli bir parçası olan resim sanatı için göstermek zordur. Ancak yine deOsmanlı resim sanatı ve propaganda arasında bir ilişki bulunduğu ilerisürülebilir. Bu çalışmada yukarıda değinilen ilişki bağlamında Osmanlısultanları için ya da onların siparişi üzerine çeşitli santçılar tarafından yapılan‘padişah resimleri’ ile Şişli Atölyesi sanatçılarının eserlerini incelenmiştir.Padişah resimlerinde bulunan güç ve saltanat göstergeleri, vatanseverlik ve geçmişaskeri başarıların yüceltilmesi ve Batılılaşma başarılarının öne çıkarılmasıpropaganda olgusunun varlığını göstermektedir. Benzer şekilde daha çok figürsüztablolar üreten Osmanlı ressamlarının bu geleneğin ötesine geçtikleri en önemliplatform Şişli Atölyesi’dir. Resim sanatının Osmanlı Devleti tarafından Batılıdevletler nezdinde siyasal propaganda amaçlı olarak kullanılmasının örneği olanbu atölyede eser üreten ressamlarının arasında 1914 Kuşağı ya da Çallı Kuşağıolarak tanınan tanınmış ressamlar da bulunmaktadır. Osmanlı askerlerininÇanakkale Savaşları’nda yaşadıkları zorluklar ve gösterdikleri kahramanlıklarailişkin resimler yapmaları istenen bu ressamlar devletin kendilerinden istediğibu görevi ulusal bir sorumluluk anlayışıyla ele alarak kendi kavramlarıylakendi tarzlarında eserler vermişlerdir. Ulusal bir sergiyle halka, uluslararasıbir sergiyle de Avrupa kamuoyuna sunulan bu eserler daha sonra devletdairelerine de asılarak ulusal kimlik yaratma amaçlı bir propaganda projesininbir parçası olmuşlardır. Dolayısıyla çalışmada ele alınan her iki ana başlıktada üretilen eserlerde devlet destekli ve kurumsal bir propaganda çabasınarastlanmaktadır. Bu da Osmanlı resim sanatı ve propaganda olgusu arasındakiilişkiye kendi tarihimiz açısından bir örnek oluşturmaktadır.
CR  - Akın, Sunay. [06.07.2016]. Savaş ve Ressam. İleri Dergisi, s. 3, Mart-Nisan 2001. http://archive.is/bzmmi
CR  - Arseven, Celal Esad. 1993. Sanat ve Siyaset Hatıralarım. İstanbul: İletişim Yayınları.
CR  - Ayvazoğlu, Beşir. 2015. Edebiyatın Çanakkale’yle İmtihanı: Arıburnu ve Seddülbahir’de On Gün. İstanbul: Kapı Yayınları.
CR  - _______. 2016. Sultan Abdülaziz ve Chelebowski. Eskizlerden Tablolara Sultan Abdülaziz Resim Sergisi. İstanbul: Kültür Basım: 11-19.
CR  - _______. 2016. Sultan Abdülaziz ve Chelebowski. Eskizlerden Tablolara Sultan Abdülaziz Resim Sergisi. İstanbul: Kültür Basım: 11-19.
CR  - Berkes, Niyazi. 2016. Türkiye’de Çağdaşlaşma. İstanbul: YKY Yayınları.
CR  - Bağcı, Serpil, Filiz Çağman, Günsel Renda, Zeren Tanışlı. 2006. Osmanlı Resim Sanatı. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
CR  - Baş, Mustafa Hilmi. 2016. Paris’te Sultan Abdülaziz Eskizleri Sergisi. Eskizlerden Tablolara Sultan Abdülaziz Resim Sergisi. İstanbul: Kültür Basım: 7.
CR  - Carey, Alex. 1997. Propaganda in the Social Sciences. Taking the risk out of democracy: Corporate propaganda versus freedom and liberty ed. Andrew Lohrey. Urbana: University of Illinois Press.
CR  - Çötelioğlu, Aysel. 2012. Topkapı Sarayı Müzesi resim koleksiyonu ve sultan portreleri. İstanbul: BKG-Bilkent Kültür Girişimi Yayınları.
CR  - Clark, Toby. 1997. Art and Propaganda in the Twentieth Century: The Political Image in the Age of Mass Culture. New York: Harry N. Abrams, Inc.
CR  - Crowley, Lisa. 2008. Ancient Advertising: Political Propaganda in Ancient Art of the Mediterranean Basin. Massachusetts: Endicott College Press.
CR  - Elmas, Hüseyin. 1999. Çağdaş Türk Resminde Minyatür Etkileri. Konya: Konya İl Kültür Müdürlüğü Yayınları.
CR  - Ergelen, Esat Halil. [06.07.2016]. Zonaro Paşa ve Hücum Tablosu. http://www.lozanmubadilleri.com/zonaro-pasa-ve-hucum-tablosu-makale,57.html.
CR  - Gören, Ahmet Kamil. 1997. Türk Resim Sanatında Şişli Atölyesi ve Viyana Sergisi, İstanbul: Şişli Belediyesi ve İstanbul Resim ve Heykel Müzeleri Derneği.
CR  - _______. (1998) 50. Yılında Akbank Resim Koleksiyonu. İstanbul: Akbank Kültür ve Sanat Müdürlüğü Yayınları.
CR  - _______. 2002. Yenileşme Döneminden Cumhuriyet Dönemine Türk Resim Sanatının Evreleri. Türkler Ansiklopedisi. c. 1: 697-717.
CR  - _______. [20.06.2016]. Yenileşme Döneminden Cumhuriyet Dönemine Türk Resim Sanatının Evreleri. https://www.tarihtarih.com/?Syf=26&Syz=353019
CR  - Gündüz, Ahmet. 2006. 19. Yüzyıl Osmanlı Reformlarında Etkili olan Sosyal, Politik, Ekonomik ve Askeri Faktörler. Karadeniz Araştırmaları Dergisi. s. 9: 1-6.
CR  - Gürçağlar, Aykut. 2000. Osmanlı Sarayının Son Ressamı Fausto Zonaro. Antik & Dekor, Antika, Dekorasyon ve Sanat Dergisi. s. 60: 74-80.
CR  - Hanley, Wayne. 2015. The Genesis of Napoleonic Propaganda, 1796-1799. New York: Columbia University Press. http://www.gutenberg-e.org/haw01/frames/fhaw04.html [31.12.2015].
CR  - Hedengren, Mary. 2011. Burke on Propaganda in Art. The Journal of Kenneth Burke Society. c. 7, s. 2: 41-53.
CR  - İkdam, s. 6608: 1 (Aktaran: Ayvazoğlu, Beşir. 2015. Edebiyatın Çanakkale’yle İmtihanı: Arıburnu ve Seddülbahir’de On Gün. İstanbul: Kapı Yayınları)
CR  - İrepoğlu, Gül. 2000. Sultan Portrelerinde Mücevher. P Kültür Sanat Kültür Antika Dergisi. c. 17: 112-119.
CR  - İstek, Emrah. 2014. Sultan Abdülaziz’in Viyana Ziyareti ve Bu Ziyaretin Avusturya Basınındaki Yansımaları. Sultan Abdülaziz ve Dönemi Sempozyumu, 12-13 Aralık 2013, c. 3. Ankara: TTK Yayınları.
CR  - Karal, Enver Ziya. 2007. Osmanlı Tarihi: Nizam-ı Cedid ve Tanzimat Dönemleri Ansiklopedisi. c. 5. 8. bs. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
CR  - Karakılıç, Selçuk. [12.07.2016]. Bir Serginin İlginç Hikayesi ve Viyana’da Savaş Resimleri ve Diğerleri. http://trdergisi.com/bir-serginin-ilginc-hikayesi-ve-viyanada-savas-resimleri-ve-digerleri/
CR  - Katrancı Kasalı, Başak. 2014. Tanzimattan Fermanı’ndan Cumhuriyet’e Kültür ve Sanat Hareketleri. CBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, c. 12, s 1: 118-128.
CR  - Keskin, Candaş. 2014. I. Dünya Savaşı ve Sonrası Türkiye’de Kültür Sanat Ortamı ve Türk Resmi. Gazi Akademik Bakış, c. 7, s. 14: 263-279.
CR  - Köroğlu, Erol. 2004. Türk Edebiyatı ve Birinci Dünya Savaşı (1914-1918): Propagandadan Milli Kimlik İnşasına. İstanbul: İletişim Yayınları.
CR  - Jowett, Garth S., Victoria O’Donnell. 2012. Propaganda and Persuasion. 5. bs. California: Sage Publications.
CR  - Lewis, Bernard. 2016. Modern Türkiye’nin Doğuşu 3. Edisyon. 8. bs. çev. Boğaç Babür Turna. Ankara: Arkadaş Kitabevi.
CR  - Papadopoulou, Iliana, Anastasia Veneti. 2005. Committed Art and Propaganda. 55th Annual PSA Conference, 5-7 Nisan 2005. Leeds: University of Leeds: 1-16.
CR  - Papila, Aytül. 2008. Osmanlı İmparatorluğu’nun Batılılaşma Döneminde Resim Sanatının Ortaya Çıkışı ve Osmanlı Kimliğinin Resimsel Anlatımı, Gazi Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat ve Tasarım Dergisi, Bahar 2008: 117-124.
CR  - Parry-Giles, Shawn. J. 2002. The rhetorical presidency, propaganda, and the Cold War: 1945–1955. Connecticut: Praeger.
CR  - Renda, Günsel. 1996. Ressam Konstantin Kapıdağlı Hakkında Yeni Görüşler: 19. Yüzyıl İstanbul’unda Sanat Ortamı, HABITAT II’ye Hazırlık Sempozyumu, 14-15 Mart 1996. İstanbul: Sanat Tarihi Derneği Yayınları: 139-162.
CR  - ______. 2002. Yenileşme Döneminde Kültür ve Sanat. Türkler Ansiklopedisi. c. 15: 265-283. İstanbul: Yeni Yüzyıl Yayınları.
CR  - Roberts, Mary. 2012. Divided Objects of Empires. Ottoman Imperial portraiture and transcultural aesthetics. Transculturation in British Art, 1770-1930. ed. Julie F. Codell. Aldershot, UK: Ashgate: 159-175.
CR  - Shaw, Wendy Meryem Kural. 2011. Ottoman Painting: Reflections of Western Art from the Ottoman Empire to the Turkish Republic. London: I.B.Tauris.
CR  - Soylu, Mutia. [04.07.2016]. Sarayın Bilinmeyen Ressamı: Sultan Abdülaziz. İSMEK. http://ismek.ibb.gov.tr/blog/icerik.aspx?p=301.
CR  - Tansuğ, Sezer. 1991. Çağdaş Türk Sanatı, 2. bs. İstanbul: Remzi Kitabevi Yayınları.
CR  - Üstünipek, Mehmet. [12.07.2016]. Türk Resim Sanatı Tarihi. http://www.lebriz.com/pages/doc_View.aspx?docID=143&pageID=21&lang=TR.
CR  - Zonaro, Fausto 2008. Abdülhamid'in Hükümdarlığında Yirmi Yıl / Fausto Zonaro'nun Hatıraları ve Eserleri. çev. Turan Alptekin, Lotto Romano. İstanbul: YKY Yayınları.
UR  - https://dergipark.org.tr/tr/pub/yjad/issue//329766
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/327937
ER  -