TY  - JOUR
T1  - TÜRKİYE’DE 15 TEMMUZ’UN TOPLUMSAL ETKİLERİ VE ONA YOL AÇAN FAKTÖRLER ÜZERİNE DÜŞÜNCELER
TT  - Reflections on the Social Impacts of, and Factors Leadıng to, the Coup Attempt of July 15th in Turkey
AU  - Çakı, Fahri
PY  - 2018
DA  - April
DO  - 10.17550/akademikincelemeler.335297
JF  - Akademik İncelemeler Dergisi
PB  - Sakarya Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 1306-7885
SP  - 91
EP  - 124
VL  - 13
IS  - 1
LA  - tr
AB  - Darbeler son yüzyılınen önemli sosyal/siyasal fenomenlerinden birisidir. Bazı sosyal bilimcileraz-gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde darbelerin “değişim ve ilerlemeişaretleri olduğunu” ve “modernleştirici” rolleri bulunduğunu ileri sürseler debunların aksine birçok sosyal bilimci haklı olarak askeri darbe liderlerininekonomik ve politik becerilerinin sınırlılığına, şiddet kullanımlarına, insanhakları ihlallerine, ülke refahını geliştirmedeki ve üretimi arttırmadakiyetersizliklerine vurgu yapar.Türkiye birçok darbedeneyimi olan bir ülkedir. Ancak öncekilerden farklı olarak Türkiye, 15 Temmuz2016’da ilk kez bir “dini cemaat” tarafından ve onun adına girişilen bir darbeteşebbüsüne tanık olmuştur. Bu, birçok yönden kendine özgü ve derin etkileriolan bir deneyimdir. Bu deneyimin anlamını ve sosyal boyutlarını anlama çabasıiçinde bu makalede üç amaç güdülmektedir: a) 15 Temmuz gecesinin (ilk gece)nasıl bir öneme haiz olduğunu tartışmak, b) bu darbe girişimi deneyiminintoplumumuz üzerindeki etkilerini belirlemek, c) toplumumuzu bu deneyime sürükleyentoplumsal dinamiklerin tartışmasını yapmak. Bu amaçlar doğrultusunda yararlanılanveriler, öncelikle herkes gibi yazarın de bizzat şahidi olduğu veya medyadantakip ettiği olaylara ilişkin arşiv bilgileridir. İlaveten, konuyla ilgili mevcutliteratür birikiminden elde edilen ikincil verilerden kritik bir gözle yararlanılmayaçalışılmıştır.Makalede ilk geceninönemini ortaya koyan 5 hususu belirttikten sonra bu darbe girişiminin toplumüzerindeki en önemli etkisi olarak görülen bireylerarası güven kaybınınkarmaşık boyutlarını irdelemeye çalışmaktadır. Son olarak, bu darbe girişimininarkasındaki FETÖ örgütünün doğası ve toplumsal dinamiklerine ilişkin mevcutargümanların güçlü ve zayıf yanları tartışılmakta ve sosyal sınıfsal analize vebeleşçilik kültürüne vurgu yapan argüman sunulmaktadır.Bu inceleme vetartışmalar sonrasında 15 Temmuz darbe girişiminin arkasındaki terör örgütüyleetkili mücadele kadar toplumdaki beleşçilik kültürüyle de mücadelenin zorunlu olduğusonucuna varılmakta ve bu mücadeleye ilişkin öneriler sunulmaktadır.
KW  - Askeri darbeler
KW  - 15 Temmuz Darbe Girişimi
KW  - FETÖ
KW  - cemaatler
KW  - Kemalizm
N2  - Military coups are one of the most importantsocial/political phenomenon of the last century. While some social scientistsclaim that military coups in underdeveloped and developing countries are “signsof change and progress” and they have “modernizing roles,” many others rightlyobject against such claims and, instead, highlight the limits of economic andpolitical skills of coup leaders, their use of violence, their tendency toviolate human rights, and their incompetence in increasing the welfare of theircountry and in increasing production of goods and services.Turkey is a country with many experiences of militarycoups. But for the first time in its republican history, Turkey witnessed, inJuly 15th 2016, a coup attempt organized by a religious community.From many aspects, this is a sui generis experience with deep influences. In an effort to understand the meaning andsocial aspects of this experience, I have three main aims in this paper: a)discussing the significance of the firstnight of this coup attempt, b) stressing some dimensions of this experiencein terms of its impacts on the society, c) discussing social dynamics of theorganization behind this coup attempt.The data I will use for the purpose of these threeaims come, firstly, from archives of events that I witnessed, like everybodyelse, or from the media. Additionally, they come from secondary data gatheredfrom the existing literature which I tried to use critically.Throughout the paper, after emphasizing five majorpoints regarding the significance of the first night, I explore complexdimensions of interpersonal trust reduce which I see as the most importantimpact of the coup attempt on the society. Finally, I critically look at andevaluate strengths and weaknesses of some arguments about the nature andfeatures of the organization (FETÖ) behind this coup attempt and then I proposemy own arguments which are based on a class analysis and culture offree-riders.I conclude thatfighting against the culture of free riders is not less important than fightingagainst all terror organizations like the one behind the July 15thCoup Attempt. I suggest three main measures in this regard.
CR  - Akfırat, Adnan (1999), “ABD Emperyalizminin Bir Aleti Olarak Fethullah Gülen Örgütü”, Batı ve İrtica, Kaynak Yay. İstanbul. Ss. 340-360.
CR  - Akıncı, Abdulvahap (2013), “Türkiye’de Askeri Vesayetin Tesisi ve Demokratikleşmeye Olan Etkisi” Akademik İncelemeler Dergisi, Cilt: 8, Sayı:1,Ss. 93-123.
CR  - Alkan,  Haluk (2016), “15 Temmuz’u Anlamak: Parametreler ve Sonuçlar” Bilig, Sayı 78, Ss. 253-272
CR  - Aras, Bülent (2017), “15 Temmuz Sonrası Türkiye’de Devlet, Kurumlar ve Reform” İstanbul Politikalar Merkezi. ISBN: 978-605-9178-82-2.
CR  - Arcayürek, Cüneyt  (1999), “Amerikancı Askeri Darbeler ve İrticanın Beslenmesi”, Batı ve İrtica, Kaynak Yay. İstanbul. Ss. 87-92.
CR  - Bayhan, Vehbi (2015), “Türkiye’de Gençlik Sosyolojisi Çalışmaları” Sosyoloji Konferansları No: 52 (2015-2) / 355-390.
CR  - Berberoğlu, Enis (1999), “Petro-Dolarlar ve İslami Bankacılık”, Batı ve İrtica, Kaynak Yay. İstanbul. Ss. 122-129.
CR  - Bermeo, Nancy (ed), (1992), Liberalization and Democratization: Change in the Soviet Union and Eastern Europe, Baltimore: Johns Hopkins University Press.
CR  - Bulut, Faik (1999), “Örgütün Ekonomik Kaynakları”, Batı ve İrtica, Kaynak Yay. İstanbul. Ss 361-385.
CR  - Çakı, Fahri (2001), New Social Classes and Movements in the Context of Politico-economic Development in Contemporary Turkey. Ph.D. Dissertation, Temple University,
CR  - Çilliler, Yavuz (2017),“15July Attempt in the Light of Civil-Military Relations Theory and Former Military Interventions in Turkey” İGU Sosyal Bilimler Dergisi, 4 (1). Ss. 1-17.
CR  - Değer, Emin (1999), “Fethullah Gülen’in Derin Misyonu”, Batı ve İrtica, Kaynak Yay. İstanbul. Ss. 418-443.
CR  - Diyanet İşleri Başkanlığı: https://www.diyanet.gov.tr/tr/icerik/kutlu-dogum-haftasi-temasi-%E2%80%98hz-peygamber-ve-guven-toplumu%E2%80%99/39637
CR  - Durkheim, E. (1951), Suicide: A Study in Sociology. (J. Spaulding, & G. Simpson, Trans.) New York: The Free Press.
CR  - ----------------- (1960), The Division of Labor in Society. (G. Simpson, Trans.) New York: The Free Press.
CR  - Esteban Ortiz-Ospina and Max Roser (2016), “Trust”. Published online at OurWorldInData.org. Retrieved from: https://ourworldindata.org/trust [Online Resource]
CR  - Finer, Samuel (1962), The Man on Horseback: The Role of the Military in Politics, London: Pall Mall.
CR  - Fukuyama, F. (1995), Trust: The Social Virtues and the Creation of Prosperity, New York, NY: The Free Press.
CR  - Gaub, Florence (2016), Military Coups: a very Short Introduction. European Union Institute for Security Studies (EUISS). (doi:10.2815/730006).
CR  - Gokcek, Mustafa (2006), “Fethullah Gülen and Sufism: A Historical Perspective.” In Muslim Citizens of the Globalized World: Contributions of the Gülen Movement. Eds. Robert Hunt and Yuksel Aslandogan. NJ: The Light,
CR  - Gulay, Erol (2007), “The Gülen Phenomenon: A Neo-Sufi Challenge to Turkey’s Rival Elite?” Critique: Critical Middle Eastern Studies, 16/1 (Spring 2007): 37–61.
CR  - Haklı, Salih Zeki (2016), “15 Temmuz Darbe Girişimini Bürokratik Cemaatçilik Üzerinden Anlamak” Liberal Düşünce Dergisi, Yıl: 21, Sayı: 84, Güz 2016, ss. 19-33.
CR  - Heper, Metin (2006). Türkiye’de Devlet Geleneği. Çev. M. Soyarık. Doğu Batı Yay.
CR  - Huntington, Samuel (1962), Changing Patterns of Military Politics, Free Press of Glencoe.
CR  - ------------------------- (1962), “Patterns of Violence in World Politics,” Samuel Huntington (ed.) Changing Patterns of Military Politics, New York: Glencoe,
CR  - Işıklı, Alpaslan (1999), “Said-i Nursi’den Fethullah Gülen’e ‘Ilımlı İslam’”, Batı ve İrtica, Kaynak Yay. İstanbul. Ss. 396-417.
CR  - İlsever, Ferit (1999), “28 Şubat, Batı Destekli İrticaya karşı İsyandır”, Batı ve İrtica, Kaynak Yay. İstanbul. Ss. 538-542.
CR  - Janowitz, Morris (1964), The Military in the Political Development of New Nations, Chicago: University of Chicago Press.
CR  - Kaplan, Yusuf (2016), “Uyarıyorum: 15 Temmuz’un 2. Ve 3. Dalgaları geliyor…” Yeni Şafak, 05/09/2016.
CR  - Karagül, İbrahim (2017), “Çokuluslu işgal”in ilk aşaması FETÖ: Peki ikinci dalganın hainleri kimler?” Yeni Şafak, 2/08/2017.
CR  - Kim, Heon Choul (2008), The Nature and Role of Sufism in Contemporary Islam: A Case Study of the Life, Thought and Teachings of Fethullah Gülen. Doktorate Dissertation, Temple University.
CR  - Lucham, A.R. (1961), “A Comparative Typology of Civil-Military Relations”, Government and Opposition, Vol.6.
CR  - McLeod, Carolyn, (2015), "Trust", The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Fall 2015 Edition), Edward N. Zalta (ed.), URL = https://plato.stanford.edu/archives/fall2015/entries/trust/.
CR  - Merriem Webster Dictionary. https://www.merriam-webster.com/thesaurus/free%20rider
CR  - Michel, Thomas (2005), “Turkish Islam in Dialogue with Modern Society: the Neo-Sufi Spirituality of the Gülen Movement.” In Islam and Enlightenment: New Issues. Ed. Erik Borgman and Pim Valkenberg. London: SCM Press, 2005: 71-80.
CR  - Olson, Mancur. 1965. The logic of collective action; public goods and the theory of groups. Cambridge, Mass: Harvard University Press.
CR  - Perinçek, Doğu  (1999), “Yeni Dünya Düzeni ve İrtica” Batı ve İrtica, Kaynak Yay. İstanbul. Ss. 38-48.
CR  - Przeworski, Adam (1991), Democracy and the Market: Political and Economic Reforms in Eastern Europe and Latin America, Cambridge: Cambridge University Press,
CR  - Putnam, R.D. (1993), Making Democracy Work: Civic Traditions in Modern Italy, Princeton: Princeton University Press.
CR  - Pye, Lucian (1962), “Armies in the Process of Modernization” John J. Johnson (ed.) The Role of the Military in Undeveleoped Countries. Princeton.
CR  - Sarıtoprak, Zeki (2003), “Fethullah Gülen: A Sufi in His Own Way,” in Turkish Islam and the Secular State: The Gülen Movement. Eds. Yavuz, M. Hakan and John L. Esposito. N.Y.; Syracuse University Press, Ss.156-169.
CR  - Sosis, Richard (2005), “Does Religion Promote Trust? The Role of Signaling, Reputation, and Punishment”  Interdisciplinary Journal of Research on Religion, Volume 1. Ss.1-30.
CR  - Star Gazetesi, 23.05.2017.
CR  - TDK:http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bilimsanat&arama=kelime&guid=TDK.GTS.597bdab0582087.63431452
CR  - TGRT Haber, 26.07.2017
CR  - Varol, Ozan O. (2012), “Democratic Coup d’État”, Harvard International Law Journal / Vol. 53. Ss. 292-356.
CR  - Yeni Akit, http://www.yeniakit.com.tr/haber/gencler-15-temmuzda-vatanina-sahip-cikti-248531.html 22/12/2016.
UR  - https://doi.org/10.17550/akademikincelemeler.335297
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/464777
ER  -