TY - JOUR TT - BİR ÇEVRE SORUNSALI OLARAK HAVA KİRLİLİĞİ: KIRIKKALE İLİ ÖRNEĞİ AU - Cansaran, Demet PY - 2017 DA - December DO - 10.29029/busbed.336094 JF - Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi JO - BUSBED PB - Bingöl Üniversitesi WT - DergiPark SN - 1309-6672 SP - 79 EP - 94 VL - 7 IS - - KW - Environment KW - Air pollution KW - Kırıkkale N2 - Günümüz çevre sorunsalları içerisinde; hava kirliliği sorunu insan ve çevre sağlığıiçin tehdit oluşturan ve çözüm bulunması gereken sorunsallardan biri olarakkarşımıza çıkmaktadır. Bu noktada çalışmanın amacı: hava kirliliğinin insan veçevre sağlığına olan zararlarını belirtmek ve bu zararları azaltmak içinönerilerde bulunmaktır. Çalışmada öncelikle literatür çalışması yapılarak havakirliliğinin nedenleri, artan hava kirliliğinin insan ve çevre sağlığı içinoluşturduğu sorunlar somutlaştırılmaya çalışılmıştır. Çalışmada ayrıca; Kırıkkale ilinin 2010-2016 yılları arasındason yedi yıllık hava kirliliği izleme verileri incelenerek ilin hava kirliliğibakımından hangi düzeyde olduğu ile ilgili çıkarımlar yapılmaya ve olan, olmasımuhtemel sorunlarla ilgili çözüm üretilmeye çalışılmıştır. CR - AKİMOTO, H., (2003). Global Air Quality And Pollution. Science, 302(5651), 1716-1719. BARKER, K., Cambi, F., Catcott, E. J., Chambers, L. A., Halliday, E. C., Hasegawa, A., Heimann, H., Jammet, H. P., Katz, M., Leclerc, E., McCabe, L. C., Macfarlane, W. A., Parker, A., Rose jr, A. H., Stenburg, R. L., Stephan, D. G., Taylor, J. R., Thomas, M. D. and Wexler, H., (1961). Air Pollution. World Health Organization Monograph Series, 46. Geneva: World Health Organization. BATES, D. V. , (1996). Particulate Air Pollution. Thorax, 51(Suppl 2), 3-8. BERNSTEİN, J. A., Alexis, N., Barnes, C., Bernstein, I. L., Nel, A., Peden, D., Diaz-Sanchez, D., Tarlo, S. M., and Williams, P. B., (2004). Health Effects Of Air Pollution. Journal of Allergy and Clinical Immunology, 114(5), 1116-1123. Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, (2017). Hava Kirliliği Verileri, Kırıkkale. DOCKERY, D. W., Pope, C. A., Xu, X., Spengler, J. D., Ware, J. H., Fay, M. E., Ferris, Jr. B. G., and Speizer, Frank E., (1993). An Association Between Air Pollution and Mortality in Six US Cities. New England Journal Of Medicine, 329(24), 1753-1759. DÖRTBUDAK B. H., Fişekçi Z., Kargın F. E., M., Bülbül, B., (2006). Hava Kirliliğinin İnsan Sağlığına Etkileri, Dünyada, Ülkemizde ve Bölgemizde Hava Kirliliği Sorunu. Dicle Tıp Dergisi, 33(2), 105-112. ERİSMAN, J. W., Galloway, J. N., Seitzinger, S., Bleeker, A., Dise, N. B., Petrescu, A. M. R., Leach, A. M. and De Vries, W., (2013). Consequences Of Human Modification Of The Global Nitrogen Cycle. Phil. Trans. R. Soc. B 368(1621), 2013, 01-16. FLAGAN, R. C., and Seinfeld J. H., (2012). Fundamentals of Air Pollution Engineering. Courier Corporation. GAN, W. Q., FitzGerald, J. M., Carlsten, C., Sadatsafavi, M., and Brauer, M., (2013). Associations of Ambient Air Pollution with Chronic Obstructive Pulmonary Disease Hospitalization and Mortality. American Journal Of Respiratory and Critical Care Medicine, 187(7), 721-727. KAİTALA, V., Pohjola M., and Tahvonen O., (1992). Transboundary Air Pollution And Soil Acidification: A Dynamic Analysis of An Acid Rain Game Between Finland And The Ussr. Environmental and Resource Economics, 2(2), 161-181. KAMPA, M., and Castanas, E. (2008). Human Health Effects of Air Pollution. Environmental Pollution, 151(2), 362-367. KELEŞ, R., Hamamcı, C., (1993). Çevre Politikası. İmge Kitabevi, Ankara. KELEŞ, R., Ertan, B., (2002). Çevre Hukukuna Giriş. İmge Kitabevi, Ankara. LELİEVELD, J., Berresheim, H., Borrmann, S., Crutzen, P. J., Dentener, F. J., Fischer, H., Feichter, J., Flatau, P. J., Heland, J., Holzinger, R., Korrmann, R., Lawrence, M. G., Levin, Z., Markowicz, K. M., Mihalopoulos, N., Minikin, A., Ramanathan, V., de Reus, M., Roelofs, G. J., Scheeren, H. A., Sciare, J., Schlager, H., Schultz, M., Siegmund, P., Steil, B., Stephanou, E. G., Stier, P., Traub, M., Warneke, C., Williams, J., Ziereis, H. (2002). Global Air Pollution Crossroads Over The Mediterranean. Science, 298(5594), 794-799. Lİ, M., and Zhang, L. (2014). Haze In China: Current And Future Challenges. Environmental Pollution, (189), 85-86. LİN, J., Pan, D., Davis, S. J., Zhang, Q., He, K., Wang, C., Streets, D. G., Wuebbles, D. J., and Guan, D. (2014). China’s International Trade And Air Pollution In The United States. Proceedings Of The National Academy Of Sciences, 111(5), 1736-1741. MİLLS, N. L., Donaldson, K., Hadoke, P. W., Boon, N. A., MacNee, W., Cassee, F. R., Sandström, T., Blomberg, A., and Newby, D. E. (2009). Adverse Cardiovascular Effects Of Air Pollution. Nature Clinical Practice Cardiovascular Medicine, 6(1), 36-44. ROSENFELD, Daniel, (2000). Suppression of Rain And Snow by Urban and Industrial Air Pollution. Science, 287(5459), 1793-1796. TAİ, A. P. K., Martin, M. V., and Heald, C. L. (2014). Threat to Future Global Food Security from Climate Change and Ozone Air Pollution. Nature Climate Change, 4(9), 817-821. TO, T., Zhu, J., Larsen, K., Simatovic, J., Feldman, L., Ryckman, K., Gershon, A., Lougheed, M. D., Licskai, C., Chen, H., Villeneuve, P. J., Crighton, E., Su, Y., Sadatsafavi, M., Williams, D., Carlsten, C., and the Canadian Respiratory Research Network, (2016). Progression From Asthma To Chronic Obstructive Pulmonary Disease. Is Air Pollution A Risk Factor?. American Journal Of Respiratory And Critical Care Medicine, 194(4), 429-438. Türkiye’nin Çevre Sorunları, (1995). Türkiye Çevre Vakfı Yayını, Ankara. ZANNETTİ, P., (2013). Air Pollution Modeling: Theories, Computational Methods and Available Software. Springer Science & Business Media. http://www.haberler.com (Erişim Tarihi: 01.06.2017). http://www.havaizleme.gov.tr (Erişim Tarihi: 01.06.2017). http://www.tuik.gov.tr (Erişim Tarihi: 20.06.2017). UR - https://doi.org/10.29029/busbed.336094 L1 - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/389520 ER -