TY  - JOUR
TT  - NAMIK KEMAL’İN SELİMİYYE ADLI NAZİRESİNDE İTTİHÂD-I İSLAM HEDEFİ
AU  - Gündoğdu, Mehmet Ali
PY  - 2016
DA  - October
DO  - 10.29000/rumelide.336565
JF  - RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi
JO  - RumeliDE
PB  - Yakup YILMAZ
WT  - DergiPark
SN  - 2148-7782
SP  - 63
EP  - 75
IS  - 7
KW  - Tanzimat edebiyatı
KW  - Namık Kemal
KW  - Abdülhak Hâmid Tarhan
KW  - Yavuz Sultan Selim
KW  - ittihâd-ı İslam
KW  - halifelik
KW  - nazire
KW  - şiir
N2  - Türk Edebiyatı tarihinde şairlerinbirbirine nazire yazması meşhurdur. Divan Edebiyatı’nda sıkça görülen bugelenek Tanzimat Edebiyatı’nda da devam etmiştir. Bu dönemde nazire geleneğineen çarpıcı örneklerden birini Namık Kemal, Abdülhak Hâmid’in “Kabr-i Selim-iEvvel’i Ziyaret” adlı şiirine mukabil olarak yazmıştır. “Kudretli bir padişah”olarak Yavuz Sultan Selim’i tanıtan her iki şiirdeki ifadeler birbirinebenzemekle beraber, yazarlarının fikir ve ideolojisini yansıtan ciddi birfarklılık vardır. Bu farklılık, “toplum için sanat” anlayışında olan Kemal’in,devletin yıkılışına bir çözüm olarak öne sürdüğü “ittihâd-ı İslam” hedefini,naziresinde önemle vurgulamasından kaynaklanmaktadır. Bu sebeple Kemal’innaziresi, onda özellikle 1872 yılından sonra kuvvetle görülen ittihâd-ı İslamideolojisini çarpıcı bir şekilde dillendirmesi açısından önemlidir. Bu makale,Kemal’in naziresinden yola çıkarak “hilâfet” metaforu üzerinden onun ittihâd-ıİslam ideolojisini nasıl yansıttığını ortaya koymak amacındadır. Makalede metotolarak iki şiir arasında karşılaştırma yapmak esas alınmıştır. Hâmit’inkullandığı kavramlar ile Kemal’in naziresindekiler karşılaştırılmış veözellikle sözcük seçiminden yola çıkılarak nazireye hâkim olan hilâfete dayalıittihâd-ı İslam söylemi ortaya konulmuştur. Sonuç olarak, Hâmit’in Yavuz’abakışında yer almayan pek çok vasfın Kemal’in naziresinde dile getirildiğigörülmüştür. Ayrıca Kemal şiirindeittihâd-ı İslâm’ın direği olarak gördüğü hilâfet tarihi ile ilgili pek çoktelmihte bulunmuştur. Yavuz’un saltanat döneminde yaptığı icraatları hilâfettarihi açısından değerlendirmiş ve bu siyasi güç ile devletin bugünlere kadargelebildiği iddiasını dillendirmiştir.
CR  - Afyoncu, E. (2005). Sorularla Osmanlı İmparatorluğu-II. İstanbul: Yeditepe.
CR  - Ahmet Cevdet Paşa. (2011). Kısâs-ı Enbiyâ ve Tevârih-i Hulefâ. (Ali Aslan, Haz.) İstanbul: Hikmet.
CR  - Akgündüz, A. (1999). Bilinmeyen Osmanlı. İstanbul: Osmanlı Araştırmaları Vakfı.
CR  - Atasoy, İ. (1994). Peygamberler Tarihi. İstanbul: Yeni Asya.
CR  - Bahadıroğlu, Y. (2012). Resimli Osmanlı Tarihi. İstanbul: Nesil.
CR  - Bozkurt, N. (2006). Mukaddes Emanetler. DİA (Cilt 31, ss. 108-111). İstanbul: TDV.
CR  - Emecen, F. (2009). Selim I. DİA (Cilt 36, ss. 407-414). İstanbul: TDV.
CR  - Emil, B. (2009). Son Dönem Osmanlı Aydını Mizancı Murat Bey. İstanbul: Kitabevi.
CR  - Enginün, İ.; Kerman, Z. (2011). Yeni Türk Edebiyatı Metinleri 1 Şiir (1860-1923). İstanbul: Dergâh.
CR  - Enginün, İ. (2002). Tarık, İbn Musa, Tezer, Nazife, Abdullahü’s-Sagîr Hakkında. Abdülhak Hamid Tarhan Tiyatroları 5, İstanbul: Dergâh.
CR  - Fayda, M. (2007). Ömer. DİA (Cilt 34, ss. 44-51). İstanbul: TDV.
CR  - Gündoğdu, M. A. (2016). İttihâd-ı İslam İdeolojisinin Türk Edebiyatına Yansıması (1839-1908). Basılmamış Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi Türkiyat Enstitüsü.
CR  - İmam Gazâlî. (2002). İhyâ u Ulûmi’d-Dîn. c.1. (Ahmet Serdaroğlu, Çev.) İstanbul: Bedir.
CR  - Kalkışım, M. M. (2004). Işığın Büyüsü-Türk Şiiri Güldestesi. Bakü: Qafqaz Üniversitesi.
CR  - Kara, İ. (2001). İslamcıların Siyasi Görüşleri -1- Hilâfet ve Meşrûtiyet. İstanbul: Dergâh.
CR  - Karaman, H.; Özek, A. vd. (2009). Kurân-ı Kerim ve Açıklamalı Meâli. İstanbul: TDV.
CR  - Keven, A. (2015, Haziran). Şah İsmail’in Mezhebî Eğilimlerinin Anadolu ve İran Coğrafyasına Etkileri. Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi. c.2. 3, 9-26.
CR  - Köksal, M. F. (1992). Nazire-Türk Edebiyatı. DİA (ss. 456-458). İstanbul: TDV.
CR  - Latîfî. (1999). Latifî Tezkiresi. (Mustafa İsen, Haz.). Ankara: Akçağ.
CR  - Mehmed Murad. (2005). Turfanda mı Yoksa Turfa mı?. (Tacettin Şimşek, Haz.) Ankara: Akçağ.
CR  - Namık Kemal. (1989). Yavuz Sultan Selim. Namık Kemal’in Tarihî Biyografileri. (İskender Pala, Haz.) Ankara: TTK.
CR  - Namık Kemal. (2005a). Bütün Makaleleri 1 Osmanlı Modernleşmesinin Meseleleri. (Nergiz Yılmaz Aydoğdu ve İsmail Kara, Haz.) İstanbul: Dergâh.
CR  - Namık Kemal. (2005b). Celaleddin Harzemşah. (O. Öcal, Haz.) Ankara: Akçağ.
CR  - Namık Kemal. (2007). Cezmi. (Yakup Çelik, Haz.) Ankara: Akçağ.
CR  - Okay, O.; Aktaş, Ş. vd. (Kollektif). (2004). Büyük Türk Klasikleri. (Cilt 8) Ankara: Ötüken.
CR  - Ortaylı, İ. (2011). Osmanlıyı Yeniden Keşfetmek. İstanbul: Timaş.
CR  - Suruç, S. (2003). Peygamberimizin Hayatı. Cilt 1. İstanbul: Nesil.
CR  - Tanpınar, A. H. (2003). 19. Asır Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Çağlayan.
CR  - Tansel, F. A. (2005). Hususi Mektuplarına Göre Namık Kemal ve Abdülhak Hâmid. Ankara: Akçağ.
CR  - Topaloğlu, F. (2010). Şia’nın Oluşumunda İran Kültürünün Etkisi. Basılmamış Doktora Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı.
CR  - Törenek, M. (2000). Recaizade Mahmut Ekrem'in “Bülbül” Redifli Şiiri ve Ona Yazılan Nazireler. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 14, 169-185.
CR  - Uçman, A. (2014, Bahar). Tanzimat’tan Sonra Edebiyat ve Siyaset: Namık Kemal ve Ziyâ Paşa Örneği. Türkiyat Mecmuası, 24, 113-128.
CR  - Uğurcan, S. (2012). Edebiyat Tarih İlişkisi. İstanbul: Dergâh.
CR  - Yuvalı, A. (1998). Hülâgû. DİA (Cilt 18, ss. 473-475). İstanbul: TDV.
UR  - https://doi.org/10.29000/rumelide.336565
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/338461
ER  -